Túi nilông được hầu hết tiểu thương dùng đựng rau quả tại chợ (ảnh chụp tại chợ Bà Chiểu, Q.Bình Thạnh, TP.HCM) - Ảnh: NGỌC PHƯỢNG

Kiểm toán Nhà nước (KTNN) vừa phát hành báo cáo kiểm toán về việc thực hiện giải pháp giảm túi nilông khó phân hủy của TP.HCM.

Kết quả báo cáo kiểm toán nhấn mạnh: Trái ngược với lượng túi nilông thải bỏ và sản xuất ngày càng tăng, lượng sản phẩm này được kê khai và nộp thuế ngày càng giảm.

Sản xuất thì tăng nhưng nộp thuế thì giảm

Qua kiểm tra các cơ sở sản xuất túi trên địa bàn, KTNN chỉ ra số thuế bảo vệ môi trường từ túi nilông cũng như số lượng cơ sở kinh doanh có kê khai và nộp thuế bảo vệ môi trường giảm xuống.

Cụ thể, năm 2014 TP.HCM có 96 cơ sở kinh doanh kê khai và nộp thuế, nhưng đến năm 2017 chỉ còn 57 đơn vị.

Số thuế bảo vệ môi trường nộp vào ngân sách năm 2014 45,7 tỉ đồng, đến năm 2017 giảm còn 34,5 tỉ đồng, tương ứng lượng túi nilông nộp thuế bảo vệ môi trường mỗi ngày giảm dần từ 3,1 tấn (năm 2014) xuống còn 2,39 tấn (năm 2017).

Trái ngược với xu hướng số thuế bảo vệ môi trường huy động vào ngân sách nhà nước ngày càng giảm, số lượng sản xuất túi nilông khó phân hủy của một số doanh nghiệp (DN) trên địa bàn TP  có xu hướng năm cao tăng hơn năm trước.

Năm 2014, lượng túi sản xuất bán ra 23.000 tấn, năm 2017 tăng lên 33.376 tấn, tăng 46%.

Số lượng túi nilông thải bỏ ra môi trường mỗi ngày cũng tăng mạnh, khoảng 40 tấn (năm 2008) lên 50-70 tấn (năm 2012) và ước 228 tấn (năm 2017).

Cùng với lượng túi nilông sản xuất, số lượng túi nilông nhập khẩu tăng 870% từ 63,8 tấn (năm 2014) lên 618, 7 tấn (năm 2017).

Cơ quan thuế buông lỏng quản lý

Về nguyên nhân xu hướng số thuế giảm trong khi số liệu túi nilông thải bỏ ra môi trường, số lượng túi nilông được sản xuất ngày càng gia tăng, KTNN cho rằng cơ quan thuế chưa quản lý chặt chẽ doanh thu cũng như số thuế khoán của DN, nhất là các hộ sản xuất mặt hàng này.

Qua báo cáo của cơ quan thuế, từ năm 2014 -2017, cơ quan thuế không thực hiện thanh tra, kiểm tra thuế bảo vệ môi trường đối với hoạt động sản xuất túi nilông khó phân hủy.

Bên cạnh đó, qua kiểm toán hồ sơ khoán thuế của hộ kinh doanh sản xuất túi nilông mà cơ quan thuế cung cấp với thông tin của công ty điện lực, KTNN cũng phát hiện bất hợp lý khi doanh thu tính số thuế khoán của hầu hết các hộ sản xuất túi nilông thấp hơn 2 - 8,5 lần so với số tiền điện mà hộ trả cho ngành điện.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, tiến sĩ Đinh Trọng Thịnh, Học viện Tài chính, cho rằng doanh thu gồm chi phí cho nguyên liệu, vận chuyển, tiền điện, nhân công… lại thấp hơn cả chi tiền điện. Thêm nữa, bình quân giá bán túi nilông ra thị trường 26.000 đồng/kg trong khi riêng thuế bảo vệ môi trường 40.000 đồng là điều hết sức vô lý.

"Điều đó cho thấy trách nhiệm của ngành thuế rất lớn. Đã buông lỏng quản lý, không chỉ gây thất thoát thuế mà còn khiến giải pháp hạn chế túi nilông không có tác dụng" - TS Thịnh nhận định.

Ngoài việc quản lý thuế lỏng lẻo, qua kiểm toán, KTNN còn cho hay có tình trạng một số DN cố tình kê khai sai là sản xuất túi nilông thân thiện với môi trường để trốn thuế. 

Kết luận kiểm toán, KTNN đã kiến nghị xử lý hơn 815 tỉ đồng, trong đó, nộp ngân sách tăng thêm 3,577 tỉ đồng; đề nghị UBND TP chỉ đạo Cục Thuế theo dõi, thanh tra, xử lý theo quy định 657 tỉ đồng…

Đồng thời, KTNN kiến nghị UBND TP.HCM giao sở ngành chức năng thanh kiểm tra các DN sản xuất, nhập khẩu túi nilông khó phân hủy.

Túi nilông: có gọi đúng tên mới thu đủ thuế

TTO - Trong hơn ba năm, từ đầu năm 2016 đến ngày 30-6-2019, Cục Thuế TP.HCM cho biết đã thu được hơn 31.000 tỉ đồng tiền thuế bảo vệ môi trường, nhưng trong đó chỉ có khoảng 121,5 tỉ đồng thuế túi nilông