Thăm xứ sở của các Pharaoh

Sức hút sa mạc. Ảnh: TTL

Nile là dòng sông dài nhất thế giới (6.650km) bắt nguồn từ sông Nile Trắng tại Uganda và sông Nile Xanh ở Ethiopia. Chảy trên đất Ai Cập, sông Nile có chiều dài khoảng 1.500km và được coi là nơi khởi nguồn của sự sống, nơi bắt đầu của nền văn minh Ai Cập cách nay 6.000 năm. Chảy từ nam xuôi bắc rồi đổ ra Địa Trung Hải, sông Nile chia Ai Cập ra làm hai: bờ đông là thế giới của người sống và bờ tây là thế giới của thần linh.

Du khách đi khinh khí cầu tại Luxor

Kinh ngạc các đền thờ thần

Lớn nhất miền nam Ai Cập với khoảng hơn 30.000 dân và cách Cairo 886km, Aswan xưa là ranh giới giữa Ai Cập và Nubien thuộc vùng Thượng Ai Cập. Thành phố duyên dáng trải dài theo sông Nile với cọ, chà là, hoa giấy và các loài xương rồng vốn phù hợp với khí hậu sa mạc khô nóng khắc nghiệt.

Đảo granite Elephantine và những cánh buồm trắng nổi bật trên nền nước xanh trong như tô điểm thêm cho vùng đất vốn giữ một vị trí chiến lược quan trọng dưới thời Ai Cập cổ đại.

Có vô số điểm tham quan lý thú tại Aswan: đảo Elephantine, Bảo tàng Aswan, đập thủy điện lớn nhất Ai Cập (1972), nhiều lăng tẩm thuộc vương triều thứ 12 và đẹp nhất là đền Philae thờ nữ thần Isis, vợ của thần Orisis. Sau khi đập sông Nile được xây dựng, người ta đã di dời toàn bộ ngôi đền đồ sộ này về vị trí trên hòn đảo hiện nay.

Cùng với đền thờ Isis tại Edfu và Dendera, Philae là ngôi đền được bảo tồn tốt nhất trong các đền phong cách Ptolemy (300 năm trước Công nguyên). Nhiều chi tiết chạm khắc trên các cột trụ hình hoa sen (súng) sông Nile, trên các Pavillon và đền thờ tại đây hầu như còn nguyên vẹn. Những câu chuyện về các vị thần, về dòng sông - nơi sự sống khởi nguồn - và vị thần sông Hapi, thể hiện qua các tác phẩm điêu khắc trên cổng và tường có thể mê hoặc bất kỳ du khách nào.

Đã tới Aswan không thể không ghé thăm làng của người Nubien. Thuyền đưa chúng tôi dọc theo sông Nile. Cỏ lau đang mùa ra hoa, màu trắng hoa lau dập dờn trong gió, nổi bật trên nền rừng cọ, chà là xanh đậm và dòng sông màu diệp lục huyền ảo. Xa xa là những đụn cát của sa mạc mênh mông, và xa hơn nữa là bầu trời mùa đông lúc nào cùng như khoác một chiếc khăn màu cát, bay bay.

Thỉnh thoảng tàu đi vào một khúc sông hẹp, những con chim bay vù lên từ đám cây bụi và đảo đá, chao cánh theo con tàu. Làng của người Nubien nằm trải dài từ triền sông lên tận đỉnh núi cát.

Những ngôi nhà nhiều màu sắc như nhà vùng Địa Trung Hải đều có mái và cửa sổ vòm chống nắng. Những người Nubien da đen sậm chủ yếu sinh sống bằng nghề dệt vải bông và bán hàng cho khách du lịch.Từ sân thượng một ngôi nhà, phóng tầm mắt nhìn về bờ tây nơi mặt trời đang dần khuất sau những trảng cát mênh mông, bỗng thấy biểu tượng của thần Mặt trời hiện ra rõ hơn bao giờ hết.

Ở làng của người Nubien, những ngôi nhà nhiều màu sắc như nhà vùng Địa Trung Hải

Lạc vào thế giới người đã khuất

Luxor không duyên dáng như Aswan nhưng cũng là thành phố rất dễ thương và đương nhiên là cổ, với hàng trăm lăng mộ hoàng đế thuộc nhiều vương triều trước Công nguyên, được xây ngầm ở những dãy núi đá vôi trong thung lũng Các vị vua. Không xa đó là thung lũng Các hoàng hậu. Vùng sa mạc rộng lớn này nằm bên bờ tây sông Nile, và là thế giới vĩnh hằng của các vị vua, hướng của thần theo quan niệm của người Ai Cập không có dân sinh sống.

Tưởng như đang lạc vào bộ phim nào đó khi đi trong cái nắng sa mạc chói chang dù Ai Cập vẫn đang là mùa đông. Nhiệt kế chỉ độ ẩm chỉ 26% là điều quá lạ lẫm cho người tới từ vùng nhiệt đới. Từ năm 2002 đã có nhiều lăng mộ được mở cửa cho công chúng vào xem.

Lăng mộ lớn nhất ở thung lũng Các vị vua là của các hoàng tử con vua Ramses III, người có 51 vợ, 96 hoàng tử, 154 công chúa. Các hoàng tử này (trừ một vị thành vua Ramses IV) đều được chôn cất tại lăng mộ này. Phần lớn lăng mộ đều có cửa vào hẹp, các dãy hành lang trần cao, được đào trong lòng núi đá Alabaster sâu hàng trăm mét, nơi đặt quan tài đá chạm trổ tinh xảo.

Nổi tiếng nhất phải kể tới mộ và xác ướp của vị hoàng đế trẻ tuổi Tutakhamun lừng danh với lời nguyền: “Kẻ nào phá rối giấc ngủ của ta sẽ phải chết”. Xác ướp của vị vua này có lẽ vì thế vẫn nguyên vẹn, sau hàng ngàn năm các ngôi mộ bị cướp bóc. Bao nhiêu đoàn khảo cổ đã tới đây và không ít người sau đó đã lìa đời vì nhiều nguyên nhân không xác định được.

Đền thờ nữ hoàng Hatshepsut ở Thebes, Ai Cập

Người Ai Cập cổ đại tạo màu từ các loại đá tự nhiên vốn vô cùng dồi dào trên sa mạc như calcit, lapis lazuli, quatz, malacite... kết hợp các loại nhựa cây dùng trang trí các bích họa trên tường. Không thể tin được rằng sau hàng ngàn năm, nhiều bức tranh chạm khắc trên tường, trần vẫn nguyên vẹn, một số ít vẫn giữ nguyên màu sắc. Rất tiếc không phải chỗ nào cũng được chụp ảnh.

Các bức tranh tường ghi lại quá trình lập mộ, kể chuyện đời và ngợi ca các vị vua, kể những câu chuyện huyền thoại của Ai Cập cổ đại về cuộc sống vĩnh hằng, chuyện các vị thần của bầu trời, mặt đất và của dòng sông Nile huyền thoại.

Vẫn còn mãi cảm giác choáng ngợp trước sự kỳ vĩ của đền đài và sự huyền bí về vùng đất của một tộc người cách nay đã hơn 5.000 năm với nền văn minh vượt quá sức tưởng tượng, như tới từ một thế giới khác.■

Đền Luxor