Bà Trần Tố Nga - đại diện cho hàng triệu nạn nhân chất độc da cam Việt Nam - kiện 14 tập đoàn, công ty hóa chất Mỹ vì đã sản xuất loại chất độc “giết người xuyên qua nhiều thế hệ" được sử dụng trong chiến tranh Việt Nam.

Sẽ kháng án lên Tòa giám đốc thẩm tối cao

Tòa phúc thẩm Paris đã ra phán quyết giống với Tòa sơ thẩm Ervy: các tập đoàn, công ty hóa chất Mỹ được hưởng quyền miễn trừ trách nhiệm pháp lý vì họ sản xuất các độc chất theo yêu cầu của Chính phủ Mỹ (PV - trong khi Chính phủ Mỹ được miễn trừ vì do hoàn cảnh chiến tranh). Do vậy, tòa không có thẩm quyền xét xử vụ kiện.

Luật sư William Bourdon, luật sư chính của bên nguyên đơn Trần Tố Nga, cho biết: “Tôi cảm thấy rất thất vọng về quyết định mang tính bảo thủ này của tòa phúc thẩm. Tôi đã hy vọng tòa sẽ có một quyết định tiến bộ hơn. Tuy nhiên, điều này không làm lung lay niềm tin của tôi vào lẽ phải của bên nguyên đơn, không làm hao mòn nghị lực của chúng tôi để tiếp tục đi tới".

Bà Trần Tố Nga phát biểu ngay sau khi nhận tin: “Không thể nói là tôi không thất vọng, nhưng quả là tôi không bất ngờ. Mọi sự đều đã được lường trước. Nếu chân lý và lẽ phải luôn thắng, thì đất nước Việt Nam và người Việt Nam chúng tôi đã không phải gánh chịu hàng triệu lít chất độc da cam còn để lại hậu quả đến tận bây giờ. Và đây là quyết định ngay lập tức của tôi: Chúng ta sẽ tiếp tục kháng án lên Tòa giám đốc thẩm tối cao”.

Ngày 7-5 vừa qua, Tòa phúc thẩm Paris đã mở phiên điều trần xét xử "vụ kiện chất độc da cam" của bà Trần Tố Nga. Sau khi nghe phần trình bày, tòa phúc thẩm cho biết sẽ đưa ra phán quyết vào ngày 22-8-2024.

Trước khi phiên tòa ngày 22-8 diễn ra, Hiệp hội Luật sư dân chủ quốc tế (IADL) kêu gọi Tòa án phúc thẩm Paris bác bỏ quyết định bất hợp lý của Tòa án Ervy.

Trước đó, dựa trên lập luận của các công ty bị buộc tội, cơ quan công tố đã đưa ra quyết định vào năm 2021 tuyên bố họ không đủ thẩm quyền để đánh giá tính chất của vụ việc. Các luật sư của bà sau đó đã kháng cáo quyết định này.

IADL đề nghị Tòa án phúc thẩm Paris cẩn thận xem xét lại quyết định này và cân nhắc tất cả các yếu tố liên quan để đưa ra phán quyết công bằng, nhằm đảm bảo rằng các nạn nhân của chất độc da cam có thể nhận được sự bồi thường xứng đáng cho những tổn thương khủng khiếp mà họ đã phải chịu đựng.

Đây là điều những nạn nhân đã mong đợi từ lâu và IADL sẽ đồng hành cùng các nạn nhân đến khi họ được bồi thường đúng mức.

"Đây là cuộc chiến của đời tôi"

Bà Trần Tố Nga là người chịu ảnh hưởng nặng nề từ chất độc da cam - loại chất khai quang chứa hàm lượng dioxin độc hại được sử dụng trong chiến tranh Việt Nam.

Năm 2014, bà Trần Tố Nga gửi đơn kiện 26 công ty hóa chất Mỹ tại Tòa đại hình Evry. Đơn kiện được chấp thuận và gửi đi.

Cuộc chiến pháp lý về chất độc da cam tiếp tục từ đó tới nay. Ở tuổi 82, bà Trần Tố Nga vẫn kiên định trong cuộc đấu tranh chống lại 14 gã khổng lồ của ngành hóa chất nông nghiệp, bao gồm cả Bayer-Monsanto.

Chất độc da cam là một loại thuốc khai quang cực kỳ độc hại, đã gây ra hậu quả khủng khiếp cho hàng triệu người, trong đó có bà Trần Tố Nga. Theo ước tính, có từ 2,1 đến 4,8 triệu người đã chết hoặc mắc các bệnh nghiêm trọng sau khi tiếp xúc với chất độc này.

Năm 1966, ở độ tuổi 24, cơn ác mộng của bà Trấn Tố Nga bắt đầu. "Tôi bị ung thư, tôi cũng bị các vấn đề về phổi và tim. Tôi đã chịu nhiều đau đớn", bà chia sẻ với Đài RMC.

Những căn bệnh liên quan đến chất độc da cam đã ảnh hưởng đến cả gia đình bà: con gái của bà, sinh năm 1969, đã qua đời vì dị tật tim khi mới 17 tháng tuổi.

Hai người con gái khác và các cháu của bà cũng mắc phải "những căn bệnh nghiêm trọng". Hai người con khác sống sót nhưng phải đối mặt với những dị tật về xương và tim.

"Chất độc này không chỉ tàn phá cơ thể tôi mà còn hủy hoại cả gia đình tôi. Sứ mệnh của chúng tôi là làm cho mọi người biết đến tội ác của cuộc chiến tranh hóa học. Đây là cuộc chiến của đời tôi", bà Trần Tố Nga khẳng định.

Nhật ký Trần Tố Nga: Tôi ra tòa

2009, tôi tự nguyện đến làm chứng phiên tòa Công luận quốc tế ủng hộ nạn nhân da cam Việt Nam tại Paris: "Tôi xin được nói thay cho những người không còn có thể nói và những nạn nhân không đến được nơi này".