- Xanh methylen (methylene blue, bleu de méthylène) thực chất là phẩm màu có tên hóa học là methythioninium clorid. Xanh methylen có thể dùng làm thuốc cho tác dụng toàn thân và tại chỗ. Xanh methylen được tiêm với tác dụng là chất giải độc, dùng để trị ngộ độc cyanid (hay còn gọi ngộ độc cyanure, ở VN ngộ độc cyanid thường gặp là ngộ độc khoai mì, măng tre...) hoặc loại ngộ độc có tên bị chứng methemoglobin huyết (methemoglobinemia, thường gặp ở trẻ sơ sinh bú sữa pha với nước củ dền, cà rốt).

Trong ngộ độc methemoglobin huyết, xanh methylen có tính khử, sẽ khử methemoglobin là chất độc trở lại thành hemoglobin (huyết sắc tố) bình thường của hồng cầu, giúp người ngộ độc không còn tím tái, cảm thấy ngạt thở. Dùng bằng đường uống, xanh methylen có tính kháng khuẩn nhẹ và ngăn ngừa sỏi oxalat nên được dùng sát trùng đường tiết niệu (biệt dược Mictasol bleu).

Từ lâu, xanh methylen được dùng dạng dung dịch chứa một mình nó hoặc phối hợp với phẩm màu khác như tím gentian (dung dịch Milian) để trị một số bệnh ngoài da, đặc biệt trị bệnh do virut thể hiện bằng tổn thương ngoài da như thủy đậu (do virut Varicella zoster gây ra), hay bệnh herpes còn gọi là bệnh mụn rộp (do virut Herpes simplex gây ra).

Trước đây, người ta dùng xanh methylen bôi lên các mụn nước của thủy đậu hoặc mụn rộp của herpes hoàn toàn dựa theo kinh nghiệm thấy có hiệu quả. Nay nhiều nghiên cứu cho thấy xanh methylen có tác dụng thật sự đối với virut gây hai bệnh vừa kể. Mặc dù chỉ bôi lên mụn nước nhưng xanh methylen thấm vào trong và liên kết không phục hồi với cấu trúc di truyền ADN của virut, đặc biệt có thêm tác dụng của ánh sáng sẽ làm virut chết.