Anh Đoàn Minh Quang trong xưởng của mình - Ảnh: H.C.

Xin được kể câu chuyện dưới đây, hi vọng bạn trẻ có thêm lựa chọn cho ngã rẽ cuộc đời mình.

Chuyện là anh Đoàn Minh Quang (sinh năm 1983) vốn xem việc học là một cực hình. Từ thời học tiểu học, anh Quang đã phải đánh vật với chữ nghĩa và những con số. Anh thường bị lưu ban, nên việc phải tới trường hằng ngày với anh chán nản hơn bất kỳ thứ gì trên đời. 

Lận đận mãi, năm 16 tuổi anh mới lên được lớp 7 trong lúc đa số bạn cùng tuổi đã học lớp 11. Vừa hổ thẹn, lại chán nản vì học hành ngày càng bết bát nên anh thường cúp học, bỏ đi lang thang, hết giờ học mới về nhà.

Khi biết chuyện, gia đình yêu cầu anh lựa chọn: hoặc tiếp tục học, hoặc nghỉ học ở nhà học nghề, phụ bố đang là thợ máy. Anh Quang quyết định ngay: chọn học nghề.

Quen với nghề từ nhỏ (mới 11-12 tuổi anh đã bắt đầu phụ bố các công việc vặt trong xưởng) nên anh học rất nhanh. Sau 4 năm vừa học vừa phụ làm trong xưởng, anh Quang có thể làm tốt hầu hết mọi công việc của một người thợ máy. 

Ở tuổi 20, ít ai có được tay nghề như anh. Tiếng lành đồn xa, khách đến xưởng ngày càng đông, thu nhập của hai bố con càng khấm khá.

Ngoài việc sửa chữa máy dầu, gia công các thiết bị kỹ thuật, anh Quang còn tự tìm hiểu để chế tạo một vài "món" lạ. Việc gì không biết anh hỏi bố, bố không biết thì anh mua sách về đọc. Anh mày mò nghiên cứu nguyên tắc hoạt động, cách lắp ráp, vận hành cối xay cà phê. 

Có những đêm anh vừa đọc sách vừa cặm cụi gò, hàn, tiện từng bộ phận của cối xay cà phê đến tận sáng sớm. Ròng rã như vậy suốt mấy tháng trời, rồi cũng đến ngày chiếc cối xay cà phê hoàn chỉnh được tạo ra từ bàn tay anh. 

Lúc đầu, anh chỉ xay cho bà con lấy tiền công; dần dà bà con ưng ý, thấy sử dụng quá tiện lợi nên nhờ anh gia công luôn cối xay cà phê. Trung bình một ngày anh Quang làm xong một chiếc cối xay cà phê, thu lãi 1-2 triệu đồng. Tích cóp tiền này, anh đầu tư tiếp vào vườn cà phê.

Có 4,5ha đất trồng cà phê (trong đó 1ha là phần đất anh được bố mẹ cho sau khi lấy vợ và 3,5ha là đất thuê), vốn siêng năng lại có kỹ thuật canh tác, tiền thu hoạch sau mỗi vụ cà phê cứ tăng dần. Mấy năm sau, anh Quang mua lại phần đất thuê, sau đó anh mua thêm 1ha đất, xây nhà và sắm ôtô.

Khi thời tiết Tây Nguyên do biến đổi khí hậu nên mưa nắng thất thường, cà phê tươi thu hoạch ở vườn về gặp mưa thì... hỏng! Anh Quang bèn mày mò chế tạo lò sấy cà phê. Từ thực tế, đọc sách, học hỏi kinh nghiệm, lò sấy cà phê của anh ra đời. 

Hay tin, bà con trong vùng lại đặt hàng nhờ anh gia công, anh có thêm một khoản thu nhập đáng kể. Hiện nay, thu nhập của anh Quang (sau khi trừ các chi phí) ở ngưỡng 1 tỉ đồng/năm.