Liên quan đến vướng mắc gia hạn thuê đất của Công ty TNHH Mercedes-Benz Việt Nam, mới đây UBND TP.HCM có công văn kiến nghị Thủ tướng xem xét cho công ty này thuê đất thêm 5 năm đến 2030.

Thẩm quyền cho Mercedes-Benz thuê đất thuộc Thủ tướng

Theo UBND TP.HCM, nghị định 167/2017 và nghị định 67/2021 quy định các hình thức sắp xếp, xử lý lại tài sản công là nhà đất công có quy định hình thức xử lý khác do Thủ tướng xem xét, quyết định trên cơ sở đề nghị của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan trung ương và UBND cấp tỉnh... 

Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan trung ương và địa phương có liên quan thẩm định, báo cáo Thủ tướng xem xét, quyết định.

Đồng thời, căn cứ điều 124 Luật Đất đai năm 2024 quy định Thủ tướng có thẩm quyền cho thuê đất không thông qua đấu giá, đấu thầu.

Như vậy, thẩm quyền xem xét việc sắp xếp, xử lý nhà đất đối với các hình thức khác; giao, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất và đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thuộc thẩm quyền của Thủ tướng.

Từ đó, UBND TP.HCM kiến nghị Thủ tướng chấp thuận việc sắp xếp, xử lý lại tài sản công đối với khu đất số 693 đường Quang Trung (quận Gò Vấp, TP.HCM) được thuê đất thêm 5 năm (đến năm 2030) sau thời điểm hết hạn dự án (tháng 4-2025), mà không thông qua thủ tục đấu giá, đấu thầu.

Nếu được chấp thuận, trong thời gian tiếp tục cho thuê đất thêm 5 năm, UBND TP sẽ giao Tổng công ty Cơ khí giao thông vận tải Sài Gòn (SAMCO) khẩn trương xây dựng, hoàn thiện dự án đầu tư, xây dựng Khu công nghiệp cơ khí ô tô TP.HCM giới thiệu cho Tập đoàn Mercedes-Benz Group AG để nhà đầu tư cam kết di dời, đầu tư nhà máy sản xuất và lắp ráp xe ô tô tại khu công nghiệp trên sau khi hết thời gian gia hạn thực hiện dự án.

Đồng thời, UBND TP giao các cơ quan chuyên môn chuẩn bị việc kêu gọi, hoàn thành các thủ tục để triển khai dự án đầu tư trên khu đất tại quận Gò Vấp ngay sau ngày 14-4-2030.

Rắc rối pháp lý nhà đất công

Công ty TNHH Mercedes-Benz Việt Nam do SAMCO (chiếm 30% vốn điều lệ) liên doanh với nhà đầu tư Mercedes-Benz AG Group (chiếm 70% vốn điều lệ).

Năm 1995, Thủ tướng ra quyết định thu hồi khu đất trên và cho công ty liên doanh thuê xây dựng nhà máy. Công ty được cấp phép hoạt động đầu tư tương ứng với thời hạn sử dụng đất là 30 năm, tính từ tháng 4-1995, sẽ hết hạn vào năm 2025.

Năm 2021, Mercedes-Benz Việt Nam bắt đầu đề nghị gia hạn thêm 5 năm (đến năm 2030). Mặc dù đến năm 2025 dự án mới hết hạn, tuy nhiên do công ty cần bảo đảm hoàn thành thủ tục gia hạn để chủ động tính toán kế hoạch sản xuất và sau đó sẽ di dời đến chỗ mới sau khi đến hạn năm 2030.

Tháng 6-2021, TP.HCM thống nhất chủ trương xem xét gia hạn và công ty đã nộp công văn xin gia hạn vào tháng 9-2021.

Tuy nhiên vướng mắc mấu chốt là khu đất 693 đường Quang Trung thuộc tài sản công, nên theo nghị định 167/2017 và nghị định 67/2021 hướng dẫn Luật Quản lý, sử dụng tài sản công thì sau khi kết thúc việc góp vốn, liên doanh, liên kết, khu đất phải được sắp xếp, xử lý lại bằng cách thu hồi và đấu giá.

Sau thời gian trao đổi với bộ, ngành, tháng 3-2024 Phó thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì cùng với Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Tài chính hướng dẫn cho TP.HCM.

Thế nhưng, qua các văn bản phúc đáp cho TP thời gian qua, thì các bộ vẫn "lúng túng" với vướng mắc vì thiếu quy định cụ thể.

Trong khi đó, theo báo cáo của Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM, Mercedes-Benz Việt Nam có tỉ lệ tăng trưởng tốt, giải quyết cho khoảng 800 lao động. Giai đoạn năm 2017 - 2021 công ty này đạt doanh thu hơn 9.000 tỉ đồng/năm, đóng góp cho ngân sách TP hơn 5.500 tỉ đồng/năm. TP.HCM đánh giá rằng việc gia hạn cho công ty này thuê đất thêm 5 năm là cần thiết.

Mới đây tại cuộc làm việc với TP.HCM ngày 17-8, sau khi nghe Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi nêu vướng mắc gia hạn cho thuê đất cho Công ty Mercedes-Benz, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm nói ông cũng thấy rất vô lý.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm: Vướng mắc gia hạn dự án Mercedes là vô lý

Việc xin gia hạn thêm thời gian hoạt động dự án nhà máy lắp ráp ô tô Mercedes-Benz tại quận Gò Vấp, được Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi nêu ra làm ví dụ về vướng mắc cơ chế, chính sách cản trở phát triển.