Phóng to

Bí thư Thành đoàn TP.HCM Lê Quốc Phong (bìa phải) đi thăm và tặng quà chiến sĩ Mùa hè xanh 2013 tại mặt trận Trà Vinh - Ảnh: MINH ĐỨC

“Có thể nói các chiến dịch tình nguyện hè là điểm sáng ấn tượng nhất trong phong trào tình nguyện của tuổi trẻ TP, đáp ứng được sự mong đợi và kỳ vọng của thanh niên trong suốt 20 năm qua” - Bí thư Thành đoàn TP.HCM Lê Quốc Phong khẳng định như vậy khi trao đổi với Tuổi Trẻ.

* Đâu là những dấu ấn đáng nhớ trong chặng đường 20 năm chiến dịch tình nguyện hè, thưa anh?

- Có thể điểm qua một số cột mốc quan trọng 20 năm qua. Đó là thời điểm năm 1994, chiến dịch Ánh sáng văn hóa hè đầu tiên diễn ra với khoảng 700 sinh viên, đi xóa mù chữ cho người dân ở huyện Bình Chánh (TP.HCM). Năm 1997, do yêu cầu mới về nội dung và quy mô, chiến dịch chính thức mang tên Mùa hè xanh, đánh dấu bước phát triển mới trong phong trào tình nguyện của thanh niên TP. Rồi năm 2000, lần đầu tiên chúng ta mở mặt trận ngoài TP, đi Bến Tre, Trà Vinh. Năm 2001 tiếp nhận những bạn trẻ nước ngoài đầu tiên sang VN tham gia Mùa hè xanh. Năm 2004, Mùa hè xanh đưa các chiến sĩ đầu tiên đến với nước bạn Lào và năm 2007 mở rộng thêm mặt trận Campuchia.

Năm 2006 có thể nói chiến dịch đã phát triển hoàn chỉnh, mỗi đối tượng thanh niên đều có chiến dịch tình nguyện cho riêng mình. Mỗi mùa hè, sinh viên sẽ đến với Tiếp sức mùa thi, học sinh THPT và giáo viên trẻ có Hoa phượng đỏ, công nhân tham gia Kỳ nghỉ hồng, lực lượng vũ trang có Hành quân xanh và Mùa hè xanh cho sinh viên cùng thanh niên địa bàn dân cư. Chúng tôi ước tính mỗi năm có hơn 100.000 lượt thanh niên tình nguyện tham gia các chiến dịch.

* Từ góc độ thiết kế và tổ chức phong trào, anh đánh giá thế nào về kết quả của các chiến dịch tình nguyện hè thời gian qua?

- Điểm thành công nhất chính là các chiến dịch tình nguyện hè đã thật sự trở thành nơi để thanh niên TP chủ động tìm đến, thể hiện bản lĩnh, sức trẻ, trí tuệ, kiến thức chuyên môn, nhiệt huyết, trách nhiệm với cộng đồng, xem đây là môi trường để trải nghiệm, học hỏi, rèn luyện, hoàn thiện bản thân và trưởng thành. Thực tiễn phong trào, tính nhân văn của hoạt động tình nguyện đã có sức hút nhất định. Sự nỗ lực của các chiến sĩ tình nguyện đã làm cho chiến dịch trở thành niềm tự hào chung của tuổi trẻ TP và nhận được sự yêu mến, tin tưởng của chính quyền, bà con nơi chiến dịch diễn ra. Điều này tạo ra sự lan tỏa khi thu hút không chỉ thanh niên mà còn nhiều tầng lớp trong xã hội cùng đồng hành, tham gia chiến dịch.

Tuy nhiên, chúng tôi cũng nhận ra rằng mâu thuẫn giữa nhu cầu của địa bàn với khả năng đáp ứng của các lực lượng tham gia, giữa nhu cầu được tham gia chiến dịch rất lớn của thanh niên với khả năng đáp ứng của tổ chức Đoàn - Hội, hay tính chuyên nghiệp của các đội hình tình nguyện trong chiến dịch còn nhiều điều phải bàn. Đây cũng là vấn đề chúng tôi sẽ phải quan tâm hơn.

* Nhưng đâu đó sức lan tỏa đến cộng đồng chưa cao nên còn tình trạng chiến sĩ làm thay, lực lượng đối ứng chưa nhiều. Điều này sẽ được thay đổi như thế nào?

- Hiện nay vẫn còn tình trạng này, nhưng nếu nhìn nhận cả một giai đoạn sẽ thấy rõ sự chuyển biến trong nhận thức của chính quyền, người dân tại các địa bàn tổ chức chiến dịch. Ý thức cùng tham gia, duy trì kết quả các công trình đã được nâng lên. Chiến dịch tình nguyện hè mang hai nhiệm vụ. Một mặt tạo môi trường để thanh niên rèn luyện, cống hiến, trưởng thành. Mặt khác sẽ là chất men xúc tác, nâng cao nhận thức và hành động của thanh niên và bà con tại chỗ. Do đó trong từng hoạt động, chiến sĩ vừa tuyên truyền, vận động nhân dân, vừa là những nhân tố chủ đạo thực hiện các công trình, phần việc.

Bằng sự nhiệt tình, trách nhiệm cùng với lựa chọn nội dung thiết thực gắn với nhu cầu địa phương nên hầu hết các đội hình tình nguyện đã làm thay đổi phần nào nhận thức của người dân. Việc khảo sát, đánh giá địa bàn, tuyên truyền vận động trước khi thực hiện công việc quyết định phần lớn đến sự phối hợp của lực lượng đối ứng tại chỗ. Chỉ khi nào người dân cùng tham gia, hiểu rõ ý nghĩa, mục đích của các hoạt động, khi đó ý thức giữ gìn và phát huy kết quả mang lại từ những công trình mới thật hiệu quả.

Cùng với việc bàn giao, chúng tôi ký cam kết với chính quyền địa phương để duy trì kết quả đã đạt được. Tôi tin với những giải pháp như thế việc này sẽ có chuyển biến tích cực hơn.

* Đứng ở thời điểm 20 năm các chiến dịch tình nguyện hè, anh sẽ phác thảo về tương lai phong trào tình nguyện của tuổi trẻ TP ra sao?

- Ở cột mốc quan trọng này, việc nghiên cứu, đúc kết các giá trị qua 20 năm tổ chức sẽ có nhiều bài học quý không chỉ cho các chiến dịch sắp tới mà còn cho phong trào thanh niên tình nguyện nói chung. Thời gian tới, phong trào tình nguyện của tuổi trẻ TP triển khai đảm bảo hai yêu cầu: rộng về đối tượng tham gia, sâu về nội dung thực hiện. Nghĩa là phải đa dạng loại hình, phương thức tình nguyện để đáp ứng cao nhất nhu cầu tham gia của nhiều đối tượng bạn trẻ với đặc thù khác nhau. Sẽ có các hình thức ngắn, trung hay dài hạn, thường xuyên hay cao điểm sao cho các bạn trẻ thấy thoải mái nhất khi lựa chọn tham gia. Chúng tôi hướng đến mục tiêu hễ thanh niên có nhu cầu tham gia tình nguyện, tổ chức Đoàn - Hội sẽ có đủ thông tin, môi trường để đáp ứng nhu cầu đó của các bạn.

Đó còn là tính chuyên nghiệp trong tổ chức, chuyên môn hóa cao của từng đội hình, từng thanh niên tình nguyện, là sự chuẩn bị chu đáo, phù hợp khả năng của mỗi thanh niên khi tham gia các hoạt động tình nguyện. Nội dung công việc sẽ được xác lập trên nhu cầu thực tế của địa bàn, bà con và tùy từng thời điểm sẽ điều chỉnh cho phù hợp. Sự chuẩn bị đa dạng về phương thức, kỹ lưỡng về nội dung sẽ giúp phong trào tiếp tục duy trì được sức hấp dẫn, khẳng định được vai trò xung kích, tình nguyện của thanh niên và tổ chức Đoàn - Hội trong nhân dân và xã hội.