Cảm xúc của bà Merkel và các thành viên CDU sau khi biết được kết quả khảo sát phiếu bầu sơ bộ ngày 24-9 - Ảnh: REUTERS

Ngay sau khi các địa điểm bầu cử ở Đức đóng thùng phiếu vào 6 giờ tối 25-9 (giờ địa phương, tức đêm 25-9 giờ Việt Nam), kết quả khảo sát sơ bộ đã được đài ARD công bố.

Thắng "nhẹ"

Theo đó, gần như chính xác với các cuộc thăm dò trước bầu cử, đảng CDU giành tỉ lệ ủng hộ cao nhất với 32,2%, tiếp theo là Đảng Dân chủ xã hội Đức (SPD) bên phía ông Martin Schulz với 20,8% số phiếu.

Về thứ ba trong cuộc bầu cử này là Đảng Lựa chọn thay thế vì nước Đức (AfD), một phe cực hữu đã nổi lên như hiện tượng tại Đức năm nay.

Theo quy định của bầu cử Đức, các đảng có trên 5% tỉ lệ ủng hộ mới được phân bổ nghị sĩ trong Bundestag.

Điều này đồng nghĩa với khoảng 13,5% tỉ lệ ủng hộ, AfD nghiễm nhiên đạt yêu cầu số phiếu để có ghế trong Quốc hội Đức (Bundestag). Theo đánh giá của giới quan sát, AfD sẽ là "đảng cực hữu mạnh nhất có mặt ở Bundestag trong 60 năm qua".

Mỗi cử tri Đức sẽ bầu một lần cho hai lá phiếu. Lá phiếu đầu tiên là bầu cho các ứng viên trực tiếp tại các khu vực bầu cử để chọn ra 299 nghị sĩ có mặt ở Bundestag. Lá phiếu thứ hai là bầu cho các đảng, dẫn tới tỉ lệ ủng hộ như đã nêu, sau đó sẽ lấp đầy 299 ghế còn lại trong Quốc hội có tổng cộng 598 ghế.

Phản ứng của ông Alexander Gauland (thứ hai từ trái sang), lãnh đạo của AfD sau khi có kết quả sơ bộ cuộc bầu cử năm nay - Ảnh: REUTERS

Tỉ lệ ủng hộ trong lá phiếu thứ hai này cũng sẽ quyết định gần như chính xác số ghế (phẩn bổ theo tỉ lệ) mà mỗi đảng nắm giữ trong Bundestag.

Kết quả sơ bộ từ các đảng còn lại như sau: Đảng Cánh tả (Left - Die Linke) có 9% phiếu, Đảng Xanh (Green - Die Grunen) 9,5%, Đảng Dân chủ Tự do (FDP - Freie Demokratische Partei) 10,5%.

Không có "đại liên minh"

Nếu như chiến thắng của CDU và việc bà Merkel có nhiệm kỳ thủ tướng thứ tư không quá bất ngờ, thì diễn biến tiếp theo về các cuộc đàm phán liên minh hứa hẹn dài hơi.

Cách thức phân bổ tỉ lệ nghị sĩ trong Bundestag dựa theo tỉ lệ số phiếu bầu khiến khó có chuyện một đảng thắng đủ số ghế đại đa số 300/598. Điều đó đồng nghĩa các đảng phải liên minh để đạt đủ số ghế đại đa số.

Năm 2013, CDU đã thỏa thuận với SPD để tạo ra một "đại liên minh" cầm quyền (grand coalition). Tuy nhiên kịch bản này sẽ không tồn tại ở cuộc bầu cử năm nay.

Sau khi tuyên bố sẽ trưng cầu nội bộ để quyết định có liên minh với CDU hay không, lãnh đạo đảng SPD Schulz ngày 25-9 khẳng định đã thay đổi quyết định.

Lãnh đạo đảng SPD Martin Schulz và vợ đi bỏ phiếu ngày 24-9 - Ảnh: REUTERS

Vì bốn năm qua SPD lép vế trước "người bạn" CDU, ông Schulz xác nhận rằng SPD sẽ không tiếp tục liên minh với CDU nữa.

Ông nói: "Với kết quả tối nay, sự hợp tác giữa CDU và SPD sẽ chấm dứt... Chúng tôi thống nhất sẽ trở thành đảng đối lập lớn nhất.

Nhiệm vụ tiếp theo của chúng tôi là sẽ sát cánh bên nhau dưới tư cách một đảng chính trị. Chúng tôi sẽ thảo luận về kết quả bầu cử mà không cần nhưng nhị hay điều kiện gì cả, và làm những gì chúng tôi muốn.

Đây lại là một thời khắc cay đắng nữa trong lịch sử của chúng tôi, nhưng dân chủ xã hội đã tồn tại và cho thấy sức mạnh của nó – kể cả khi chúng tôi đối mặt với một đảng cực hữu cực đoan đang cho thấy bộ mặt xấu xí của nó".

Đảng cực hữu cực đoan mà ông Schulz nhắc tới là AfD – một phe theo tư tưởng cực đoan đối với dân nhập cư, và theo đuổi chính sách tách lìa khỏi trách nhiệm của Đức đối với Liên minh châu Âu (EU).

Rõ ràng sự trỗi dậy của AfD cùng hơn 13% số phiếu đã khiến việc liên minh gặp rắc rối hơn.

Theo dự đoán của giới quan sát, hiện nay có ít nhất 3 kịch bản diễn ra để CDU tìm sự lựa chọn liên minh thay thế SPD.

Nếu CDU kết hợp với Đảng Xanh thì vẫn không thể chiếm hơn 50% tỉ lệ ở Bundestag để thành lập chính phủ mới. Nếu CDU tìm liên minh ở Đảng Dân chủ Tự do thì kết quả cũng chẳng khá hơn.

Có vẻ lựa chọn duy nhất lúc này là CDU nạp cả Đảng Xanh lẫn Đảng Dân chủ Tự do thì tỉ lệ phần trăm trong Bundestag mới đạt hơn 50% - gần bằng đúng tỉ lệ nếu SPD không chấm dứt "đại liên minh".