Sáng 18-6, Quốc hội thảo luận về dự án Luật Công đoàn (sửa đổi). Trước đó, thảo luận tại tổ trong đợt 1 của kỳ họp, có 11 ý kiến đề nghị tiếp tục duy trì mức kinh phí công đoàn phí 2% nhưng đề nghị bổ sung những quy định nhằm công khai, minh bạch và đảm bảo phục vụ tốt nhất cho lợi ích của người lao động.

Có ý kiến đề nghị bổ sung quy định định kỳ thực hiện thanh tra, kiểm toán việc quản lý, sử dụng nguồn kinh phí này.

Làm rõ các khoản thu khác của công đoàn, làm rõ hơn những khoản thu nào phải điều chỉnh theo Luật Ngân sách nhà nước và khoản thu nào phải điều chỉnh theo Luật Công sản.

Ý kiến khác đề nghị xem xét giảm mức kinh phí công đoàn. Đề nghị không thu kinh phí công đoàn 2% đối với đơn vị đã có tổ chức đại diện của người lao động khác.

Có ý kiến đề nghị xem xét quy định lộ trình giảm dần tỉ lệ kinh phí công đoàn và giao Chính phủ quy định chi tiết...

Số dư tích lũy đến 31-12-2023 khoảng 43.211 tỉ đồng

Giải trình ý kiến đại biểu, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam cho hay thực tế nhiều thập kỷ qua, kinh phí công đoàn được thực hiện chủ yếu ở các nước thuộc khối xã hội chủ nghĩa (trước đây)...

Hiện Trung Quốc đang duy trì mức đóng 2% được quy định tại Luật Công đoàn Trung Quốc.

Tại Việt Nam, nguồn thu kinh phí công đoàn 2% được quy định từ năm 1957, được duy trì từ khi có Luật Công đoàn cho đến nay.

Việc luật hóa, duy trì nguồn thu 2% kinh phí công đoàn thể hiện sự ưu việt của chế độ, thông qua việc xây dựng và thực thi chính sách của Đảng, Nhà nước với hoạt động công đoàn; cụ thể hóa chủ trương của Bộ Chính trị tại nghị quyết 02.

Cùng với đó, kinh phí công đoàn được sử dụng tại công đoàn cơ sở là chủ yếu để trực tiếp chăm lo cho đoàn viên, người lao động.

Với mức tiền lương bình quân làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội hiện nay của người lao động khoảng 5,7 triệu đồng/tháng, trong 1 năm doanh nghiệp phải đóng kinh phí công đoàn khoảng 1,4 triệu đồng.

Khi đó, 75% số kinh phí công đoàn đã đóng này (khoảng 1 triệu đồng) sẽ được phân phối cho công đoàn cơ sở để chăm lo cho đoàn viên, người lao động dùng để thăm hỏi ốm đau, quà sinh nhật, quà Tết, hoạt động văn hóa, thể thao...

Theo tổng hợp báo cáo của các cấp công đoàn, số dư nguồn tài chính công đoàn tích lũy đến ngày 31-12-2023 khoảng 43.211 tỉ đồng (tính theo niên độ tài chính).

Trong đó, số dư tài chính công đoàn tích lũy của công đoàn cơ sở là 12.373 tỉ đồng, chiếm (28,6%). Số dư tài chính công đoàn tích lũy của 3 cấp còn lại là 30.837 tỉ đồng.

Gồm số dư tại công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở là 8.693 tỉ đồng. Số dư tại liên đoàn lao động tỉnh, thành phố, tương đương là 15.355 tỉ đồng; số dư tại Tổng liên đoàn là 6.789 tỉ đồng.

Tổng liên đoàn giải thích, số dư tài chính công đoàn tích lũy tại 4 cấp tính đến hết niên độ tài chính (31-12 hằng năm) còn dư nhưng thực tế sau Tết âm lịch, số kinh phí kết dư tại công đoàn cơ sở thường được sử dụng hết để chăm lo cho đoàn viên, người lao động tham gia trực tiếp.

Số dư tại cấp công đoàn cấp trên cơ sở thực hiện điều tiết cho công đoàn cơ sở không có tích lũy đủ chi và chi hoạt động cho công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở.

Số dư tại cấp liên đoàn lao động tỉnh, thành phố, tương đương và cấp Tổng liên đoàn dùng để điều tiết cho các địa phương không có số dư tích lũy để chi và chi hoạt động của các cấp này.

Dự Luật Công đoàn sửa đổi đã bổ sung một số nhiệm vụ chi mới để phù hợp với thực tiễn như chi cho công đoàn cơ sở mà tại đó tổ chức, doanh nghiệp gặp khó khăn được miễn, giảm đóng kinh phí công đoàn.

Chi cho việc xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân thuê, xây dựng công trình công cộng cho đoàn viên, người lao động, thiết chế công đoàn chủ yếu từ số tài chính công đoàn tích lũy của cấp tỉnh, thành phố và tương đương của Tổng liên đoàn.

Kinh phí công đoàn được tính vào chi phí của doanh nghiệp, được hạch toán vào giá thành sản phẩm, tuy nhiên chiếm tỉ trọng nhỏ trong chi phí của doanh nghiệp (trung bình khoảng 0,38%).

Qua khảo sát thực tế các doanh nghiệp FDI tham gia vào thị trường Việt Nam, vấn đề vướng mắc chủ yếu là do thủ tục hành chính hoặc xung đột thể chế, pháp luật, có ít kiến nghị của doanh nghiệp liên quan đến nộp 2% kinh phí công đoàn.

Do đó có thể cho rằng vấn đề 2% kinh phí công đoàn không phải là gánh nặng cho doanh nghiệp.

Phí công đoàn không thay đổi, vẫn là 2%

Tại hội thảo mới đây, ông Lê Đình Quảng, phó trưởng Ban Chính sách pháp luật Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, cho biết Luật Công đoàn sửa đổi sẽ có nhiều thay đổi lớn.