Tỉ phú Nguyễn Đăng Quang - Ảnh: MSN

"Khi công bố thương vụ mua lại VinCommerce, chúng ta đã tin rằng mọi nhân viên, các nhà đầu tư và thị trường sẽ nhiệt liệt tán thưởng quyết định này. Nhưng những gì diễn ra đã ngoài tầm dự đoán… Bước đi chiến lược của chúng ta đã nhận nhiều phản ứng trái chiều. Những người tin tưởng nhất vào Masan đã trở nên lung lay và giá cổ phiếu của chúng ta giảm phân nửa chỉ trong một tháng", tỉ phú Nguyễn Đăng Quang chia sẻ với các cổ đông tại báo cáo thường niên vừa công bố.

Vào cuối năm 2019, hai tập đoàn tư nhân lớn bậc nhất Việt Nam đã bắt tay thực hiện thương vụ M&A (mua bán, sáp nhập) khiến thị trường "dậy sóng". Theo đó, Tập đoàn Masan mua lại Công ty VinCommerce (sở hữu hệ thống siêu thị và chuỗi cửa hàng tiện lợi Vinmart, Vinmart+) và Công ty VinEco từ Tập đoàn Vingroup. Tập đoàn Masan nắm quyền kiểm soát hoạt động, Vingroup là cổ đông.

Sau cú bắt tay, Masan đã tiếp nhận khoản lỗ hơn 100 triệu USD từ VinCommerce, trong khi chưa có nhiều kinh nghiệm vận hành trong lĩnh vực bán lẻ. 

Ông Quang nhận định thương vụ này làm tập đoàn vốn đã đa ngành còn trở thành đa ngành hơn nữa, và tiếp tục khắc sâu những nghi ngại là các thương vụ mua bán, sáp nhập của Masan dường như không đạt được các mục tiêu chiến lược và tài chính như mong muốn.

"Đôi khi, lùi một bước là cần thiết để tạo đà cho cú nhảy vọt. Chúng ta chọn hi sinh thị phần và tốc độ tăng trưởng để xây dựng nền móng của một doanh nghiệp có quy mô khổng lồ và lợi nhuận vượt trội. Masan vận hành với nguyên tắc đơn giản, khi nền móng không vững chắc, ngôi nhà nhất định sẽ bị lung lay", vị tỉ phú này cho hay.

Do đó, tập đoàn vạch ra 1 mục tiêu đưa VinCommerce đạt EBITDA (lợi nhuận trước thuế) hòa vốn trong một năm. Đồng thời "xắn tay áo", quyết liệt đóng cửa hơn 700 siêu thị mini VinMart+, tái cấu trúc chuỗi cung ứng để tăng hiệu quả quy trình logistics và luân chuyển hàng hóa, cũng như tinh gọn danh mục hàng hóa để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, đặt trọng tâm vào người tiêu dùng thay vì thúc đẩy doanh số.

Theo ông Quang, lý thuyết tuy rất đơn giản, nhưng triển khai trên thực tế với kết quả vượt trội là điều không hề dễ dàng. Cuối cùng, đến quý 4-2020 VinCommerce đạt EBITDA hòa vốn, dự kiến dương vào quý 1-2021. 

Kết thúc năm tài chính 2020, tổng tài sản của Masan đạt hơn 115.736 tỉ đồng, tăng 18% so với hồi đầu năm. Tuy nhiên, khoản nợ phải trả cũng tăng gần gấp đôi lên hơn 90.700 tỉ đồng. Đồng thời vốn chủ sở hữu bị giảm hơn 2 lần, còn xấp xỉ 25.030 tỉ đồng. Cả năm 2020, Masan lãi ròng sau thuế hơn 1.395 tỉ đồng, âm 78% so với năm trước. 

Trong vòng 1 năm, cổ phiếu Masan có biến động giá tăng hơn 80%. Chốt phiên giao dịch hôm nay 30-3, giá cổ phiếu Masan đang nằm mức 88.500 đồng.

Dựa vào bảng xếp hạng của Forbes, tính theo thời gian thực 15h30 hôm nay, ông Quang đang nằm ở vị trí 2.234 trong danh sách tỉ phú thế giới với tổng tài sản hơn 1,1 tỉ USD, lần lượt rớt hơn 500 bậc và giảm 200 triệu USD trong vòng 5 tháng rưỡi nay. Đồng thời, ông Phạm Nhật Vượng (chủ tịch Vingroup) đang đứng ở vị trí 286 trong danh sách tỉ phú đôla với tổng tài sản 8 tỉ USD.