Dù đã tiêu khoảng 4.500 tỉ nhưng hiện tại dự án 8.000 tỉ vẫn cơ bản chỉ là những khung thép bỏ hoang - Ảnh: Nguyễn Khánh

Đây là quyết định bất ngờ bởi trước đó, Bộ Công thương đã trình Thủ tướng đề nghị phê chuẩn hàng loạt ưu đãi cho dự án của TISCO.

Theo Văn phòng Chính phủ, sau khi nghe báo cáo các bên, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ trưởng Bộ Công Thương phải thành lập tổ công tác, thuê tư vấn độc lập đánh giá toàn diện dự án, trong đó có cả phương án bán dự án, bán Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên và phương án kêu gọi doanh nghiệp góp vốn đầu tư tiếp dự án 8.000 tỉ.

Sau khi nghiên cứu, sẽ phải trình đề xuất phương án xử lý đối với dự án mở rộng giai đoạn hai nhà máy của TISCO, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 1-7-2016.

Dự án nhà máy gang thép Thái Nguyên mở rộng vốn rất nổi tiếng sau khi gặp khó khăn tài chính, dẫn tới việc nhà thầu Trung Quốc bỏ về nước vào năm 2012, đem theo hơn 90% tiền TISCO đã thanh toán phần thiết bị…

Sau một thời gian dài đàm phán với Tổng thầu là Tập đoàn Xây lắp Luyện Kim Trung Quốc (MCC), TISCO đã báo cáo Thủ tướng về việc chấp nhận bồi thường cho nhà thầu Trung Quốc, đồng thời đưa ra với hàng loạt kiến nghị ưu đãi về thuế, tiền trả lãi vay… để có tiền tiếp tục triển khai dự án.

Cụ thể, TISCO khẳng định tổng vốn đầu tư của dự án mở rộng nhà máy Gang thép Thái Nguyên sẽ lên tới 9.031 tỷ đồng - tăng 927 tỷ đồng so với tổng mức đầu tư cũ.

Trước đó, theo đề nghị của nhà thầu Trung Quốc cũng, dự án đã tăng tổng vốn từ 3.843 tỷ lên 8.014 tỷ đồng.

Trong báo cáo Thủ tướng, Bộ Công thương công nhận với tổng mức đầu tư sau điều chỉnh lên tới 9031 tỷ thì dự án cơ bản không còn hiệu quả, cần tới 23 năm mới thu hồi xong vốn.

Tuy nhiên, Bộ Công thương đề nghị Chính phủ chấp nhận đề xuất ưu đãi của TISCO, cấp thêm một loạt ưu đãi “khủng”, trong đó có những ưu đãi mà hiếm doanh nghiệp tư nhân nào dám “mơ”: yêu cầu Ngân hàng Phát triển VN (VDB) khoanh nợ gốc, đồng thời miễn 100% lãi vay thời gian dự án dừng thi công (khoảng 386 tỷ). Tiền vay từ ngân hàng này cũng chỉ tính lãi 5,5%/năm.

Với VietinBank, TISCO cũng đề nghị chính phủ chỉ đạo khoanh nợ gốc, miễn tối thiểu 50% lãi vay thời gian dự án ngừng thi công, cho TISCO đến 2019 mới bắt đầu trả nợ và đến 2034 mới trả xong…

Với khoản thuế VAT nhà nước đã hoàn lại cho TISCO khoảng 330 tỷ, đề nghị không đưa khoản này vào tổng mức đầu tư dự án.

Đặc biệt, TISCO kiến nghị miễn luôn thuế nhà thầu cho nhà thầu Trung Quốc (gồm thuế thu nhập doanh nghiệp 2%, VAT 5% - khoảng 133 tỷ)…

Với chỉ đạo mới nhất của Thủ tướng, dự án của TISCO sẽ lại phải chờ, có cơ hội được đánh giá lại toàn diện hơn vì dự án mới tiêu hết khoảng 4500 tỷ, nếu làm tiếp sẽ phải đầu tư, bù đắp khoảng 4500 tỷ nữa…