Theo đánh giá của các cơ quan chức năng thành phố, ảnh hưởng của hiện tượng biến đổi khí hậu, cộng thêm vấn đề quá tải của hệ thống thoát nước đang là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng ngập nước tại TP.HCM.

UBND TP.HCM cho biết, dựa trên công trình mặt đất và quy hoạch đô thị, hệ thống thoát nước của thành phố được chia làm 6 khu vực, gồm: vùng trung tâm, vùng bắc, vùng tây, vùng nam, vùng đông bắc, vùng đông nam.

Thời gian qua, thành phố đã tập trung mọi nguồn lực, đầu tư nâng cấp hệ thống thoát nước, cơ bản giải quyết tình trạng ngập nước ở khu vực trung tâm (khoảng 100km²); đồng thời kiểm soát, ngăn chặn không để phát sinh điểm ngập mới tại 5 vùng còn lại (khoảng 580km²). Đến nay, đã xóa được 47/58 điểm ngập, khống chế phát sinh 11/12 điểm ngập mới.

Mặc dù các cơ quan chức năng thành phố đã có nhiều nỗ lực nhưng tình trạng ngập úng vẫn đang tiếp tục tái diễn. Nguyên nhân là do thiết kế hệ thống thoát nước của thành phố chỉ tính cho cao độ đỉnh triều là 1,32m, trong khi đó, thời gian gần đây do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, xuất hiện nhiều trận mưa lớn nên đỉnh triều tại thành phố đã lên đến 1,58m.

Bên cạnh đó, thành phố hiện chỉ có khoảng 3.200km cống thoát nước (còn thiếu hơn 2.500km cống), phần lớn có tiết diện nhỏ và đã đầu tư từ hàng chục năm qua, chỉ có thể đáp ứng cho đô thị 2,5 triệu dân, trong khi đó dân số thành phố đã lên đến hơn 10 triệu dân.

Trước tình trạng ngập úng đang ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống và sức khỏe người dân, mới đây Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Hữu Tín đã chỉ đạo các cơ quan chức năng khẩn trương phân tích, đánh giá nguyên nhân; đề xuất giải pháp để xử lý vấn đề này ngay trong tháng 10-2014.

Cụ thể, UBND TP.HCM giao các sở, ngành chức năng khẩn trương tổ chức đánh giá thực trạng hệ thống thoát nước hiện hữu (tính toán độ xuống cấp, sụt lún, tình trạng xả rác, thiết kế không đủ công suất); tính toán, đánh giá hiện tượng chảy tràn do cao độ tự nhiên của thành phố; rà soát các công trình thi công để xảy ra tình trạng chảy tràn do chặn dòng nhưng chưa làm tốt công tác dẫn đóng; đồng thời rà soát tình trạng xả rác, xây dựng chiếm bịt cửa xả hệ thống thoát nước…; có báo cáo cụ thể ngay trong tháng 10-2014.

Theo các chuyên gia nghiên cứu, TP.HCM hiện đang là một trong 10 đô thị lớn chịu ảnh hưởng nặng nề bởi hiện tượng biến đổi khí hậu. Cụ thể, thành phố đang phải đối mặt với hai vấn đề từ thiên nhiên là triều cường dâng cao và lưu lượng mưa tăng khiến người dân thường xuyên phải sống trong cảnh ngập lụt.

Các số liệu của các cơ quan khí tượng thủy văn cho thấy, mực nước tại các hệ thống sông kênh của TP.HCM đang có dấu hiệu tăng nhanh bất thường. Trong khi mực nước biển hằng năm chỉ tăng trung bình khoảng 0,8cm thì tại TP.HCM mức tăng này lại lên đến 1,5cm. Theo tính toán, ngay trong tháng 11-2014, mực nước triều cường tại TP.HCM dự kiến sẽ tiếp tục đạt mức 1,62m - mức cao nhất trong vòng 50 năm qua.