Cùng người chủ của mình, đàn chó đã vượt đoạn đường xa xôi từ Long An về Cà Mau và không may tất cả chúng đã bị tiêu hủy - Ảnh: Facebook

Từ Long An về Cà Mau bằng chiếc xe máy cũ kỹ, hai vợ chồng ông Phạm Minh Hùng chở theo đàn chó gồm 4 con chó lớn và 11 chó con. Hành trình này nhận được rất nhiều sự quan tâm của cộng đồng mạng.

Tuy nhiên, 13 con chó sau đó bị lực lượng chức năng ở Cà Mau tiêu hủy vì chủ của chúng dương tính COVID-19.

Chưa có quy định xử lý, tiêu hủy chó mèo do dịch bệnh COVID-19

Theo tiến sĩ Võ Trung Tín (Đại học Luật TP.HCM), việc xử lý bầy chó phải căn cứ Luật chăn nuôi và Luật thú y. Để xử lý, cơ quan chức năng cần xác định được 2 vấn đề.

Thứ nhất, những con chó có phải là vật nuôi có thể truyền bệnh hay nguy cơ tiềm ẩn rủi ro về virus corona không? Thứ hai là việc mang các con chó di chuyển với số lượng lớn có được xem là hành vi phải xử lý không?

Hiện nay trên thế giới cũng đã ghi nhận các báo cáo về vật nuôi hoặc động vật nói chung mắc COVID-19. Hầu hết các con vật nhiễm bệnh sau khi ở gần chủ, người chăm sóc nhiễm COVID-19.

Bộ Y tế khuyến cáo cả người mắc COVID-19 lẫn người cùng nhà đều không nên tiếp xúc với vật nuôi, cũng không để vật nuôi tiếp xúc với người và các động vật khác ngoài gia đình. Vì đã có bằng chứng cho thấy virus có thể lây sang động vật.

Còn trách nhiệm, nghĩa vụ của người nuôi chó có thể xác định theo thông tư 07 của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn về phòng, chống dịch bệnh động vật trên cạn.

Nếu có hành vi vi phạm có thể bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thú y. Trong đó có "buộc tiêu hủy hàng hóa, vật phẩm gây hại cho sức khỏe con người, vật nuôi, cây trồng và môi trường" được áp dụng như biện pháp khắc phục hậu quả.

"Trong vụ việc cơ quan chức năng ở Cà Mau tiêu hủy bầy chó thì không rõ họ dựa vào quy định nào, cách thức ra sao. Nếu chủ chó có vi phạm hành chính thuộc trường hợp phải buộc tiêu hủy chó thì cần tuyên truyền cho người dân hiểu trước khi thực hiện….", tiến sĩ Tín nói.

Đồng tình, một cán bộ thú y ở TP.HCM cho hay theo Luật thú y, việc hai vợ chồng chở bầy chó nuôi 15 con về quê (đi từ tỉnh này qua tỉnh khác) phải có kết quả kiểm dịch động vật, xuất trình với cơ quan thú y địa phương về sổ tiêm phòng bệnh cho chó đầy đủ…

Trường hợp đàn chó thiếu sổ tiêm chủng, kiểm dịch thì cơ quan thú y có thể lập biên bản để xử phạt chủ chó. Trong trường hợp buộc phải tiêu hủy chó (do bệnh dại) thì cơ quan thú y cũng phải thực hiện đầy đủ theo trình tự thủ tục luật định…

"Hiện nay chưa có quy định nào về việc xử lý, tiêu hủy chó mèo do dịch bệnh COVID-19. Nếu chỉ vì lý do (tự nghĩ) rằng có thể lây dịch COVID-19 là hoàn toàn không có cơ sở khoa học dịch tễ và không có cơ sở pháp lý.

Cũng cần nhìn nhận, trong tình hình dịch bệnh căng thẳng, việc cán bộ địa phương lo lắng, sốt sắng tiêu hủy chó nhằm tránh nguy cơ lây nhiễm COVID-19 có thể chia sẻ với họ phần nào. Nhưng chó mèo là vật nuôi thân thiết với con người, thiết nghĩ cần có hướng dẫn từ cơ quan chuyên môn về việc này để các nơi thực hiện cho thống nhất…", cán bộ thú y đề xuất.

TP.HCM xử lý vật nuôi của người nhiễm ra sao?

TP.HCM là địa phương có số ca nhiễm COVID-19 cao nhất, với 405.644 ca trong tổng số 836.134 ca trên cả nước (tính đến chiều 9-10). Trong số này có nhiều người nuôi chó, mèo. Vậy chó, mèo của họ được xử lý ra sao?

Bà Nguyễn Thị Huỳnh Mai - chánh văn phòng Sở Y tế TP.HCM - cho biết hiện thành phố chưa có hướng dẫn cụ thể về việc xử lý vật nuôi của người nhiễm COVID-19. Phương án xử lý chung tại TP.HCM là người nhiễm COVID-19 tự thu xếp việc chăm sóc vật nuôi trong thời gian đi cách ly, điều trị, bằng cách gửi người thân, bạn bè... Sau khi xuất viện, người bệnh sẽ được đón vật nuôi. 

"Vì chưa có hướng dẫn, quy định nên việc xử lý vật nuôi như thế nào cũng phải được sự đồng ý của người dân", bà Mai nhấn mạnh.

Bà Mai chia sẻ, thành phố đã gặp nhiều trường hợp nhiễm COVID-19 là người nước ngoài có nguyện vọng được mang theo thú cưng khi đi cách ly vì không có ai chăm sóc. Tuy nhiên, các khu cách ly chỉ tập trung chăm sóc, điều trị con người; không đủ điều kiện chăm sóc thêm vật nuôi nên chính quyền địa phương đã yêu cầu người nhiễm COVID-19 sắp xếp gửi vật nuôi cho người thân.

Một cán bộ thuộc UBND phường 5, quận Gò Vấp (TP.HCM) cho biết phường cũng gặp trường hợp người nhiễm COVID-19 có nuôi chó, mèo... Khi đưa người dương tính COVID-19 đi cách ly tập trung, nhân viên y tế đề nghị người còn lại trong gia đình (có kết quả âm tính) không cho vật nuôi ra khỏi nhà. Trong trường hợp người nhiễm COVID-19 ở một mình, họ phải tự tìm cách nhờ người thân, bạn bè... chăm sóc vật nuôi.

"Đến nay chúng ta chưa tính đến việc xét nghiệm vật nuôi có nhiễm COVID-19 hay không và điều trị chúng thế nào nên con đường tiêu hủy là nhanh nhất. Nhưng chọn cách này thì không nhân văn, thay vào đó có thể nhốt chúng. Nếu vật nuôi đang ở nhà thì nhốt dễ hơn, còn tại chốt kiểm dịch hay khu cách ly thì khó khăn hơn nhiều", vị này nói.

Bộ Y tế: 'COVID-19 có thể lây sang vật nuôi'

TTO - Theo Bộ Y tế, qua nhiều nghiên cứu trên thế giới, đã có bằng chứng cho việc COVID-19 có thể lây sang vật nuôi.