Giờ đây ông lại là tổng thống đầu tiên trong lịch sử Hàn Quốc bị điều tra về tội phản quốc.

Nghịch lý của lịch sử

Trong hai năm rưỡi cầm quyền, ông Yoon để lại dấu ấn với việc ký kết các thỏa thuận trị giá 971 tỉ USD và đưa thu nhập quốc dân bình quân đầu người của Hàn Quốc vượt Nhật Bản lần đầu trong lịch sử.

Nhưng tất cả những thành tựu này đã bị lu mờ bởi quyết định thiết quân luật và tiến trình luận tội chóng vánh - kết cục bi kịch với một người từng được ca ngợi là biểu tượng công lý.

Vào một sáng lạnh giá tháng 12-2024, 18 điều tra viên đứng trước văn phòng tổng thống Hàn Quốc. Họ mang lệnh khám xét nhưng bị đội ngũ an ninh ở đó chặn lại. Sau 8 giờ đối đầu căng thẳng, nhóm điều tra viên đến từ Văn phòng điều tra quốc gia của Cơ quan Cảnh sát quốc gia chỉ nhận được số ít tài liệu tự nguyện giao nộp, theo báo Korea Times.

Nếu quay ngược thời gian về vài năm trước, cảnh tượng này sẽ là điều không tưởng. Bởi khi đó ông Yoon Suk Yeol đang là vị công tố viên được cả nước ngưỡng mộ vì dám điều tra, truy tố những nhân vật quyền lực nhất.

Ông từng dẫn dắt các cuộc điều tra dẫn đến việc luận tội cựu Tổng thống Park Geun Hye, điều tra cáo buộc tham nhũng với cựu Tổng thống Lee Myung Bak, các lãnh đạo Samsung, Hyundai và cả một chánh án Tòa án tối cao. Giờ đây trong diễn biến đầy kịch tính của lịch sử, chính ông Yoon lại trở thành đối tượng bị điều tra với cáo buộc phản quốc sau khi ban bố thiết quân luật bất thành hôm 3-12-2024.

Cuộc thăm dò 1.000 người trưởng thành của Gallup Korea từ ngày 6 đến 7-12 cho thấy 74% người dân ủng hộ luận tội tổng thống, chỉ 23% phản đối.

Từng là biểu tượng công lý

Ông Yoon Suk Yeol sinh năm 1960 tại Seoul trong gia đình trí thức. Theo Bách khoa toàn thư Britannica, cha ông, Yoon Ki Jung, là nhà kinh tế học danh tiếng tại Đại học Yonsei, đồng sáng lập Hiệp hội Thống kê Hàn Quốc và là thành viên Viện hàn lâm Khoa học quốc gia. Ban đầu, ông Yoon mong muốn nối nghiệp cha thành giáo sư kinh tế.

Tuy nhiên chính cha ông khuyên con nên học luật và gợi ý rằng nếu sau này vẫn đam mê kinh tế thì có thể chuyển sang nghiên cứu luật kinh tế. Nghe lời cha, ông đã theo học và nhận bằng cử nhân luật tại Đại học Quốc gia Seoul năm 1983.

Một sự kiện bước ngoặt cuộc đời ông Yoon năm 1980 khi ông đóng vai thẩm phán trong phiên tòa giả định xét xử nhà độc tài Chun Doo Hwan. Sau sự kiện này ông phải trốn về quê và ẩn náu suốt ba tháng.

Hành trình thành luật sư của ông đầy gian nan khi phải thi lại phần hai kỳ thi luật sư đến chín lần mới đỗ. Nhiều ý kiến cho rằng vì ông đã đóng vai thẩm phán trong phiên tòa giả định nói trên, trong khi số khác cho rằng ông dành nhiều thời gian giao du hơn là học tập.

Sau khi vượt kỳ thi luật sư, ông Yoon bắt đầu sự nghiệp công tố viên nhưng năm 2002 ông bất ngờ rời bỏ việc này để gia nhập công ty luật tư nhân Bae, Kim & Lee. Tuy nhiên chỉ sau thời gian ngắn, ông nhận ra không phù hợp và trở lại làm công tố viên tháng 2-2003.

Ông nhanh chóng gây tiếng vang khi điều tra những vụ đại án. Năm 2007, ông góp phần đưa chủ tịch Hyundai Chung Mong Koo vào tù vì tội hối lộ. Ông cũng có hành trình dài điều tra các án liên quan đến cựu Tổng thống Lee Myung Bak.

Năm 2007, khi làm việc tại Văn phòng Công tố tối cao (SPO), ông Yoon được cử điều tra các cáo buộc chống lại ông Lee Myung Bak, lúc đó mới trở thành tổng thống.

Sau khi được Tổng thống Moon Jae In bổ nhiệm làm chánh văn phòng công tố quận trung tâm Seoul năm 2017, ông Yoon đã phụ trách cuộc điều tra dẫn đến bắt giữ cựu Tổng thống Lee Myung Bak.

Trước khi điều tra trực tiếp cựu Tổng thống Lee Myung Bak, ông Yoon từng thành công trong điều tra, kết tội ông Lee Sang Deuk - anh trai cựu Tổng thống Lee năm 2013 - về tội nhận quỹ đen bất hợp pháp. Những cuộc điều tra này đã giúp ông Yoon danh tiếng là công tố viên không ngại đương đầu quyền lực.

Nhưng bước ngoặt lớn nhất sự nghiệp của ông là cuộc điều tra bà Park Geun Hye năm 2016. Cùng công tố viên đặc biệt Park Young Soo, ông Yoon đã góp phần đưa cuộc điều tra dẫn đến bước luận tội, phế truất và kết án cựu Tổng thống Park vì tham nhũng và lạm quyền. Chính cuộc điều tra này đã khiến ông được tôn vinh như biểu tượng của công lý, theo Britannica.

Chỉ tham gia chính trường khoảng một năm trước khi đắc cử và cuộc bầu cử năm 2022 chính là chiến dịch tranh cử đầu tiên trong sự nghiệp của ông. Sau khi trở thành tổng thống, ông Yoon có những thay đổi đáng kinh ngạc.

Ông tìm cách hòa giải với chính bà Park Geun. Tháng 11-2023, ông đã đến thăm bà tại tư gia và trò chuyện "thân mật" kéo dài một giờ, theo báo Korea Joongang Daily.

Những thành tựu đáng ghi nhận

Dù phải đối mặt tỉ lệ ủng hộ thấp kỷ lục, những thành tựu trong 2 năm rưỡi cầm quyền của Tổng thống Yoon Suk Yeol vẫn để lại nhiều dấu ấn đáng kể, đặc biệt là lĩnh vực đối ngoại và kinh tế. Ông từng tuyên bố mình là "người bán hàng số 1 Hàn Quốc".

Trên mặt trận ngoại giao, ông Yoon thể hiện rõ tham vọng đưa Hàn Quốc trở thành "quốc gia trụ cột toàn cầu".

Định hướng này được thể hiện qua phát biểu của ông Kim Tae Hyo, phó cố vấn an ninh quốc gia: "Hàn Quốc sẽ tăng cường hợp tác với châu Âu và NATO để đóng góp của chúng tôi cho an ninh châu Âu - Đại Tây Dương có thể dẫn đến sự ủng hộ quốc tế cho an ninh trên bán đảo Triều Tiên và khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương", tờ Korea Herald trích dẫn.

Ông Yoon đã tổ chức khoảng 210 cuộc gặp song phương với các nhà lãnh đạo nước ngoài trong nửa đầu nhiệm kỳ năm năm của mình và chính chiến lược ngoại giao chủ động đó đã mang về những kết quả ấn tượng với các thỏa thuận đầu tư và đơn hàng đạt tổng giá trị 971 tỉ USD.

Nổi bật nhất là thương vụ tiềm năng trị giá 24.000 tỉ won (18,24 tỉ USD) xây dựng hai lò phản ứng hạt nhân tại Cộng hòa Czech. Chuyến thăm Trung Đông của ông cũng thu về tổng cộng 79,2 tỉ USD từ đầu tư và đơn hàng của Saudi Arabia, UAE và Qatar.

Nền kinh tế Hàn Quốc dưới thời ông cũng ghi nhận những tín hiệu tích cực. Xuất khẩu tăng trưởng 13 tháng liên tiếp kể từ tháng 10-2023, góp phần tạo nên thặng dư thương mại 17 tháng liên tiếp từ tháng 6-2023.

Không chỉ tập trung kinh tế và ngoại giao, chính quyền ông Yoon đặc biệt chú trọng đến các vấn đề xã hội, nhất là thách thức dân số, tăng mức trợ cấp cho người nghỉ thai sản lên tới 23,1 triệu won (17.556 USD) cho 12 tháng, tăng gần 30% so với trước đây.

Theo Korea Herald, tháng 8 năm nay Hàn Quốc đã ghi nhận số trẻ sinh ra đạt 20.098 em, tăng 5,9% so với cùng kỳ năm trước. Con số này tiếp nối đà tăng 7,9% của tháng 7 với 20.601 em bé chào đời. Số lượng đám cưới tháng 8 cũng tăng 20% so năm trước với 17.527 cặp đôi quyết định đến hôn nhân.

Tổng thống - nghề nguy hiểm ở Hàn Quốc - Kỳ 9: Nữ tổng thống Park Geun Hye và 'lời nguyền Nhà Xanh'

Từ cô gái trẻ bị mất mẹ trong vụ ám sát, trở thành đệ nhất phu nhân ở tuổi 22 và sau đó là nữ tổng thống đầu tiên của Hàn Quốc, bà Park Geun Hye (Phác Cận Huệ). Bà đã trải qua hành trình quyền lực đầy kịch tính.