Năm 2018, UBND TP.HCM ban hành quyết định 38 về giá tối đa đối với dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt. Theo đó, người dân ngoài trả tiền thu gom còn phải trả tiền vận chuyển, xử lý rác.

Đến năm 2021, TP.HCM ban hành quyết định 20 sửa đổi quyết định 38, trong đó có quy định giai đoạn 2021 - 2025 chưa thực hiện thu giá dịch vụ xử lý rác.

Người dân ngoài đóng tiền thu gom phải đóng thêm tiền phí vận chuyển. Tiền phí vận chuyển sẽ nộp về ngân sách TP. Tiền xử lý rác vẫn do ngân sách TP chi trả. TP.HCM đã đề ra mức giá sàn là 48.000 đồng/hộ/tháng. Từ giá chung này, các quận huyện sẽ căn cứ để xây dựng đơn giá cho địa phương (cự ly vận chuyển đến nơi xử lý tập trung, các yếu tố khác...).

Tiền rác hằng tháng có hai cách thu. Một là người dân đóng cho phường, xã thông qua ứng dụng. Phường chi trả tiền thu gom cho các đơn vị thu gom trên địa bàn, phần tiền vận chuyển nộp về ngân sách nhà nước.

Cách thứ hai là người dân đóng cho đơn vị thu gom, đơn vị này giữ lại tiền thu gom và nộp tiền vận chuyển về cho phường, xã để đóng vào ngân sách.

* Tiến sĩ PHẠM VIẾT THUẬN (viện trưởng Viện Kinh tế, Tài nguyên và Môi trường TP.HCM):

Nên tiếp tục tuyên truyền phân loại rác

Đối với các khoản đóng góp từ người dân để thu gom, vận chuyển và xử lý rác, TP.HCM cần chỉ đạo các cấp nên công khai minh bạch các khoản thu đó, kể cả việc khu phố thu hay đơn vị dân lập thu các khoản theo quy định. Tiền thu gom đã có giá thu tương đối ở các quận huyện.

Tiền vận chuyển rác từ các hộ gia đình thì nên ban hành định mức chi phí tấn/km để quận huyện xây dựng bộ đơn giá từng khu vực cho phù hợp, tránh trường hợp mỗi nơi làm một kiểu gây bức xúc cho cộng đồng dân cư.

Ngoài ra các địa phương nên tuyên truyền người dân phân loại rác theo quy định và công bố các khoản thu công khai, minh bạch cho người dân được biết qua các kênh Zalo khu phố, bảng tin phường. Đối với lực lượng rác dân lập cũng phải quản lý chặt để tránh việc tiền thu gom "nhảy múa" và tránh trường hợp người dân không đóng theo ý thì họ không thu rác.

Đà Nẵng thu gom rác theo giờ

Tại Đà Nẵng, phí thu gom rác thải sinh hoạt được thực hiện theo quyết định 33 của UBND TP Đà Nẵng được áp dụng từ năm 2017 đến nay chung toàn thành phố. Đơn vị trúng thầu trực tiếp thu của các hộ dân.

Trong đó mức giá tối đa của dịch vụ thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt đối với hộ gia đình ở nhà tập thể, chung cư, nhà trọ là 15.000 đồng/tháng; hộ dân trong kiệt (hẻm) là 25.000 đồng/tháng; nhà ngoài mặt đường là 30.000 đồng/tháng. Mức giá này bao gồm chi phí thu gom, vận chuyển và xử lý.

Hơn 10 năm thực hiện đề án thu gom rác theo giờ, đến nay khoảng 80% tuyến đường trong đô thị việc thu gom rác được thực thiện theo giờ, khoảng 20% tuyến đường thực hiện thu gom bằng xe ba gác hoặc thu gom trực tiếp bằng xe cuốn ép.

Chị Ngô Thanh Thư (phường Thạch Thang, quận Hải Châu) cho biết việc thu gom rác theo giờ đã hạn chế bớt tình trạng ô nhiễm môi trường so với trước đây. Việc đặt thùng rác cố định trước đây gây nhiều tranh cãi vì nhà nào cũng "né" thùng rác.

Hiện nay việc thu gom rác khá đúng giờ giấc nên không xảy ra tình trạng rác tồn đọng gây hôi thối.

Những năm qua, Đà Nẵng dành sự đầu tư đáng kể cho các trạm trung chuyển rác nhằm hoàn thiện mạng lưới thu gom. Hiện nay Đà Nẵng đang vận hành hai trạm trung chuyển rác khu vực đường Lê Thanh Nghị và quận Sơn Trà.

Tại các trạm trung chuyển này đều sử dụng công nghệ ép rác hiện đại, nước rỉ rác sẽ được thu vào mương chảy về trạm xử lý, đồng thời thiết kế hệ thống hút mùi để thu toàn bộ mùi phát sinh từ hệ thống xử lý nước thải.

Tháng 3-2025, Đà Nẵng đã phê duyệt đồ án điều chỉnh quy hoạch xử lý rác đến năm 2030. Dự kiến sẽ xây dựng mới mạng lưới năm trạm trung chuyển rác đáp ứng yêu cầu về môi trường. Đặc biệt là xóa nhiều điểm tập kết rác thường xuyên gây ô nhiễm.

Đến nay Đà Nẵng cũng đã phân cấp trong việc tổ chức thu gom rác và thực hiện đấu thầu. Công ty CP Môi trường đô thị Đà Nẵng vẫn là đơn vị chính thực hiện gom rác trên địa bàn. Riêng tại quận Liên Chiểu, đơn vị trúng thầu là Công ty Môi trường đô thị Hà Nội - Chi nhánh miền Trung.

Theo ông Ngô Lê Quảng - giám đốc Chi nhánh miền Trung Công ty Môi trường đô thị Hà Nội, Đà Nẵng là đô thị hướng tới mục tiêu "thành phố môi trường, thành phố du lịch" nên có nhiều yêu cầu khá đặc biệt so với các nơi. Trong đó nhiều tuyến đường thu gom rác theo giờ thì yêu cầu thời gian cụ thể, chỉ cho phép được lệch không quá 30 phút.