Phóng to

Cảnh trong phim Dành cho tháng sáu - Ảnh đoàn phim cung cấp

Từ Dành cho tháng sáu nhìn lại, có thể thấy các bộ phim có đề tài liên quan đến đời sống học đường dành cho khán giả học trò hầu như vắng bóng trên màn ảnh Việt.

Bỏ quên miếng bánh lớn

"Điều khiến BHD cũng như Hãng phim Việt chưa sản xuất bất cứ một bộ phim nào liên quan đến đề tài học đường không phải vì vấn đề kinh phí cũng như đạo diễn, vấn đề nằm ở chỗ chúng tôi vẫn chưa nhận được bất cứ kịch bản nào thuyết phục và đủ hấp dẫn về đề tài này"

Cũng thật trùng hợp khi mùa hè năm nay có tới hai bộ phim đã và sẽ ra rạp đều có đề tài về học đường là Dành cho tháng sáu và Gia sư nữ quái. Chưa nói đến nội dung hay hoặc dở nhưng việc chọn thời điểm ra rạp vào mùa hè là một tín hiệu đáng mừng, ít ra cũng đúng thời điểm học sinh - sinh viên nghỉ ngơi sau một năm học căng thẳng.

Trong khi các hãng sản xuất phim lớn trên thế giới đều chú trọng đến đối tượng khán giả trẻ tuổi (khoảng từ 13 tuổi trở lên) để cung cấp cho họ những món ăn tinh thần đủ loại đủ khẩu vị, xây dựng đủ các kiểu thần tượng tuổi teen để đáp ứng nhu cầu đó thì tại Việt Nam đây lại là mảnh đất bỏ hoang, dù rất màu mỡ.

Nếu nói một cách sách vở, Việt Nam là một đất nước có dân số trẻ và đương nhiên người trẻ cũng là khách hàng thường xuyên và trung thành nhất của các loại hình giải trí, trong đó có điện ảnh. Còn nếu lượn một vòng quanh các rạp chiếu phim hiện đại tại hai thành phố lớn nhất cả nước, sẽ thấy có đến 90% khán giả đến rạp nằm trong độ tuổi trẻ đó. Số còn lại phần lớn là khán giả ngoài 30 tuổi - một lứa tuổi cũng chưa quá xa với những đề tài học đường. Vậy nhưng điểm lại điện ảnh Việt đã có những bộ phim nào cung cấp cho nhu cầu được xem, được hiểu hơn về đời sống của chính họ?

Xưa thật là xưa thì có Chiến dịch trái tim bên phải của Ðào Duy Phúc với sự xuất hiện của Hồ Ngọc Hà (lúc đó chưa nổi đình nổi đám như bây giờ). Vào thời điểm đó, đây là một bộ phim hay và thu hút được sự quan tâm không hề nhỏ của khán giả. Nhưng cũng vì bộ phim không được quảng bá tốt nên hiệu ứng không thật sự mạnh. Sau đó bộ phim cũng dễ dàng rơi vào quên lãng. Vài năm trở lại đây thì... khá hơn chút ít với sự xuất hiện của Bóng ma học đường, Thiên sứ 99, Giải cứu thần chết, Công chúa teen và ngũ hổ tướng, Nhật ký Bạch Tuyết. Thế nhưng những bộ phim này cũng nhanh chóng thất bại về mặt doanh thu hoặc về mặt chất lượng để sau đó không mấy ai nhớ tới nữa.

Phóng to

Cảnh trong phim Chiến dịch trái tim bên phải - Ảnh tư liệu

Muộn còn hơn không

Ðã có tình trạng dù phim ghi "Cấm khán giả dưới 18 tuổi" nhưng vẫn ùn ùn những cô cậu học sinh mặc đồng phục mua vé vào xem.

Sự thiếu hụt kịch bản về đề tài học đường có phải do phần lớn các biên kịch không thể "đẻ" được những tác phẩm về lứa tuổi mà họ giờ đây lại chưa thật sự am hiểu? Hay cũng vì các đạo diễn, nhà sản xuất lựa chọn phương pháp an toàn với những bộ phim về xã hội chung chung? Không ít nhà biên kịch thừa nhận viết về đề tài học đường là khó và khó hơn nữa là thuyết phục được các nhà sản xuất chịu mua và chịu đưa vào sản xuất.

Nhưng nói như thế cũng không hẳn vì truyền hình đã có khá nhiều bộ phim dành cho lứa tuổi này (hoặc trẻ hơn) được đón nhận khá tốt như Kính vạn voa (2004 - 2008), Nhật ký Vàng Anh (2006 - cho tới khi có xìcăngđan Hoàng Thùy Linh), Thứ ba học trò (2009), Bộ tứ 10A8 (2009), Chít và Pi (2010), Những phóng viên vui nhộn (2011)... Viết kịch bản cho phim truyền hình khác với viết cho phim nhựa, nhưng cũng có thể thấy vẫn có những biên kịch viết được đề tài học đường. Hơn nữa tại Việt Nam, biên kịch của truyền hình và điện ảnh thường xuyên là tình trạng "xài chung".

Nhà báo Hoàng Anh Tú - trưởng ban biên tập tuần báo Hoa Học Trò, đồng tác giả kịch bản Chiến dịch trái tim bên phải - nhận định: "Các phim hiện nay theo tôi không có phim nào nói được "giọng nói" của người trẻ, thậm chí ngay cả khi người trẻ viết kịch bản cho người trẻ thì đôi khi cũng đặt mình cao hơn so với chính thế hệ của họ và dẫn đến tình trạng hơi giả so với thực tế. Từ đó có thể thấy khả năng khai thác của các đạo diễn, biên kịch hiện nay hơi kém. Hoặc cũng có thể các nhà sản xuất điện ảnh thích theo đuổi những đối tượng khán giả khác hơn".

Còn Nguyễn Hữu Tuấn - đạo diễn và biên kịch phim Dành cho tháng sáu, chia sẻ: "Theo tôi, khó khăn nhất khi viết kịch bản về lứa tuổi học đường là đặt bản thân mình vào thời điểm đó như thế nào, có sự chia sẻ làm sao để đồng điệu cùng lứa tuổi đó và tránh tối đa góc nhìn của người lớn".

Ðành rằng có những cái khó, nhưng thị trường điện ảnh học đường rất đáng được khai phá khi đối tượng khách hàng "tiêu thụ" các sản phẩm điện ảnh hiện nay hầu hết là lứa tuổi sinh viên - học sinh. Có vô lý không khi thiếu đi những sản phẩm dành cho chính họ?

Mỹ: phim học đường được yêu thích Nhìn ra Hollywood, phim dành cho tuổi thiếu niên (tuổi teen) là một trong những dòng phim phổ biến và ăn khách nhất. Các phim tuổi teen Mỹ thường lấy bối cảnh trường trung học, chạm đến các vấn đề như sự trưởng thành, tình yêu đầu tiên, tình bạn, sự nổi loạn, xung đột với cha mẹ, sự cô lập... Các phim tuổi teen Mỹ có thể loại rất đa dạng, từ tâm lý, hài, tâm lý hài, nhạc kịch cho đến hành động, kinh dị... Thập niên 1950, Hollywood xuất xưởng hàng loạt phim học đường gây chấn động, tạo ra những cuộc cách mạng về văn hóa và tư duy. Nổi bật nhất là Rebel without a cause (Nổi loạn không mục đích) của huyền thoại James Dean. Nhiều tác phẩm hài - tâm lý học đường Hollywood thời gian gần đây đã để lại dấu ấn đậm nét trong lòng khán giả trẻ như Clueless (Không manh mối), 10 things I hate about you (10 điều em ghét ở anh), Mean girls (Những cô gái xấu tính), Almost famous (Gần như nổi tiếng), Juno, High school musical 3 (Nhạc kịch trường học 3), Never been kissed (Chưa từng hôn), Superbad (Siêu quậy), Easy A (Chữ A dễ dãi)...