Phóng to

Những quày thốt nốt ngon lành bày bán bên đường - Ảnh: T.Tâm

Người dân miền Tây thường nói: “Chỗ nào có cây thốt nốt chỗ đó có người Khmer sinh sống”. Không chỉ mang nét đặc trưng văn hóa của đồng bào Khmer Nam bộ, thốt nốt còn là đặc sản của vùng Thất Sơn huyền bí này.

Thốt nốt trông từ xa giống cây dừa, nhưng thân cây to và cao, lá xòe tán như lá cọ. Trái thốt nốt kết thành từng quày, trái to tròn cỡ trái dừa xiêm, vỏ màu tím sậm. Ruột có ngăn 3-4 múi, phủ bên ngoài một lớp vỏ lụa mỏng, bên trong có cơm dày màu trắng đục, mềm dẻo như cơm trái dừa nước, vị thơm ngon. Chỉ cần cho cơm thốt nốt vào ly, thêm một muỗng đường và vài viên nước đá là có thể thưởng thức ngay hương vị đặc trưng mát lành vùng bán sơn địa này.

Đặc sản từ cây thốt nốt rất phong phú. Ngoài trái tươi còn có đường thốt nốt, chè đậu xanh thốt nốt và đủ loại bánh hấp dẫn. Trông dân dã nhưng đường thốt nốt rất tốn công làm.

Trời tờ mờ sáng phải mang thùng nhựa leo lên từng ngọn cây thốt nốt, cắt đầu cuống bông và treo thùng vào đó để hứng nước rỉ ra. Một cây to, sung sức có thể cho 30 lít/ngày trong thời gian từ 2-3 tháng. Chiều leo lên đem thùng nước thốt nốt xuống đổ vào chảo nấu ngay trong ngày để không bị chua. Nước thốt nốt vừa keo lại đổ vào khuôn bằng ống tre hoặc lon sữa bò để nguội, sau đó cắt thành từng miếng và dùng lá thốt nốt khô gói thành từng cây như gói bánh tét.

Thường 4 lít nước thốt nốt cho ra 1 kg đường. Đường thốt nốt tròn dẹt, màu vàng nhạt, vị ngọt dịu, beo béo, thơm ngon, dùng nấu chè hay làm bánh rất tuyệt. Món chè đậu xanh thốt nốt là một trong những món chè đặc trưng, gây ấn tượng nhiều trong lòng du khách vì ngon và lạ.

Phóng to

Cô gái Khmer xinh đẹp bên xửng bánh gói thốt nốt - Ảnh: T.Tâm

Nhưng sẽ là thiếu sót khi đến đây mà không thưởng thức món bánh gói thốt nốt và bánh bò thốt nốt. Nguyên liệu chính để làm món bánh thốt nốt là bột gạo, đường thốt nốt, nước cốt dừa, đậu xanh đãi vỏ nấu chín tán nhuyễn. Đặc biệt, bột vỏ trái thốt nốt già mài nhuyễn lược lấy nước pha chung vào bột gạo tạo mùi thơm đặc trưng.

Tất cả nguyên liệu được cho vào nồi nấu lửa liu riu, khuấy đều cho đến khi hỗn hợp bột hơi sền sệt thì nhắc xuống. Dùng muỗng múc từng cục bột đặt lên lá chuối tươi, lấy tay ép nhẹ thành miếng mỏng tròn, dẹp rồi cho đậu xanh nấu chín, dừa xắt sợi vào giữa gói lại thành hình chữ nhật hoặc hình tháp.

Bánh gói xong cho vào xửng hấp vài giờ là chín. Lột phần lá chuối bên ngoài, màu vàng sáp bắt mắt của bột hòa cùng mùi thơm của thốt nốt lan tỏa khiến khách nhàn du khó lòng cưỡng được cơn thèm, phải thưởng thức ngay tại chỗ.

Với bánh bò thốt nốt, nguyên liệu chính cũng tương tự nhưng không có cơm dừa xắt sợi đậu xanh nấu chín và bột phải ủ qua đêm với một ít nước cơm rượu để bột dậy. Khi chế biến, dùng vá đổ bánh vào khuôn hình tròn, vuông tùy thích rồi cho vào xửng hấp chín.

Cho một miếng bánh bò thốt nốt vào miệng nhai chậm rãi sẽ cảm nhận vị béo, ngọt và mùi thơm quyến rũ đặc trưng không lẫn vào đâu được!