Bát canh cá diếc nấu canh rau răm với hương vị đặc trưng

Tôi làm nghề thợ nề tại TP.HCM, COVID-19 tràn về, các công trình xây dựng tạm dừng thi công, tôi không có việc làm nên đăng ký "hồi hương" về quê Duy Xuyên (Quảng Nam) qua hội đồng hương.

Những ngày ở quê rảnh rỗi, tôi theo người cậu là lão ngư đánh cá trên hồ Thạch Bàn rất vui và có cá ăn, ngon nhất là cá diếc nên tạm quên những lo âu trong mùa dịch bệnh và ôn lại "tuổi thơ tôi thả trên hồ" cùng ông cậu lênh đênh "cuối bãi đầu ghềnh" để mưu sinh trên hồ nước Thạch Bàn.

Cá diếc là loài cá nước ngọt sống phổ biến ở ao, hồ, sông suối... với vóc dáng mình dẹp, thân tròn, có vảy ánh bạc.

Hồ Thạch Bàn (Duy Xuyên, Quảng Nam), một trong những nơi có cá diếc thơm ngon

Ở quê tôi, cá diếc được chế biến thành nhiều món ăn lạ miệng và hấp dẫn như: nướng, chiên giòn, nấu canh, kho tộ... Dẫu vậy, cá diếc có nhiều xương nên thường kén người ăn.

Song, cá diếc sinh sống ở nhiều vùng trung du xứ Quảng như Hiệp Đức, Quế Sơn, Nông Sơn, Duy Xuyên… thì "rất múp" với thịt dai, săn chắc nên vẫn còn lưu truyền câu ca: "Tiếng đồn cá diếc Thạch Bàn / Thơm ngon, ú múp, "mỡ màng" khỏi chê"!

Thơm ngon cá diếc Thạch Bàn

Hồ Thạch Bàn có diện tích khá rộng nằm trên địa phận 2 xã là Duy Phú và Duy Thu, thuộc huyện Duy Xuyên, lấy nước từ các dòng suối chảy từ khu rừng tự nhiên Mỹ Sơn.

Bắt cá diếc thời thơ bé

Hồ có phong cảnh đẹp, nên thơ, với những ngọn đồi bát úp cùng quang cảnh thiên nhiên hùng vỹ và thơ mộng làm say lòng bao khách "lãng du". Đặc biệt, nơi đây có loài cá diếc, khi chế biến rất thơm ngon làm say lòng du khách.

Lý giải vì sao cá diếc hồ Thạch Bàn ăn ngon có tiếng, các lão ngư hành nghề đánh bắt cá trên lòng hồ Bàn Thạch (thôn Bàn Sơn, xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên) cho hay, sở dĩ cá diếc nơi đây ngon bởi vì hồ Thạch Bàn khá rộng, là nơi hội tụ các con khe, suối từ thượng nguồn các khu rừng vùng Mỹ Sơn đổ về, đến đầu mùa mưa lũ về suối, khe mang theo bao sinh vật như giun, dế, sùng đất… cùng nhiều loài thủy sinh phong phú đã cung cấp thức ăn tươi và dồi dào cho các loài cá trong hồ, nhất là cá diếc.

Cá diếc bán ở chợ Cổng số 5 (xã Duy Phú)

Canh cá diếc nấu rau răm…

Bà mợ tôi có nhiều cách chế biến món cá diếc Thạch Bàn bởi loài cá này ít mùi tanh nên thường được bà nấu canh với các loại rau, quả nhưng nhiều người khen ngon nhất vẫn là nấu chúng với rau răm.

Bà mợ tôi nấu như sau:

Cá diếc chỉ cần mổ bụng làm sạch chứ không cần đánh vảy, bởi phần lớn các món ăn từ cá diếc hấp dẫn nhờ lớp vảy mềm giòn mới là điều đặc trưng nhất ở giống cá này.

Bát canh cá diếc nấu canh rau răm với hương vị đặc trưng

Cá diếc móc ruột bỏ gan, rửa sạch, ướp tiêu, hành, bột ngọt và tí muối, để 30 phút. Cho nước vừa đủ dùng vào xoong đun sôi, thả cá vào, đợi cá chín cho rau răm và 1/2 trái ớt xanh đập giập và nước mắm vừa ăn.

Bà mợ tôi còn nấu món cá diếc om tiêu với chút nước dừa, đường phèn kho riu riu trên ngọn lửa nhỏ, sau khi nhấc xuống khỏi bếp mở vung là mùi thơm nức mũi bay tỏa khắp nơi.

Bà mợ có kinh nghiệm kho cá diếc cho xương cá mềm ra, những con cá nhỏ người lớn có thể ăn ngay mà chẳng phải đắn đo "xương xóc" trong con cá thấm đẫm màu gia vị rất ngon.

Cá diếc Thạch Bàn có vị đậm đà, bùi béo với hương vị khó tả. Cho nên ở quê tôi vẫn còn lưu truyền câu ca: "Thơm ngon cá diếc Thạch Bàn / Nấu canh, chiên, nướng… cả ngàn người mê…".

Nhớ món mì Quảng chay của mẹ ngày xưa khi còn ở quê nhà

TTO - Tô mì Quảng chay mẹ làm thật hấp dẫn. Vắt lát chanh, thêm tí xì dầu, tí chao rồi quơ luôn đũa rau sống "nhận" vào tô mì, bóp miếng bánh tráng cho vỡ vụn bỏ lên trên, trộn đều và cứ thế cắm đầu cắm cổ xoa dịu nỗi cồn cào thèm ăn của cái dạ dày.