Thủy điện thiếu nước giữa mùa mưa

NGUYÊN LINH

TT - Hơn nửa tháng nay, nhiều nhà máy thủy điện lớn ở Thừa Thiên - Huế và Quảng Nam rơi vào cảnh ngắc ngoải vì thiếu hụt nguồn nước nên sản lượng điện phát thấp, doanh thu không đủ trả vốn vay.

Thiếu nước, Nhà máy thủy điện Hương Điền chỉ phát điện chưa đến 10% sản lượng so với cùng kỳ năm trước - Ảnh: Nguyên Linh

Các sông suối, hồ thủy điện khô kiệt vào giữa mùa mưa là hiện tượng bất thường khiến chính quyền lẫn người dân lo lắng...

Khô hạn chưa từng có

Tại Nhà máy thủy điện Bình Điền, mực nước ở lòng hồ Bình Điền chỉ cao hơn mực nước chết đúng 4m. Ông Võ Công Nhật, cán bộ phân xưởng vận hành nhà máy, cho biết nửa tháng nay nhà máy chỉ hoạt động mỗi ngày vài giờ vì thiếu hụt nước. Ông Nguyễn Quang Hải - tổng giám đốc Công ty cổ phần thủy điện Bình Điền - nói rằng hồ chứa thủy điện Bình Điền có dung tích 423 triệu m³, tuy nhiên lượng nước hiện tại trong hồ chưa tới 100 triệu m³, thiếu hụt hơn 320 triệu m³. “Nếu hai tổ máy chạy hết công suất thì chỉ vài ba ngày là hết sạch nước. Vậy nên hiện mỗi ngày nhà máy chỉ hoạt động một tổ máy trong chừng ba giờ để duy trì dòng chảy sinh thái. Chưa bao giờ nhà máy rơi vào khó khăn như hiện nay” - ông Hải nói. Theo ông Hải: nếu không có mưa lớn thì đầu mùa khô tới, rất có thể nhà máy phải ngừng hoạt động vì thiếu nước.

Tương tự, ông Nguyễn Duy Hải, trưởng ca vận hành thủy điện Hương Điền, cho biết mực nước trong hồ chỉ cao hơn mực nước chết 1m. Nhà máy có ba tổ máy nhưng hiện mỗi ngày nhà máy chỉ hoạt động một tổ máy với sản lượng điện chưa đạt 10%. Còn tại hồ thủy điện A Lưới, mực nước cũng xấp xỉ mực nước chết khiến nhà máy mới hoạt động được sáu tháng này rơi vào điêu đứng. Theo một lãnh đạo huyện A Lưới, khô hạn trong mùa mưa là chuyện chưa từng xảy ra ở huyện miền núi này trong khoảng 30 năm trở lại đây.

Chia nước cho vụ mùa

Ông Lê Văn Huy - phó phòng kinh tế kỹ thuật thủy điện Bình Điền - cho biết nguồn nước thiếu hụt nghiêm trọng dẫn đến lượng điện phát thấp, đến cuối tháng 11-2012 mới đạt 64% kế hoạch. Ông Huy nói rằng nếu thời tiết khô hạn kéo dài, nhà máy sẽ đối mặt với nguy cơ ngừng hoạt động thì rất khó khăn để trả khoản nợ 423 tỉ đồng vay ngân hàng. Ông Trịnh Xuân Khoa - phó giám đốc Nhà máy thủy điện Hương Điền - cho rằng: “Sản lượng điện phát ra chỉ 10-15% so với thời điểm này năm ngoái, kế hoạch phát điện của nhà máy đã không đạt chỉ tiêu đề ra. Với lượng điện phát ra thấp như hiện nay thì doanh thu không đủ chi trả tiền lãi vay ngân hàng”.

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn tỉnh Thừa Thiên - Huế, dự báo từ nay đến Tết Nguyên đán khả năng xảy ra lũ lớn hay mưa nhiều trên diện rộng là rất thấp, thậm chí không có. Ông Trần Kim Thành, phó giám đốc Sở NN&PTNT Thừa Thiên - Huế, cho rằng các sông suối, hồ thủy điện khô kiệt nước vào giữa mùa mưa là hiện tượng bất thường. Để chia sẻ khó khăn, tỉnh Thừa Thiên - Huế yêu cầu các hồ thủy điện chỉ xả nước về hạ du bằng lượng nước về hồ nhằm duy trì dòng chảy sinh thái, đồng thời cung cấp một phần nước cho vụ mùa đông xuân. Tuy nhiên theo ông Thành, vụ đông xuân sẽ đảm bảo được nguồn nước tưới bởi các hồ thủy lợi trên địa bàn đã tích được 80-90%, tuy nhiên vụ hè thu thì sẽ thiếu nước, khô hạn, nông dân phải đối mặt với nguy cơ mất mùa.

Quảng Nam: thủy điện phải xả nước để cày ải

Ông Lê Đình Bản - phó tổng giám đốc Công ty cổ phần thủy điện A Vương (Quảng Nam) - cho biết lượng nước trong hồ thủy điện A Vương hiện chỉ đạt 22% so với thời gian cùng kỳ năm ngoái. Do lưu lượng nước về hồ hằng ngày chỉ đạt 13-14m³/giây nên đơn vị đang giảm công suất phát điện.

Theo ông Bản, do năm nay thời tiết bất thường, lượng mưa ít, vừa qua công ty đã có cam kết với ngành nông nghiệp tỉnh Quảng Nam có kế hoạch dự trữ nước, phát điện để đảm bảo lượng nước cho người dân vùng hạ du sản xuất vụ đông xuân. Hiện nhà máy chỉ phát điện cầm chừng để đảm bảo lượng nước sản xuất của người dân.

Ông Nguyễn Thanh Quang, giám đốc Sở NN&PTNT Quảng Nam, cho biết để có nước cho nông dân sản xuất, sở đã làm việc với tất cả các nhà máy thủy điện trên địa bàn từ ngày 20-12 phải xả nước để người dân có nước cày ải. Dù đang là mùa mưa nhưng các cánh đồng Quảng Nam lại rơi vào cảnh khô kiệt chưa từng có.

Phú Yên: yêu cầu thủy điện trả nước

Ông Trần Tiến Anh - giám đốc Công ty TNHH một thành viên thủy nông Đồng Cam (Phú Yên) - vừa kiến nghị UBND tỉnh Phú Yên yêu cầu các thủy điện Sông Ba Hạ, Sông Hinh trả nước để đảm bảo lượng nước tưới tiêu. “Lượng nước qua tràn của đập đầu mối Đồng Cam đang thiếu hụt nghiêm trọng. Đặc biệt, ngày 10-12 lượng nước tại đập đầu mối bị hụt đến 90cm, khiến toàn bộ vùng phía dưới đập không còn nước. Để đảm bảo việc đưa nước về hai kênh chính nam và bắc của hệ thống, đảm bảo việc tưới tiêu cho hơn 23.000ha đất sản xuất nông nghiệp trong vụ đông xuân 2012-2013, chúng tôi kiến nghị hai thủy điện phải xả nước tổng lưu lượng ít nhất 30-40m³/giây. Nếu không thì hầu hết diện tích sản xuất nông nghiệp do hệ thống thủy nông Đồng Cam tưới tiêu sẽ bị khô hạn nặng, nhà máy nước sinh hoạt ở hạ du sông Ba chắc chắn thiếu nước nghiêm trọng trong thời gian tới” - ông Anh nói.

Trong khi đó, ông Đặng Văn Tuần - chủ tịch HĐQT kiêm tổng giám đốc Công ty cổ phần thủy điện Sông Ba Hạ - cho rằng do sông Ba khô hạn bất thường nên gần cả tháng qua nhà máy này chỉ hoạt động cầm chừng, chỉ cần chạy 50% công suất của hai tổ máy (220 MW) thì trong vòng một ngày nước trong hồ chứa sẽ xuống mực nước chết.

Ông Lê Văn Trúc - phó chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên - chỉ đạo Sở Công thương phối hợp cùng Sở NN&PTNT kiểm tra cụ thể tình hình mực nước, xả nước chạy máy phát điện của các nhà máy điện có ảnh hưởng đến mực nước ở đập đầu mối hệ thống thủy nông Đồng Cam; đề xuất hướng giải quyết cụ thể, báo cáo UBND tỉnh trước ngày 20-12. Ông Trúc cũng yêu cầu Sở Công thương theo dõi, kiểm tra hoạt động phát điện của Nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ để đảm bảo việc cân đối nước cho sinh hoạt và sản xuất của vùng hạ du.

NGUYÊN LINH