Phóng to

Tổng thống Obama (giữa) có chuyến thăm bất ngờ đến Afghanistan hôm 25-5 và ủy lạo binh sĩ Mỹ tại căn cứ không quân Bagram ở Kabul - Ảnh: Reuters

“Sự gây hấn tầm khu vực không được kiềm chế - cho dù là ở biển Đông, hay bất cứ nơi nào khác trên thế giới - cuối cùng cũng sẽ tác động đến các đồng minh của chúng ta và có thể sẽ kéo quân đội chúng ta vào cuộc” - ông Obama phát biểu và nói quân đội Mỹ phải được chuẩn bị sẵn sàng cho các cuộc khủng hoảng.

Nhưng ông Obama cũng nhấn mạnh việc thận trọng trong quyết định dùng vũ lực. Ông nói sức ảnh hưởng của Mỹ sẽ luôn mạnh hơn nếu chúng ta làm gương.

“Ở châu Á - Thái Bình Dương, chúng ta đang ủng hộ các nước Đông Nam Á khi họ đàm phán về Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC) với Trung Quốc và đang nỗ lực để giải quyết các tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải theo luật pháp quốc tế” - ông Obama nói.

Theo trang web của Bộ Ngoại giao Mỹ, trong cuộc họp báo thường ngày của Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 27-5 (giờ Mỹ), người phát ngôn Jen Psaki nói Washington chưa có những thông tin độc lập về vụ việc nhưng khẳng định vẫn duy trì sự quan ngại về các hành vi nguy hiểm và gây hấn của các tàu Trung Quốc hoạt động trong khu vực biển Đông.

“Chúng tôi tiếp tục kêu gọi các bên kiềm chế và có các bước giảm căng thẳng và cư xử với một thái độ chuyên nghiệp” - bà nói.

Về việc Bắc Kinh điều đến vùng biển Việt Nam tàu tên lửa tấn công và tàu phá mìn, bà Psaki nói Bộ Ngoại giao Mỹ đã nắm thông tin và nói thêm: “Nếu Trung Quốc tiếp tục hạ đặt giàn khoan ở đó và leo thang căng thẳng ở vùng biển tranh chấp, quan điểm của chúng tôi vẫn như trên, nói cách khác đây là những hành vi gây hấn làm gia tăng căng thẳng và chúng tôi sẽ tiếp tục bày tỏ sự quan ngại ở mức độ phù hợp”. Bà Psaki nói các hành động gây hấn đều từ phía Trung Quốc. Bà Psaki nói mặc dù Washington không đưa ra quan điểm về chủ quyền nhưng “vấn đề ở đây là về hành vi gây hấn của phía Trung Quốc đối với tàu cá Việt Nam và sự gây hấn xuất phát từ phía Trung Quốc”.

Trong khi đó, tờ South China Morning Post của Hong Kong dẫn lời chuyên gia Lý Minh Giang thuộc Trường nghiên cứu quốc tế S.Rajaratnam (Singapore) nói vụ việc tàu Trung Quốc đâm tàu cá Việt Nam vừa qua có thể khiến Việt Nam có thêm sự ủng hộ của quốc tế trong bối cảnh Bắc Kinh ngoan cố không rút giàn khoan.

Nhà nghiên cứu Khang Lâm chuyên về Đông Nam Á nói các nước Đông Nam Á đang trở nên đoàn kết hơn trước Trung Quốc.