Thu hồi đất vì lợi ích quốc gia, dân tộc cần có "điều quét"

Về nội dung thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết dự thảo quy định theo hướng liệt kê cụ thể các trường hợp có ưu điểm rõ ràng cho việc áp dụng.

Đồng thời khống chế các trường hợp thu hồi đất, bảo đảm chỉ thu hồi trong các trường hợp luật định, không tràn lan.

Tuy nhiên, ông nói quy định theo hướng liệt kê lại có hạn chế là không dự liệu được những trường hợp thu hồi đất khác để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Riêng đối với dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ, dự thảo chỉnh sửa theo hướng phải là các dự án do HĐND cấp tỉnh quyết định.

Một số ý kiến cho rằng việc thu hồi thực hiện các dự án này cũng để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Ông Thanh nêu thường trực ủy ban nhận thấy đây là quy định quan trọng, cần hết sức thận trọng, tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện, để quy định rõ ràng, cụ thể, hợp lý.

Việc này bảo đảm thể chế hóa đầy đủ nghị quyết số 18 và tuân thủ quy định của Hiến pháp, tránh cách hiểu khác nhau, gây vướng mắc trên thực tiễn.

Nêu ý kiến sau đó, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh cho biết dự thảo liệt kê tới 27 trường hợp thu hồi đất, trong mỗi trường hợp lại tiếp tục liệt kê cụ thể từng trường hợp.

Đề nghị cân nhắc điều này, bà cho rằng quy định như vậy quá chi tiết nhưng lại có thể thiếu trong một số trường hợp, không đáp ứng được tình hình thực tế, dẫn đến quy định lạc hậu, không phù hợp.

Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường nhấn mạnh nội dung này đặc biệt quan trọng, liên quan trực tiếp đến đời sống, sinh kế của dân cũng như kinh tế xã hội.

Tán thành cách tiếp cận theo hướng quy định cụ thể các trường hợp thu hồi đất, tuy nhiên ông nói cần có thêm một "điều quét" trong luật.

"Chẳng hạn như nhà sinh hoạt cộng đồng rất cần thiết ở cơ sở, nhưng lại không được liệt kê trong dự thảo. Do vậy cần có điều quét để bao quát hết được", ông Cường nêu.

Tuy nhiên bà Thanh băn khoăn: "Chúng ta nên cân nhắc cách thể hiện, nếu có điều quét bao quát hết thì liệt kê cụ thể còn cần thiết không? Dự thảo liệt kê quá chi tiết, có thể dẫn đến thiếu, luật dễ bị lạc hậu so với thực tiễn rồi lại phải sửa".

Phó thủ tướng Trần Hồng Hà tán thành với phương án "nỗ lực đến ngày cuối cùng". Ông cho rằng nên cân nhắc, lựa chọn những vấn đề "vô cùng lớn" mới đưa ra các phương án khác nhau để trình Quốc hội.

Theo ông, trước tiên là vấn đề thu hồi đất, vì chưa xác định được các tiêu chí để có cơ sở phân cấp hết cho địa phương. Nên quy định theo hướng liệt kê các phương án, nhưng nếu liệt kê thiếu cũng rất gay.

"Trên thực tế chẳng có dự án nào mà Nhà nước không thu hồi cả. Tất nhiên chúng ta phải có đánh giá tác động, xin ý kiến Bộ Chính trị trước khi trình xin ý kiến Quốc hội", ông nói.

Dẫn quy định trường hợp thu hồi đất theo hướng liệt kê trong dự thảo, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng thực tiễn cuộc sống không thể nào liệt kê hết được nên phải chăng cần có "điều quét" để tránh khi có phát sinh lại nói luật không có quy định "lại đóng hết cửa".

"Quét nhưng vẫn có van, khóa chặt chẽ. Nói trường hợp thu hồi phải phù hợp quy hoạch nhưng quy hoạch nào phải làm rõ", ông Huệ nêu.

Với các nội dung còn hai phương án, ông cho rằng "không nên đóng lại ngay", đến phút cuối mà Quốc hội thấy chín muồi thì mới quyết.

Định giá đất sai, Nhà nước và người dân đều thất thu

Về định giá đất, ông Thanh cho biết các phương pháp định giá đất được lồng ghép phương pháp chiết trừ vào phương pháp so sánh, không còn là một phương pháp định giá độc lập, đồng thời bổ sung trở lại phương pháp thặng dư.

Cơ quan thẩm tra cho rằng đây là nội dung quan trọng, vì vậy cần có đề xuất chính thức của Chính phủ.

Nhấn mạnh tầm quan trọng về vấn đề này, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ nếu định giá đất sai, Nhà nước và người dân đều thất thu.

"Không để vấn đề riêng tư ảnh hưởng và không có sự quanh co", ông nhấn mạnh về việc xác định giá đất và nêu phải cá thể hóa được từng trách nhiệm, thông tin phải rất rõ ràng.

Sửa Luật Đất đai, đại biểu Quốc hội: Không thể nghị quyết thuộc làu làu nhưng chỉ trích câu mình cần

Đại biểu đề nghị trong dự Luật Đất đai sửa đổi cần quy định chặt chẽ doanh nghiệp chỉ được thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để xây dựng nhà ở thương mại theo đúng mục đích, quy hoạch đất.