Hôm nay 3-3 âm lịch, Tết Hàn thực, nhà nhà đều có bánh trôi, bánh chay dâng cúng tổ tiên ông bà và sau đó "thụ lộc". Bánh trôi, bánh chay là món thỉnh thoảng mới dùng, nhưng giới y khoa vẫn khuyến cáo có những nhóm nên hạn chế dùng món ăn này.

Ai cần hạn chế ăn bánh trôi, bánh chay?

Theo bác sĩ Nguyễn Hoài Thu - Viện Y học ứng dụng Việt Nam, mặc dù bánh trôi, bánh chay là món ăn truyền thống vào ngày Tết Hàn thực, nhưng một số người không nên hoặc hạn chế dùng món này để đảm bảo sức khỏe.

Bánh trôi, bánh chay có thành phần chủ yếu là bột gạo (gạo nếp lẫn gạo tẻ), đường phèn, gừng, bột sắn, đối với bánh chay thì có thêm thành phần đậu xanh và đường trắng.

Gạo nếp rất giàu dinh dưỡng: có protein, đường các loại, tinh bột, vitamin nhóm B (có nhiều trong cám gạo) và chất vô cơ...

Theo y học cổ truyền, gạo nếp vị ngọt, tính ấm, vào được ba đường kinh tỳ, vị và phế; có công dụng bổ trung ích khí, kiện tỳ dưỡng vị, ích phế chỉ hãn, thường được dùng để chữa các chứng hư lao, tiết tả do tỳ vị hư nhược, vị quản thống, tự hãn, đạo hãn và đa hãn, tiêu khát, huyễn vựng do huyết hư.

Bột gạo dùng làm vỏ bánh thường được trộn với tỉ lệ gạo nếp: gạo tẻ là 9:1 hoặc 8:2, do đó thành phần chính của vỏ bánh vẫn là gạo nếp. Nhân bánh trôi là một viên đường phên đã được xắt nhỏ, nhân bánh chay là đậu xanh đã được giã nhuyễn, nấu chín và xào đều với đường trắng.

Với món bánh trôi, có thể thưởng thức trực tiếp sau khi nấu chín với một chút vừng và dừa nạo rắc lên trên, còn bánh chay thì sẽ ăn với phần nước đường nấu cùng bột sắn và gừng.

Món ăn này mềm, dẻo, thơm mùi gừng, ngậy của vừng, ngọt của đường và đậu xanh nên được nhiều người yêu thích.

Cả hai loại bánh đều chứa nhiều tinh bột và đường, vì thế dù không ăn quá nhiều, bạn vẫn có thể nạp quá nhiều calo và tăng chỉ số đường máu. Trong 100g bánh trôi, bánh chay có khoảng 300-400 calo tùy vào cách chế biến của người làm bánh.

Bên cạnh đó, tinh bột trong bánh cũng chủ yếu là bột gạo nếp, gây tăng đường huyết và tích mỡ nhanh, gạo nếp cũng khiến gây ra tình trạng đầy bụng, khó tiêu, ợ chua, khó chịu nếu ăn quá nhiều...

- Người bị béo phì, thừa cân nếu muốn giảm cân thì nên hạn chế món bánh này.

- Người bị bệnh tiểu đường, tăng mỡ máu: Trong khẩu phần ăn của những người tiểu đường, tăng mỡ máu, cao huyết áp... thường được bác sĩ khuyến cáo hạn chế ăn đồ ngọt, đồ chứa nhiều tinh bột, đồ ăn nhiều năng lượng.

Bánh trôi, bánh chay chính là những thực phẩm cần kiêng trong số đó. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể ăn nhưng với số lượng ít, đủ để thưởng thức.

- Phụ nữ mang thai: Tiểu đường thai kỳ là mối nguy lớn với thai phụ do ảnh hưởng xấu tới thai nhi, do đó nếu bạn đang mang thai thì không nên ăn quá nhiều loại bánh ngọt và giàu tinh bột này.

- Người mắc bệnh tiêu hóa: Tinh bột trong gạo nếp là loại tinh bột phân nhánh, khó tiêu hóa hơn tinh bột trong gạo tẻ, do đó dạ dày thường phải hoạt động co bóp và tiết ra dịch vị nhiều hơn để tiêu hóa được.

Từ đó có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng trào ngược, đầy bụng, ợ hơi, ợ chua, viêm loét... ở những người bị bệnh lý về đường tiêu hóa.

- Người bệnh tiểu đường, mỡ máu, tim mạch: Tiêu thụ nhiều bánh trôi, bánh chay có thể khiến cơ thể nạp quá nhiều tinh bột và đường, làm đường máu tăng cao đột ngột, không tốt cho người bệnh tiểu đường, mỡ máu cao hay người mắc bệnh tim mạch.

Dù là người khỏe mạnh, yêu thích món bánh thơm ngon này đến đâu, bạn cũng chỉ nên ăn thưởng thức một khẩu phần nhỏ, khoảng 100-200g mỗi lần tùy nhu cầu và thể trạng, không nên ăn quá thường xuyên.

Hà Nội tất bật ngày tết bánh trôi, bánh chay

TTO - Đến hẹn lại lên, cứ đến mồng 3-3 âm lịch - ngày Tết Hàn thực hằng năm, gạt bỏ những bận rộn của công việc, nhiều gia đình ở Hà Nội và các tỉnh miền Bắc tranh thủ dành thời gian cùng ngồi nặn bánh trôi, bánh chay để cúng gia tiên.