Những người ủng hộ nhà báo Jamal Khashoggi tập trung trước Lãnh sự quán Saudi Arabia ở Istanbul ngày 25-10-2018 - Ảnh: GETTY IMAGES

Những người chỉ trích cho rằng phán quyết đã bỏ qua vai trò của một số quan chức Saudi Arabia, trong đó có vị thái tử đầy quyền lực.

Hôm 23-12 (giờ địa phương), ông Shaalan al-Shaalan - người phát ngôn cơ quan công tố Saudi Arabia, đã công bố trên Đài truyền hình quốc gia phán quyết của tòa án ở Riyadh về vụ án nhà báo Jamal Khashoggi bị đánh đến chết và phân thây trong Lãnh sự quán Saudi Arabia ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) vào tháng 10-2018.

Phán quyết cho biết trong 31 nghi phạm bị điều tra có 21 người bị bắt và 11 người bị đưa ra xét xử. Tòa án kết án tử hình 5 bị cáo và kết án tù 3 bị cáo với mức án tổng cộng 24 năm tù. Danh tính các bị cáo không được nêu cụ thể.

Phải điều tra đường dây chỉ đạo  

Ba người được tuyên không phạm tội gồm: Saud al-Qahtani, nguyên cố vấn của Thái tử Mohammed bin Salman; tướng Ahmed al-Assiri, nguyên phó giám đốc Cơ quan Tình báo và Mohamed al-Otaibi, tổng lãnh sự tại Istanbul khi vụ án xảy ra.

Thông báo của cơ quan công tố khẳng định kết quả điều tra cho thấy các hung thủ quyết định giết nạn nhân sau khi tới Istanbul chứ không lên kế hoạch trước. Văn phòng cơ quan công tố đang xem xét phán quyết của tòa án để xem có kháng nghị xử phúc thẩm hay không.

Bà Agnes Callamard, báo cáo viên của Liên Hiệp Quốc điều tra vụ nhà báo Khashoggi, đã lên án phán quyết của tòa án Saudi Arabia là "trò hề" và ghi nhận tòa án đã không xem xét vai trò liên quan của một số quan chức Saudi Arabia.

Bà viết trên Twitter: "Vụ án Jamal Khashoggi đòi hỏi phải có điều tra về đường dây chỉ đạo để xác định những kẻ chủ mưu, xúi giục, cho phép hoặc nhắm mắt làm ngơ trước vụ giết người, như thái tử (Mohammed bin Salman) chẳng hạn".

Theo bà, bọn giết thuê bị kết án tử hình, còn những kẻ chủ mưu lại thoát nạn. Nhưng trong suốt quá trình điều tra vừa qua, phía Saudi Arabia liên tục phủ nhận vai trò của Thái tử bin Salman mà không ít người cho rằng chính là kẻ chủ mưu.

Ông Fahrettin Altun - người phát ngôn của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, cũng khẳng định các quan chức Saudi Arabia ra lệnh sát hại Khashoggi lại được miễn trừ. Ông cho rằng nếu nói một số ít nhân viên tình báo sát hại Khashoggi thì chẳng khác nào "chế giễu các cơ quan tình báo trên thế giới".

Ngoại trưởng Anh Dominic Raab trong khi đó đánh giá vụ giết nhà báo Khashoggi là "một tội ác khủng khiếp".

Ông giải thích: "Gia đình ông Khashoggi xứng đáng được thấy thực thi công lý trong vụ giết người dã man này. Saudi Arabia phải bảo đảm tất cả những ai có trách nhiệm phải chịu trách nhiệm và hành vi tàn bạo đó không bao giờ có thể xảy ra nữa".

Bà Agnes Callamard, báo cáo viên của Liên Hiệp Quốc điều tra vụ nhà báo Khashoggi, cho rằng tòa án Saudi Arabia không xem xét vai trò liên quan của một số quan chức Saudi Arabia - Ảnh: YOUTUBE

Đảng Dân chủ chỉ trích ông Trump

Báo Washington Post (Mỹ) đăng bài bình luận nhận xét phán quyết của tòa án Saudi Arabia là "xúc phạm" đến gia đình Khashoggi và đến những người đã yêu cầu quy trách nhiệm thực sự trong vụ án này, trong đó có hai đảng chính trị Mỹ đang chi phối Quốc hội.

Bài báo cảnh báo cộng đồng quốc tế không nên chấp nhận phán quyết của tòa án Saudi Arabia, vì như vậy không chỉ sai về mặt đạo đức mà còn nguy hiểm bởi sẽ gửi thông điệp đến Saudi Arabia rằng chủ mưu giết người sẽ được dung thứ.

Các nghị sĩ Đảng Dân chủ Mỹ đã chỉ trích phán quyết của tòa án Saudi Arabia và cả Tổng thống Donald Trump, đồng thời nhắc đến các thỏa thuận mua bán vũ khí giữa Saudi Arabia với Mỹ.

Thượng nghị sĩ Bernie Sanders nhấn mạnh đến kết luận của CIA về vụ nhà báo Khashoggi bị sát hại (khẳng định Thái tử bin Salman đứng sau vụ này) và đánh giá đây là phiên tòa "gian dối". Ông nói có lẽ Tổng thống Trump nên dừng ủng hộ Saudi Arabia.

Thượng nghị sĩ Tim Kaine cũng đưa ra nhận định tương tự và kêu gọi Chính phủ Mỹ tìm kiếm công lý cho gia đình Khashoggi. Ông ghi nhận: "Các quan chức cấp cao Saudi Arabia tiếp tục không bị quy trách nhiệm".

Thượng nghị sĩ Richard Blumenthal đổ lỗi vì ông Trump: "Ông Trump cũng có lỗi vì trên thực tế không làm gì hết để buộc Thái tử Saudi Arabia phải chịu trách nhiệm về vụ sát hại một nhà báo dũng cảm đang tìm kiếm sự thật".

Nghị sĩ Adam Schiff - chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ, đã bác bỏ thông báo của cơ quan công tố Saudi Arabia rằng vụ giết Khashoggi không được lên kế hoạch trước. Ông cho rằng tuyên bố này lại tiếp tục tách các nhà lãnh đạo Saudi Arabia ra khỏi vụ án.

Ông nhấn mạnh: "Đây là một vụ giết người có dự mưu, chứ không phải là một quyết định bộc phát hay trò ma cà bông".

Tổng thống Trump đón tiếp Thái tử Mohammed bin Salman tại Washington ngày 20-3-2018 - Ảnh: ANADOLU

Saudi Arabia tuyên tử hình 5 người giết nhà báo Khashoggi

TTO - Tòa án thủ đô Riyadh tuyên án tử hình đối với năm người liên quan đến vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi. Tuy nhiên, một số nhân vật cấp cao bị điều tra được tuyên trắng án.