Gián Mỹ là loài có mặt gần như trong mọi căn hộ ngày nay - Ảnh: AP

Loài gián phổ biến trên thế giới hiện nay là gián Mỹ (tên khoa học Periplaneta americana). Từ thế kỷ 16, gián Mỹ đã theo chân những người di cư từ châu Phi sang châu Mỹ. Sau đó, chúng lấy châu Mỹ làm "bàn đạp" đi khắp thế giới.

Chỗ ở ưa thích của chúng là những góc tối, ẩm trong nhà, chung cư, nhà hàng, văn phòng, trong đó nhà vệ sinh và nhà bếp là nơi gián Mỹ "kết" nhất.

Khả năng sinh sống và phát triển ở những nơi gớm ghiếc của loài gián được quy định chính trong bộ nhiễm sắc thể của chúng.

Để hiểu vì sao loài vật nhỏ bé này có thể sinh sống trong những ngóc ngách dơ bẩn, các nhà khoa học Trung Quốc tiến hành giải mã bộ nhiễm sắc thể của loài gián Mỹ.

Kết quả, nhóm nghiên cứu nhận thấy về mặt di truyền, gián Mỹ có khoảng 20.000 gene bất thường, làm cho số lượng gene của chúng gần bằng số lượng gene của con người.

Nhà khoa học Shuai Zhan cùng nhóm nghiên cứu làm việc tại Viện Sinh thái và sinh lý học thực vật ở Thượng Hải (Trung Quốc) cho biết chính 20.000 gene dôi dư bất thường này giúp gián chịu đựng được cuộc sống trong những môi trường bẩn thỉu, độc hại.

Trong 20.000 gene đó có một số gene giúp gián có thể cảm nhận mùi thức ăn cũng như thích ứng được với mùi hôi của thực phẩm hư thối hay mùi thực phẩm lên men.

Hé mở những bí mật về loài gián Mỹ có thể giúp kiểm soát loài côn trùng này trong tương lai - Ảnh: PestWorld.org

Một nhóm khác trong 20.000 gene giúp hình thành cơ chế giải độc trong cơ thể gián Mỹ giúp bảo vệ chúng khi ăn phải thực phẩm độc hại. Một nhóm gene khác nữa giúp tăng cường hệ miễn dịch của gián, trở thành "lá chắn thép" tiếp theo giúp gián chống lại những vi khuẩn có thể gây nguy hại cho chúng.

Tất cả những cơ chế trên giúp loài gián có khả năng mãnh liệt sinh sống trong môi trường dơ bẩn mà có lẽ không "đồng nghiệp" côn trùng nào có thể chịu được.

Chẳng những sống tốt, gián còn… đẻ tốt. Shuai Zhan cho biết bộ di truyền của gián có một nhóm gene đặc biệt giúp chúng có thể sinh sản với tốc độ ấn tượng.

Nhộng gián cũng có một phép màu khác: một nhóm trong 20.000 gene đó giúp nhộng tái tạo lại các chi khi chẳng may bị gãy hoặc bị kẻ thù làm hại.

Nghiên cứu được đăng trên tạp chí Nature Communication.

Shuai Zhan cho biết thông qua việc xác định những gene nào quy định những đặc điểm đặc biệt ở gián, họ hy vọng có thể tìm ra cách kiểm soát loài côn trùng này tốt hơn.