Doanh nghiệp và người dân làm thủ tục thuế tại Cục Thuế TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Yêu cầu này được Thủ tướng đưa ra tại Hội nghị tổng kết công tác tài chính - ngân sách năm 2017 và triển khai nhiệm vụ năm 2018 do Bộ Tài chính tổ chức ngày 8-1.

Dù đánh giá cao những nỗ lực của ngành thuế, nhưng Thủ tướng cũng chỉ ra rằng chính sách thu ngân sách hiện nay còn nhiều bất cập, ngành tài chính vẫn tư duy theo hướng coi trọng việc tăng thuế suất hơn là mở rộng cơ sở thuế, gây khó khăn cho doanh nghiệp, chưa kể cán bộ thuế và hải quan còn nhũng nhiễu, tiếp tay cho buôn lậu.

Chỉ mới bảo vệ cơ quan quản lý

Thủ tướng nhấn mạnh trách nhiệm của ngành tài chính rất nặng nề bởi thực tế còn tồn tại nhiều bất cập, hạn chế cần khắc phục thời gian tới. 

Một trong những hạn chế đó là các chính sách tài chính, nhất là chính sách thuế, thay đổi quá nhanh và quá nhiều đã dẫn đến nhiều hệ lụy cho người dân và doanh nghiệp, nhiều doanh nghiệp bị mắc lỗi khi được thanh tra, kiểm tra thuế. 

Trong số đó, có doanh nghiệp cố tình vi phạm nhưng cũng có doanh nghiệp bị oan sai do sự thay đổi chính sách quá nhanh, là lỗi từ phía cơ quan nhà nước.

"Điều này chứng tỏ việc xây dựng chính sách chưa theo kịp sự phát triển của đời sống kinh tế - xã hội, chưa đánh giá kỹ tác động, thiếu sâu sắc thực tế đời sống, thiếu phản biện, lắng nghe. Cần khắc phục vấn đề này. Chính sách thuế nói riêng và chính sách tài chính nói chung phải theo kịp sự phát triển kinh tế của đất nước, phải có sự ổn định tương đối dài, từ 5 - 10 năm" - Thủ tướng yêu cầu.

Theo Thủ tướng, chính sách thuế hiện vẫn tư duy theo quan điểm có lợi cho cơ quan quản lý nhà nước mà chưa hướng đến quan điểm bảo vệ quyền lợi của người nộp thuế. 

Xuyên suốt các luật thuế, quyền của cơ quan quản lý nhà nước rất lớn với việc cấp mã số thuế, kiểm tra, thanh tra, cưỡng chế, phong tỏa tài khoản, đình chỉ sử dụng hóa đơn, xử lý hành vi vi phạm, thậm chí chuyển cơ quan điều tra...

"Trong khi đó, quyền của người nộp thuế, chủ yếu là doanh nghiệp và người dân, còn rất ít. Chưa kể, chính sách thuế luôn được giải thích theo hướng có lợi cho cơ quan quản lý nhà nước, còn doanh nghiệp và người dân có kêu oan cũng bị áp đặt là vi phạm. Do đó, đây là vấn đề lớn mà toàn ngành thuế phải tập trung thảo luận. Việc sửa đổi pháp luật về thuế tới đây phải quy định rõ việc bảo vệ quyền lợi của người nộp thuế" - Thủ tướng nhấn mạnh.

Phải nói không với chi phí "bôi trơn"

Cũng theo Thủ tướng, cơ chế quản lý hóa đơn giá trị gia tăng hiện còn bất cập lớn trong quản lý thuế nói riêng, quản lý kinh tế nói chung. Vì vậy, cơ quan công an đã khởi tố liên tục các vụ doanh nghiệp ở Hà Nội, Hải Phòng, TP.HCM mua bán hóa đơn bất hợp pháp, gây thiệt hại cho nền kinh tế hàng ngàn tỉ đồng.

"Điều đó cho thấy lỗ hổng rất lớn về chính sách thiếu cơ sở kiểm soát hiệu quả, dẫn đến làm méo mó môi trường kinh doanh, cạnh tranh không lành mạnh, thất thu ngân sách, mất cán bộ..." - Thủ tướng nhấn mạnh. Đồng thời yêu cầu Bộ Tài chính cần đẩy nhanh hơn nữa điện tử hóa tất cả các lĩnh vực hoạt động của ngành như cấp mã số thuế điện tử, các thủ tục trước bạ ôtô, nhà đất đều điện tử, tiếp đến kiểm tra điện tử, thanh tra điện tử...

Cũng theo Thủ tướng, tình trạng tham nhũng, tiêu cực trong ngành tài chính vẫn đáng lo ngại. Ví dụ hải quan vẫn còn tình trạng tiếp tay cho buôn lậu, gian lận thương mại. Việc mất một lúc 213 container hay vụ mấy chục cán bộ hải quan An Giang tiếp tay cho buôn lậu để gian lận hàng trăm tỉ đồng tiền thuế giá trị gia tăng. Rồi cán bộ thuế thì "đi đêm" với doanh nghiệp. Điều tra của Phòng Thương mại và công nghiệp VN cho thấy chi phí "bôi trơn" của doanh nghiệp cho công chức thanh tra, kiểm tra vẫn còn lớn.

"Một bộ phận cán bộ ngành tài chính còn nhũng nhiễu, thờ ơ với sự sống còn của doanh nghiệp, chưa nghiên cứu tạo điều kiện cho doanh nghiệp và người dân" - Thủ tướng nói, đồng thời yêu cầu ngành tài chính cần có biện pháp mạnh mẽ để dẹp bỏ ngay tình trạng này. Thủ tướng cũng đề nghị Mặt trận Tổ quốc VN phát động phong trào "Doanh nghiệp nói không với chi phí bôi trơn", ngành tài chính đưa ra thông điệp "Cán bộ ngành tài chính nói không với phong bì". Theo chỉ đạo của Thủ tướng, ngành tài chính phải kiểm tra, xử lý nghiêm, đưa ra khỏi ngành cán bộ công chức hư hỏng.