Buổi tọa đàm trao đổi, lấy ý kiến vận hình mô hình dự kiến sàn giao dịch heo trên địa bàn TP.HCM. Ảnh: NGUYỄN TRÍ

Thông tin trên được Sở Công thương TP.HCM đưa ra tại buổi "Tọa đàm trao đổi, lấy ý kiến vận hành mô hình dự kiến sàn giao dịch heo trên địa bàn TP.HCM", diễn ra ngày 14-11.

Theo đơn vị này, hiện kết thúc giai đoạn nghiên cứu, tiếp theo sẽ trình UBND kết quả nghiên cứu và xin phê duyệt chủ trương xây dựng đề án này. Tuy nhiên, còn nhiều ý kiến trái chiều về tính thành công đề án.

Thông tin tại buổi tọa đàm, ông Phạm Thành Kiên - giám đốc Sở Công thương TP.HCM - cho biết mô hình này lấy cơ sở từ sàn giao dịch thịt heo của Đài Loan. Sàn Đài Loan quy mô 20.000 con mỗi ngày. Do đó, với mức tiêu thụ khoảng 10.000 con, TP.HCM hoàn toàn đủ cơ sở để làm vấn đề này. 

"Đề án hoàn thành kỳ vọng sẽ giúp người nông dân tránh tình trạng ép giá. Theo đó, thương lái chỉ khâu trung gian để vận chuyển heo, còn giá do người nuôi và người mua quyết định", ông Kiên nhấn mạnh.

Theo ông Nguyễn Ngọc Hòa - chủ tịch hội đồng thành viên Công ty Đầu tư tài chính nhà nước TP.HCM - thành viên nhóm nghiên cứu đề án, mô hình hoạt động sàn giao dịch thịt heo được đơn vị hướng tới kiểu như giao dịch chứng khoán. 

Theo đó, sàn dự kiến sẽ có 4 chủ thể tham gia gồm người chăn nuôi, thương nhân chợ đầu mối, thương lái - lò mổ và cơ quan kiểm định thông tin, chất lượng độc lập.

"Chủ thể chính là người bán và người mua. Hai chủ thể này quyết định giá bán và mua, mua heo loại gì (hơi, mảnh), vận chuyển, giết mổ… từ đó, thuê bộ phận thương lái vận chuyển và lò mổ", ông Hòa cho biết.

Cũng theo ông Hòa, với đề án này, thương lái không làm chủ giá, thay vào đó họ có nhiệm vụ vận chuyển. Tuy nhiên, thương lái không phải đi tìm heo nhờ người bán chào bán heo trên sàn có địa chỉ và thông tin về lô heo.

Cũng theo Sở Công thương, khả năng Nhà nước chỉ đứng ra sáng lập, tạo ra sân chơi và nhiều phương thức mua bán nhưng không chi phối. Thay vào đó, công ty quản lý sàn sẽ đầu tư vận hành, thẩm định chất lượng. Tuy nhiên, với dữ liệu sàn có được, khi cần Nhà nước có quyền hỗ trợ, can thiệp và điều chỉnh.

Nếu đưa đề án vào hoạt động, thịt heo sẽ giao dịch chủ yếu trên sàn trước khi bán lẻ. ẢNH: NGUYỄN TRÍ

Tuy nhiên, nhiều ý kiến nghi ngại đề án này. Theo ông  Lê Văn Hiền - hộ chăn nuôi heo tại Bến Tre, mục tiêu của sàn làm giảm can thiệp về giá của bộ phận thương lái, và thương lái sẽ nhận nhiệm vụ vận chuyển. Tuy nhiên, điều gì đảm bảo thương lái "an phận". Ngoài ra, để đưa thịt lên sàn theo đúng tiêu chuẩn cần hộ nuôi liên kết lại để nuôi theo tiêu chuẩn và quy mô đàn ổn định.

"Theo dự kiến, sàn bán heo hơi (heo sống). Do đó, việc người bán nhập heo thế nào, các chuồng tồn trữ hay lưu heo làm sao trước khi đưa lên sàn ra sao... cần nghiên cứu kỹ", ông Hiền lăn tăn.

Ông Hòa cho rằng quan trọng giao hàng tại đâu, giao tại chuồng hay tại chợ, giao heo ngay hay tháng sau - sẽ tương ứng với dịch vụ vận chuyển nào - thì sẽ thuê dịch vụ đó. "Tất cả sẽ có dịch vụ kèm theo".

Theo ông Đỗ Hà Nam - phó chủ tịch Hiệp hội Cà phê, ca cao Việt Nam, nhiều nước đã thành công với mô hình sàn giao dịch. Tuy nhiên, Việt Nam đã từng thất bại với sàn giao dịch cà phê Buôn Ma Thuột. Theo ông Nam, sàn có những điều kiện cung cầu nhưng thường khi đưa vào hoạt động thì không đúng với yêu cầu. Ngoài ra, mỗi quốc gia có cơ chế, chính sách khác nhau, nên cần tham khảo kỹ mô hình.

"Để đầu tư sàn cần chi phí rất lớn, để nuôi sàn thì cần phí hoạt động giao dịch lớn. Do đó, cần có lượng người tham gia lớn và được quyền giao dịch mua và bán trên sàn, chứ không phải giao dịch cuối cùng để ra sản phẩm", ông Nam nhấn mạnh.