Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe phát biểu trong chương trình vận động thường niên về việc thay đổi hiến pháp do các nghị sĩ đảng cầm quyền ở Nhật tổ chức tại Tokyo ngày 1-5 - Ảnh: AP

Theo Hãng tin AP, bản hiến pháp mà Thủ tướng Shinzo Abe muốn đề nghị sửa đổi có hiệu lực vào ngày 3-5 cách đây 70 năm.

Năm nay là lần đầu tiên ông Shinzo Abe tham dự và có bài phát biểu tại một sự kiện vận động thường niên về việc sửa đổi hiến pháp do các nghị sĩ đảng cầm quyền và những thành phần ủng hộ khác tổ chức.

Ông Abe cho rằng đã đến lúc cần “chứng tỏ với nhân dân bằng sự tự tin, về tầm nhìn của chúng ta đối với tương lai đất nước, và về việc một bản hiến pháp lý tưởng sẽ như thế nào”.

Ông Shinzo Abe cũng cam kết cùng với Đảng Dân chủ tự do điều hành quá trình thảo luận tin cậy, chắc chắn tại hội đồng nghiên cứu hiến pháp của quốc hội.

Thủ tướng Nhật Bản cũng khẳng định ông sẽ chứng minh với công luận việc chính phủ của ông sẽ có những kế hoạch như thế nào để bảo tồn “một nước Nhật hòa bình, thịnh vượng trong bối cảnh đối mặt với nhiều thách thức, từ nguy cơ an ninh khu vực cho tới tình trạng dân số và lực lượng lao động giảm”.

Theo trang Foreign Policy, ông Abe chính là người đã phê chuẩn các điều luật cho phép Nhật Bản được dùng quyền phòng vệ tập thể mà không vi phạm điều 9 trong Hiến pháp Nhật Bản, đồng thời gỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu vũ khí với Nhật.

Nhật Bản cũng từng khởi xướng một sáng kiến an ninh với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á trong bối cảnh gia tăng thách thức an ninh trong khu vực.

Ngày thứ hai tuần này (1-5), lần đầu tiên kể từ sau Thế chiến thứ 2, Nhật Bản đã điều chiến hạm lớn nhất của họ hộ tống một tàu cung ứng của Mỹ hoạt động trong vùng biển Nhật Bản.

Mong muốn sửa đổi hiến pháp cho tới nay vẫn chủ yếu do đảng cầm quyền của thủ tướng Abe đề đạt, trong khi dư luận Nhật Bản vẫn còn chia rẽ nhiều về vấn đề này.

Một thăm dò dư luận gần đây của Đài truyền hình TBS cho thấy tỉ lệ người dân ủng hộ việc sửa đổi hiến pháp đã giảm mạnh những năm qua.

Trong khi đó, 2/3 những người được hỏi trong một thăm dò khác của Đài NHK nói rằng quá trình thảo luận về việc sửa đổi nội dung hiến pháp cho tới nay vẫn chưa đủ.

Trong nhiều năm qua, Đảng Dân chủ tự do của ông Abe và những lực lượng ủng hộ quan điểm của đảng này vẫn luôn thúc đẩy những nỗ lực cải cách hiến pháp.

Họ cho rằng bản hiến pháp năm 1947 của Nhật là di sản của một nước Nhật thất bại trong Thế chiến thứ 2 và là sự áp đặt ý chí của bên chiến thắng về các giá trị và trật tự thế giới.

Bản hiến pháp đó tuyên bố từ bỏ việc sử dụng vũ lực trong các xung đột quốc tế và hạn chế khả năng phòng vệ của binh sĩ Nhật Bản, mặc dù Nhật Bản có một lực lượng quân đội hiện đại được vũ trang tối tân và hợp tác chặt chẽ với Mỹ.

Bản dự thảo sửa đổi hiến pháp của Nhật Bản do đảng cầm quyền đệ trình năm 2012 đã có ý muốn khôi phục những truyền thống hoàng tộc tương tự với các giai đoạn trước chiến tranh, tập trung vào Nhật hoàng và trong một số trường hợp đặt lợi ích quốc gia lên trên những quyền cơ bản của mỗi cá nhân.

Với những diễn biến thời sự hiện tại ở trong và ngoài nước Nhật, giới quan sát cho rằng nhiều khả năng sẽ tạo đà thuận lợi cho nỗ lực sửa đổi hiến pháp của Thủ tướng Shinzo Abe.

Đảng của ông Abe hiện đang chiếm tỉ lệ đa số ở cả lưỡng viện quốc hội, cùng với đó dư luận phản kháng với sự thay đổi hiến pháp thái bình rõ ràng đang dịu đi trong bối cảnh Nhật Bản đối mặt với nguy cơ an ninh từ chương trình hạt nhân, tên lửa của Triều Tiên.