Ảnh minh họa. Nguồn: healthline.com

Glucose huyết là chất đường trong máu mà cơ thể sử dụng như nguồn năng lượng. Trong trường hợp bình thường, nồng độ glucose máu (đo trong huyết tương) được điều hòa rất chặt chẽ với đường huyết đói từ 4.0-5.4 mmol/L (72 - 99 mg/dL) và đường huyết sau ăn 2 giờ không quá 7.8 mmol/L (140 mg/dL). Người đái tháo đường cần tuân thủ ăn uống lành mạnh, dùng thuốc thích hợp và vận động thể lực hợp lý để kiểm soát mức đường huyết.

Tại sao phải theo dõi mức đường huyết

Việc theo dõi mức đường huyết ở người đái tháo đường là rất quan trọng với mục đích:

- Xem xét cơ sở để điều chỉnh cách thức điều trị hàng ngày.

- Cho biết người bệnh có nguy cơ bị nguy hiểm khi đường huyết quá cao hay đường huyết quá thấp.

- Đánh giá tác động của thay đổi trong ăn uống và tập luyện lên mức đường huyết.

Ngày nay với sự phát triển của công nghệ, việc đo glucose huyết trở nên dễ dàng và thuận tiện hơn bằng thiết bị cầm tay gọi là máy đo đường huyết cá nhân. Máy đọc kết quả bằng cách phát hiện lượng glucose trong máu.

Nguyên tắc đo như sau: Người thử lấy lượng ít máu thường ở đầu ngón tay bằng cách chích vào da, sau đó đưa giọt máu này vào que thử và gắn que thử vào máy đo; khi đó glucose trong mẫu thử sẽ phản ứng với chất thử có sẵn trong que, dưới tác dụng của điện cực để hiển thị kết quả đo trong vài chục giây.

Lưu ý kết quả glucose huyết trong máy thử cá nhân thường cao hơn 10-15% glucose huyết thử trong phòng thí nghiệm bệnh viện.

Theo Hội Đái tháo đường Hoa Kỳ năm 2018, ở người trưởng thành không có tiền sử đái tháo đường trước đó, kết quả đo glucose máu bằng máy thử cá nhân có thể được xem là ngưỡng bình thường khi đường huyết sáng đói và trước các bữa ăn dưới 5.4 mmol/L (100 mg/dL); đường huyết 2 giờ sau ăn dưới 7.8 mmol/L (140 mg/dL).

Một số yếu tố ảnh hưởng đến tính chính xác của kết quả thử

Tuy nhiên, đây là một thiết bị kỹ thuật nên chúng ta cần biết một số yếu tố ảnh hưởng đến tính chính xác của kết quả thử:

- Chất lượng que thử: Còn hạn dùng hay không? Bảo quản có đúng cách không?

- Kiểm tra mã số trên que thử có phù hợp với mã số trên máy thử? Đây là biện pháp chuẩn hóa cho từng lô que thử của nhà sản xuất (dòng máy dùng que này hầu như rất ít dùng). Hiện nay, các que thử đều được chuẩn hóa như nhau và không cần mã số trên hộp (ghi chữ No coding) hoặc nếu có ghi cũng không ảnh hưởng.

- Cách thức thử máu: Có rửa tay và lau khô tay không? Nếu sát trùng bằng cồn thì có để khô hẳn mới lấy giọt máu đầu ngón tay không?

- Lượng hồng cầu trong máu bị thiếu làm kết quả không chính xác. Ví dụ: người bệnh bị thiếu máu.

- Một số chất trong máu làm ảnh hưởng kết quả đo như vitamin C, acid uric, acetaminophen…

Lưu ý trước khi thử máu bằng máy thử đường cá nhân

Trước khi thử máu bằng máy thử đường cá nhân, cần phải:

- Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng. Nên chọn dòng máy thử đường có phân phối tại Việt Nam với tờ hướng dẫn tiếng Việt cụ thể cũng như có thể mua que thử thuận tiện và dễ dàng.

- Kiểm tra hạn sử dụng của que thử. Lưu ý một số dòng que thử có thể dùng cho đến hết hạn ghi trên hộp, một số chỉ dùng 3-6 tháng sau khi mở nắp mặc dù còn hạn sử dụng xa hơn.

- Kiểm tra đơn vị của kết quả là mg/dL hay mmol/L. Cách chuyển đổi đơn giản bằng cách nhân hay chia cho 18 (VD: 7.8 mmol/L → tương đương 7.8 x 18 = 140 mg/dL và ngược lại 140 mg/dL → tương đương 140/18 = 7.8 mmol/L).

Lưu ý: Báo kết quả gốc cho bác sĩ mà không nhất thiết đổi ra đơn vị.

Không có khái niệm thời điểm tốt hay xấu để đo glucose huyết bằng máy cá nhân hay máy ở phòng xét nghiệm bệnh viện, mà quan trọng là thời điểm đo lúc nào (trước ăn, sau ăn 2 giờ hay bất kỳ). Dựa trên kết quả và thời điểm đo, các bác sĩ sẽ đưa ra các khuyến cáo phù hợp.