Đối với các quỹ đầu tư và các nhà đầu tư toàn cầu, mạng lưới chuyên gia tư vấn rộng lớn người Trung Quốc đã trở thành công cụ chính để họ tìm hiểu một cường quốc kinh tế có tiềm năng sinh lợi.

Theo Hãng tin Bloomberg, mạng lưới chuyên gia tư vấn này cách đây một thập kỷ được ca ngợi đã giúp Trung Quốc phát triển kinh tế, nhưng đến nay "ngành công nghiệp chuyên gia tư vấn" dùng người Trung Quốc bí mật này lại bị coi là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia, cần phải được kiểm soát.

Sự mâu thuẫn đó hiện đang gây ra những làn sóng chấn động khắp thế giới tài chính, khi ngày 9-5 vừa qua, Trung Quốc đã cáo buộc Công ty tư vấn Capvision khuyến khích các chuyên gia làm rò rỉ bí mật nhà nước và nhận các dự án tư vấn từ những công ty có quan hệ chặt chẽ với tình báo nước ngoài.

Các cơ quan chức năng đã đột kích văn phòng của Capvision, thẩm vấn nhân viên và tháo thiết bị.

Đứa con cưng bị ruồng bỏ

Trung Quốc mở đầu chiến dịch chống gián điệp chỉ tập trung vào Capvision - một gã khổng lồ trong mạng lưới chuyên gia - có văn phòng ở Thượng Hải và New York.

Mạng lưới chuyên gia phát triển nhanh chóng ở Trung Quốc trong những năm gần đây là kênh quan trọng để các công ty nước ngoài - các quỹ đầu tư, ngân hàng, quỹ đầu tư mạo hiểm hay các công ty đa quốc gia - tiếp cận thông tin thực tế về mọi thứ, từ xu hướng của các ngành đến chính sách của chính phủ.

Gần đây nhất là vào năm 2016, các công ty chuyên gia tư vấn này vẫn còn được hỗ trợ mạnh mẽ. Nhân Dân Nhật báo gọi họ là những người "không thể thiếu" để nâng cấp nền kinh tế Trung Quốc. Capvision được ca ngợi vì đây là “mạng lưới chuyên gia tuân thủ tốt các quy định” và được “giám sát hoàn chỉnh”.

Theo sổ sách của Capvision, công ty có hơn 450.000 chuyên gia tư vấn tự do, là mạng lưới tư vấn nổi tiếng bật nhất Trung Quốc.

Giá tư vấn tại Capvision dao động từ 71 - 10.000 USD/giờ, theo bản cáo bạch được công bố năm 2022.

Theo trang web của Capvision, công ty được thành lập năm 2006, có hơn 2.000 khách hàng, bao gồm một số công ty tư vấn hàng đầu toàn cầu, quỹ đầu tư tư nhân và ngân hàng.

Người sáng lập kiêm giám đốc điều hành Xu Rujie là cổ đông lớn nhất với 29,4% cổ phần. Bản cáo bạch cho biết vào năm 2020, công ty chiếm 33% thị phần trong mạng lưới chuyên gia tư vấn của Trung Quốc.

Khách hàng thường hỏi gì chuyên gia?

Để hiểu rõ hơn về chính sách của Chính phủ Trung Quốc, các nhà đầu tư sử dụng mạng lưới chuyên gia người Trung Quốc. Chẳng hạn một nhà sản xuất ô tô liên hệ với nhóm chuyên gia tư vấn người Trung Quốc để tìm kiếm thêm thông tin thực tế ngoài các kế hoạch chính thức nhằm thắt chặt các tiêu chuẩn khí thải ở Trung Quốc, qua đó giúp công ty điều chỉnh kế hoạch sản xuất.

Hoặc khi Chính phủ Trung Quốc kiểm tra chặt các sản phẩm thực phẩm tốt cho sức khỏe vào năm 2019, một quỹ đầu tư châu Á đã sử dụng thông tin thu thập được từ mạng lưới chuyên gia để kết luận rằng các công ty bổ sung dinh dưỡng của Mỹ hoạt động tại Trung Quốc sẽ gặp khó khăn trong việc bán hàng tồn kho. 

Nhờ nắm thông tin sớm, người quản lý quỹ đã bán khống cổ phiếu của các công ty Mỹ trước khi chúng giảm 50% trong những tháng tiếp theo.

Lằn ranh đỏ

Theo một nhà phân tích cấp cao tại một ngân hàng Mỹ, một cựu quan chức Trung Quốc ở Mỹ khi trở thành chuyên gia về Trung Quốc có thể được trả lương "chuyên gia" cao gấp 3-4 lần so với "giá thị trường". 

Người này cũng cho hay thêm rằng các cựu quan chức Trung Quốc thường biết đâu là giới hạn đỏ và thận trọng trong việc chia sẻ thông tin nhạy cảm.

Tuy nhiên, có nhiều cách "lách luật". Theo một nhà đầu tư toàn cầu, một cựu quan chức đã đưa ra lời khuyên bằng cách sử dụng các ví dụ giả định. 

Để tránh bình luận về chính sách của chính phủ chưa được công khai, họ thường sử dụng các cụm từ như “nếu tôi đang đầu tư tiền của chính mình”. Nhà đầu tư đó đã làm theo lời khuyên giả định của viên chức ngoại giao, mua các chứng khoán đang suy yếu trước khi chúng phục hồi trở thành một trong những giao dịch tốt nhất trong năm đó.

Nhưng cũng chính vì các đặc điểm đó: các cuộc trò chuyện không chính thức, giám sát một cách chắp vá, các chủ đề nhạy cảm, mà Chính phủ Trung Quốc gần đây "quay xe" cho rằng "ngành công nghiệp chuyên gia tư vấn" này cần phải được kiểm soát.

Trung Quốc đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 5% năm 2023

Trong báo cáo công tác Chính phủ do Thủ tướng Lý Khắc Cường nêu ngày 5-3, Trung Quốc đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế "khoảng 5%" năm 2023, một trong những mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ.