Không ảnh bãi cạn Scarborough bị Trung Quốc chiếm từ Philippines năm 2012 - Ảnh: Reuters

Tuyên bố mới từ Bắc Kinh trong ngày hôm nay (22-3) mang tính xoa dịu Philippines.

Nó cũng đồng thời phủ nhận thông tin trước đó được ông Tiêu Kiệt (Xiao Jie) - thị trưởng của cái gọi là thị trưởng thành phố Tam Sa nêu ra.

Tam Sa được Bắc Kinh tự lập ra một cách ngang nhiên để quản lý những thực thể mà nước này chiếm đóng và kiểm soát bất hợp pháp trên Biển Đông, bao gồm cả bãi cạn Scarborough.

Cách đây 2 tuần, trả lời phỏng vấn với báo Hải Nam của Trung Quốc, ông Tiêu nói Bắc Kinh đang chuẩn bị xây dựng 6 trạm quan trắc môi trường trong đó cái ở Scarborough tiến hành trong năm nay.

Đến ngày hôm nay, thông tin này đã bị người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc bác bỏ, cho rằng có sự nhầm lẫn.

"Trung Quốc coi trọng việc bảo vệ hệ sinh thái môi trường biển ở Biển Đông. Dựa trên thông tin từ các cơ quan hữu quan ở Trung Quốc, các báo cáo mà quý vị vừa đề cập nói tới việc xây dựng trạm quan trắc môi trường biển ở bãi cạn Scarborough là sự nhầm lẫn và không đúng", đại diện Bộ Ngoại giao Trung Quốc nhấn mạnh trong cuộc họp báo ngày 22-3.

Vài giờ trước đó, Philippines đã gửi công hàm tới Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila, yêu cầu giải thích thông tin Bắc Kinh xây công trình ở Scarborough.

"Đối với bãi cạn Scarborough, quan điểm của Trung Quốc là nhất quán và rõ ràng. Chúng tôi coi trọng mối quan hệ Trung Quốc - Philippines", bà Hoa Xuân Oánh khẳng định.

Scarborough là bãi cạn đang tranh chấp giữa Philippines và Bắc Kinh nhưng do Trung Quốc kiểm soát trên thực tế từ năm 2012. Khu vực này được Trung Quốc gọi là Hoàng Nham, nằm cách đảo Luzon của Philippines chỉ khoảng 230km và căn cứ hải quân Subic khoảng 190km về phía tây.

Hôm chủ nhật vừa rồi (19-3), phát biểu trước khi lên đường sang Myanmar, Tổng thống Philippines thừa nhận không thể ngăn cản nếu Trung Quốc có ý định xây công trình ở bãi cạn này và hi vọng Bắc Kinh sẽ chừa đường sống cho ngư dân Philippines hay đánh bắt ở đó.

Trả lời phỏng vấn trên một đài phát thanh Philippines ngày 22-3, ông Charles Jose, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines nói điều quan trọng là Manila phải tăng cường năng lực phòng thủ và nhận biết trên biển.

Ông Jose cho rằng Philippines nên tăng cường hợp tác với đồng minh và các đối tác trong khu vực nhưng "nên duy trì bản chất dân sự (ở bãi cạn) để không leo thang căng thẳng", ám chỉ đến những ý kiến kêu gọi Philippines triển khai tàu chiến tới Scarborough đối đầu với lực lượng Trung Quốc.

Trong một diễn biến khác liên quan, phát biểu trong một cuộc họp báo tại Thái Lan ngày 22-3, quyền Ngoại trưởng Philippines Enrique Manalo tiết lộ Trung Quốc sẽ chủ trì một cuộc họp chung với ASEAN vào tháng 5 tới.

"Hi vọng trong cuộc họp đó các bên sẽ đạt được những bước tiến đáng kể trong tiến trình xây dựng bộ khung Bộ quy tắc ứng xử các bên trên Biển Đông (COC)", ông Manalo nói.