Phóng to

Trẻ vị thành niên vô tư phì phèo thuốc lá nơi công cộng - Ảnh: Quang Định

Sau một thời gian dài, khoa học đã chứng minh rõ rệt rằng hút thuốc chẳng những có hại cho người hút mà còn hại cả cho cộng đồng, những người bị hút thuốc thụ động (secondhand smoke). Nhiều quốc gia trên thế giới đã thay đổi rất nhiều theo hướng hạn chế hút thuốc lá nơi công cộng. VN cũng phải theo xu hướng tiến bộ này nếu không muốn bị tụt lại đằng sau. Tất nhiên ở đâu cũng phải bắt đầu bằng việc giáo dục người dân về tác hại của thuốc lá đối với cộng đồng, nhưng dường như ở VN việc này chưa đạt hiệu quả như mong muốn.

Ở VN rất dễ dàng nhìn thấy những người hút thuốc, người ta gần như mặc định đàn ông sẽ hút thuốc nên rất nhiều người hút thuốc hay chìa tay ra hỏi mượn bật lửa của người bên cạnh. Thanh niên hút thuốc nhiều mà thậm chí cũng có trẻ em hút thuốc. Vì sao? Phải chăng vì thuốc lá ở VN quá rẻ? Những trẻ em này làm gì có nhiều tiền nhưng với số tiền ít ỏi chúng vẫn có thể mua một vài điếu thuốc để giải tỏa cơn thèm hút. Ở các nước, người ta không bán một vài điếu thuốc như ở VN mà bán cả gói với giá rất đắt và những trẻ em chưa kiếm ra tiền không thể có cơ hội giải tỏa cơn nghiện. Thuốc lá ở VN phải tăng giá nhiều hơn nữa, đánh thuế nặng hơn nữa, phải làm sao để khi mua một gói thuốc người mua phải cân nhắc thiệt hại kinh tế mà họ nhìn thấy được. Khoản tiền thu được từ việc nâng giá bán, đánh thuế này để xây dựng ngân quỹ cho các chương trình phòng chống và điều trị bệnh ung thư phổi, tạo cơ hội cho người nghiện thuốc bỏ thuốc.

Phóng to

Nhạc sĩ Laurent J - Ảnh: Fred Wissink

Trẻ em ở nước ngoài muốn mua thuốc lá rất khó vì không phải ở đâu cũng có thể mua được thuốc lá như ở VN. Người bán thuốc lá ở nước ngoài cũng nghiêm túc chấp hành quy định không bán thuốc cho người dưới 18 tuổi. Nếu thấy nghi ngờ họ có quyền yêu cầu người mua chứng minh mình lớn hơn 18 tuổi bằng các loại giấy tờ, thẻ căn cước... Những điều này gần như chẳng bao giờ tôi nghe nói chứ đừng nói là thấy ở VN, dù rằng các xe bán thuốc dễ dàng thấy nhan nhản ngoài đường vẫn có dòng chữ “không bán thuốc cho người dưới 18 tuổi”.

Tôi đã từng hút thuốc nhiều năm. Thời gian sống ở VN, khi hút thuốc ở những nơi công cộng cảm giác đầu tiên cũng hơi e ngại, nhìn ngó lung tung xem có bị cấm không nhưng tôi thấy mọi người hút vô tư nên tôi cũng vô tư hút. Thực tế là suốt thời gian ở VN tôi chưa từng bị một lời nhắc nhở, phiền trách hay chỉ là một ánh mắt khó chịu khi hút thuốc nơi công cộng. Thậm chí người hút thuốc ở những nơi này còn cho rằng việc mình hút thuốc là điều tất nhiên và ai cũng phải chấp nhận.

Hút thuốc nơi công cộng đã sai mà hút thuốc trong trường học, bệnh viện, bến xe, trạm xăng... thì quả là không thể chấp nhận được. Tôi nghĩ phải phạt rất nặng những trường hợp này và tạo cơ hội, điều kiện, cung cấp thông tin để những người nghiện hút thuốc có cách bỏ thuốc lá. Đưa hình ảnh kiểu “sốc nặng” (thương tật, dị tật, lở loét...), các câu cảnh báo, thông tin bệnh tật... in đậm chữ to trên gói thuốc cũng chỉ phần nào đánh thức nỗi sợ ở những người có quan tâm đến sức khỏe mình và người thân. Tôi cho rằng cầm hoài những gói thuốc này người ta cũng sẽ bỏ hút thuốc, nhưng nhiều người vẫn chưa thức tỉnh nên phải có cách chế tài thật nặng.

Một ngày nọ tôi quyết tâm không hút thuốc nữa vì chán ngán, sợ sức khỏe suy giảm, vợ cứ càm ràm ca cẩm. Tất nhiên không thể nói bỏ thuốc lá là bỏ được ngay mà cũng phải khá vất vả. Cuối cùng thì đến nay tôi đã có bốn năm rưỡi chưa chạm vào điếu thuốc nào.