Ba mối lo đó là tuổi có quan hệ tình dục lần đầu ngày càng sớm, quan hệ với nhiều bạn tình và có thai ngoài ý muốn của trẻ vị thành niên, thanh niên.

TS Huỳnh Văn Sơn trong buổi nói chuyện về giới tính với học sinh Trường THCS Lê Anh Xuân, quận Tân Phú, TP.HCM - ẢNH: Như Hùng

Theo PGS.TS Lưu Thị Hồng, vụ trưởng Vụ Sức khỏe bà mẹ và trẻ em, Bộ Y tế, khi tư vấn về sức khỏe tình dục cho thanh niên, vị thành niên, bà thường nhận được những đề nghị tư vấn chọn ai trong số các bạn tình hay thai nhi là con của ai, hoặc sinh con khi mới 13 tuổi.

PGS.TS Lưu Thị Hồng - Ảnh: Th.Anh

Bà Hồng nói: Thống kê trong điều tra quốc gia về thanh niên, vị thành niên gần nhất thì tuổi có quan hệ tình dục lần đầu đã giảm hơn một tuổi so với điều tra năm năm trước đó, xuống còn 18-19 tuổi.

VN sẽ khó tránh khỏi xu hướng chung của thế giới và tuổi có quan hệ tình dục lần đầu còn tiếp tục sớm hơn. Một phần do tuổi dậy thì đã sớm hơn hẳn trước đây, trước thông thường bé gái 13-14 tuổi mới dậy thì nhưng giờ là tuổi 11-12.

Trong vấn đề này cấm thì rất khó, ngay cả các cháu thường được cha mẹ cho là “con ngoan”, nhưng chưa biết phòng bị rất dễ có thai ngoài ý muốn, dễ mắc bệnh lây qua đường tình dục và sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống sau này, nên chúng tôi vẫn khuyến cáo các cháu cố “hoãn” đến khi nào có thể.

* Điều gì đáng ngại nhất về tình dục, sức khỏe sinh sản trong thanh niên, trẻ vị thành niên, thưa bà?

- Khi khám và điều trị lâm sàng tại Bệnh viện Phụ sản T.Ư gần đây, chính tôi đã siêu âm cho một trường hợp 16 tuổi ngay ở Hà Nội. Mẹ cháu nói cháu không thấy kinh nguyệt bảy tháng nay và đã cho uống nhiều loại thuốc nam để điều trị nhưng không thấy cháu có kinh lại.

Khi vừa xem bụng cháu, tôi biết ngay đây là bụng của một người có thai, siêu âm thì biết cháu đã có thai 28 tuần. Con gái có thai 28 tuần mà bà mẹ ngay ở Hà Nội không biết thì có đáng ngại hay không? Sự gần gũi, trao đổi với con như thế nào mà con không tâm sự những chuyện tày đình như vậy?

Hay gần đây có một bé gái mới 13 tuổi đã sinh con. Không khuyến khích phá thai nhưng với những trường hợp như thế này, việc phát hiện sớm để có những xử trí phù hợp sẽ tốt hơn nhiều.

Hoặc khi tư vấn có bạn gái không hỏi tôi trực tiếp, mà sau đó gọi điện đề nghị tôi tư vấn xem em bé là con ai, hoặc có bạn trai cho biết đang cùng có quan hệ yêu đương và tình dục với hai cô gái, muốn tôi tư vấn xem nên chọn ai! Quan hệ với nhiều bạn tình cũng là vấn đề đáng lo hiện nay.

Vấn đề nữa là sức khỏe sinh sản, tình dục ở nhóm thanh niên đang làm việc tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, sinh viên xa nhà. Xa nhà nên các em luôn cảm thấy thiếu thốn tình cảm, lại không có người lớn giám sát nên rất dễ rủ nhau sống chung, sống thử.

Trong khi chưa đủ kiến thức về sức khỏe sinh sản, các em dễ có thai ngoài ý muốn, rồi lại ngại các cơ sở y tế công mà đi phá thai chui, rất dễ gặp các hệ lụy sau này.

Ở ngay Hà Nội gần đây đã có trường hợp tai biến thủng tử cung khi phá thai quá lớn ở phòng khám tư, còn ở miền núi thì có trường hợp tử vong sau khi sang tận nước bạn để phá thai. Ở khu công nghiệp gần đây có rất nhiều vụ nữ công nhân sinh con rồi bỏ con.

* Có thống kê cho rằng VN nằm trong top 5 quốc gia có số ca nạo phá thai cao nhất thế giới. Đây có phải hậu quả của ba nỗi lo mà bà vừa nói đến?

- Thật ra chúng tôi chưa có thống kê chính thức về số ca nạo phá thai ở VN. Gần đây, số nạo phá thai đã giảm so với trước, nhưng đó mới chỉ là thống kê ở hệ thống y tế công lập, còn hệ thống y tế tư nhân hoàn toàn chưa thống kê được.

Nhưng số liệu thống kê mới nhất cho biết tỉ lệ trẻ vị thành niên có thai chiếm khoảng 3%/tổng số người mang thai hằng năm, lên đến gần 70.000-80.000 ca/năm. Trong số ca nạo phá thai thì trẻ vị thành niên chiếm 2%/tổng số ca, với khoảng 8.000 ca/năm. Nhưng tại các bệnh viện phụ sản lớn như Phụ sản T.Ư, Từ Dũ TP.HCM hay Hùng Vương thì con số này có thể lên tới gần 4-6%.

Tuy nhiên đây mới là con số tại khu vực y tế công, còn y tế tư nhân chưa thống kê được. Mà khi có quan hệ tình dục sớm, có thai sớm thì các cháu cũng e ngại khi đến cơ sở lớn khám hoặc làm các dịch vụ.

Một tình cảnh tôi cũng gặp là hai cháu học sinh trung học phổ thông ôm, chở nhau trên xe đạp điện rồi rẽ vào nhà nghỉ. Học sinh thành phố có nhiều cơ hội vào mạng, có khi đọc, xem những chuyện phòng the vốn rất nhiều trên internet rồi đâm ra bị kích thích muốn học theo.

Còn các cháu ở nông thôn hay công nhân khu công nghiệp thì đến với nhau có thể vì buồn chán. Nhưng bất kỳ lý do gì thì quan hệ tình dục quá sớm, mang thai hoặc có nhiều bạn tình sẽ mang lại những hệ lụy sau này.