Ảnh: Thanh Hà

Ông Phùng Mạnh Trường - Phó viện trưởng Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam - thông tin tại hội thảo Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới - Tiêu chuẩn chất lượng hướng tới an toàn sức khỏe cộng đồng do Viện Tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam tổ chức ngày 21-8 tại Hà Nội.

"Nhiều người dù tiếp tục hút thuốc, nhưng đã chuyển sang sử dụng những sản phẩm thuốc lá thế hệ mới để thay thế, ít nguy hại hơn", ông Trường cho hay

Trao đổi tại hội thảo, các chuyên gia cho rằng cùng với việc khuyến khích người đang hút thuốc bỏ thuốc, ngăn chặn việc bắt đầu sử dụng thuốc lá, thì một trong những cách tiếp cận đối với nhóm người tiếp tục hút thuốc đó là chuyển sang sử dụng những sản phẩm thay thế ít nguy hại hơn.

Với sự phát triển và ứng dụng của khoa học công nghệ hiện nay, những loại hình sản phẩm thuốc lá mới gồm thuốc lá điện tử (e-cigarettes), thuốc lá làm nóng (heat-not-burn) có thể giảm tác hại so với thuốc lá truyền thống đã ra đời đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng. 

Theo số liệu được công bố tại hội thảo, hiện thế giới có 37 triệu người đang sử dụng các loại thuốc lá không khói và con số này đang gia tăng nhanh chóng, dự báo lên tới 95 triệu người vào năm 2025.

Các chuyên gia cho biết nhiều sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, bao gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng trên thị trường các sản phẩm có thể giảm từ 95 - 99% độc hại trong 9 chất độc được Tổ chức Y tế Thế giới khuyến nghị nên giảm trong khói thuốc lá (như Benzene, Formaldehyde, khí CO²…).

Cần có qui chuẩn kĩ thuật cho thuốc lá thế hệ mới

Ông Lê Thành Hưng - Phó trưởng phòng Tiêu chuẩn Chất lượng 4, Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam - nhận định: "Trong khi còn có những tranh cãi về các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, về tính năng tác dụng cũng như việc áp dụng pháp luật thì không thể phủ nhận rằng các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới xuất hiện tại Việt Nam đang được một bộ phận người tiêu dùng ưa chuộng".

Từ đó, "nhu cầu xây dựng tiêu chuẩn đối với các sản phẩm này cũng được đặt ra, trên cả hai khía cạnh là tiêu chuẩn về chất lượng và tiêu chuẩn về an toàn", ông Hưng nhìn nhận.

Ông Lê Thành Hưng cho hay, thuốc lá điện tử ra đời năm 2002, đến năm 2019 tổ chức ISO đã có 2 tiêu chuẩn về thuốc lá điện tử và CORESTA có 4 tiêu chuẩn cho đối tượng này. Còn tại một số quốc gia châu Âu, Hoa Kỳ, Nga, Trung Quốc... cũng đã và đang xây dựng, công bố các tiêu chuẩn cho thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng.

Trong khi đó tại Việt Nam, toàn bộ tiêu chuẩn Việt Nam về thuốc lá hiện hành đều chỉ áp dụng cho sản phẩm thuốc lá truyền thống. Đối với thuốc lá thế hệ mới, Bộ Công thương cho biết hiện mặt hàng này chưa được phân loại hàng hóa, chưa có tiêu chuẩn và qui chuẩn kĩ thuật để nhập khẩu vào Việt Nam. Hiện Bộ này đang nghiên cứu để báo cáo Thủ tướng Chính phủ qui định quản lý đối với mặt hàng này.

Hiện nay sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng phân phối thông qua các kênh không chính thức tại Việt Nam đang ngày càng phổ biến do chưa được quản lý chặt, chưa có hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật. Thực tế này gây thất thu thuế cho nhà nước và tiềm ẩn nguy cơ sản phẩm giả, kém chất lượng, gây mất an toàn đối với sức khỏe người dùng.

Ảnh: Thanh Hà

Tránh thất thu thuế, bảo vệ người tiêu dùng

Trao đổi tại hội thảo, đại diện Philip Morris International đánh giá các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới bao gồm các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng, thông qua các kênh không chính thức đang ngày càng trở nên phổ biến đối với người hút thuốc trưởng thành, những người không bỏ được thuốc lá điếu.  

Theo vị này, "nhu cầu thành lập khung pháp lý phù hợp đối với sản phẩm thuốc lá mới ở Việt Nam là rất cần thiết để tránh thất thu thuế cho đất nước, đồng thời bảo vệ người tiêu dùng trong vấn đề an toàn và chất lượng đối với sản phẩm, giải quyết được các nguy cơ từ các sản phẩm giả, kém chất lượng". 

Chia sẻ kinh nghiệm xây dựng tiêu chuẩn quản lý đối với thuốc lá thế hệ mới, TS Evgeniya Gnuchikh - Phó viện trưởng Viện nghiên cứu Thuốc lá Krasnodar, Liên bang Nga, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới bao gồm những khác biệt về mặt kỹ thuật, công nghệ và về khả năng phát thải, nguy cơ đối với sức khỏe người sử dụng và cộng đồng so với thuốc lá truyền thống, do đó cần có tiêu chuẩn về chất lượng, an toàn riêng.