Đời công nhân bớt chút nhọc nhằn, ân tình xóm trọ bớt đi chút ít chạnh lòng phút giao thừa của những gia đình công nhân xa quê, bám trụ lại với mưu sinh nơi thành phố.

Bữa cơm tất niên của bà Chín

Bà Chín tên là Nguyễn Thị Huệ (58 tuổi) nhưng công nhân chỉ gọi "Chín ơi" thân thiết khi nói chuyện với bà. Dãy phòng trọ bà Chín cho công nhân thuê nằm cuối con hẻm nhỏ đường Lê Đình Cẩn (phường Tân Tạo, quận Bình Tân). Công nhân có người đã ở dãy trọ của bà 7-8 năm trời, người thì 10 năm bởi "chẳng ở đâu tìm được chủ trọ tốt như bà Chín". Đã bốn năm nay, giá phòng chỉ 1,1 triệu đồng, từ tiền phòng đến tiền điện nước bà Chín đều không tăng.

Khoảng sân nhỏ được che tôn trước cái tiệm nho nhỏ của bà cũng là chỗ la cà của đám trẻ trong xóm trọ và là nơi bà Chín bày mấy mâm cỗ tất niên cho mấy gia đình công nhân không về quê ăn tết mỗi dịp cuối năm. "Vợ chồng tôi ở đây bảy năm rồi, 3-4 năm mới về quê một lần. Năm nào không về quê cũng ăn cỗ tất niên của bà Chín" - chị Lê Thị Chi (30 tuổi, quê Nghệ An, công nhân Công ty Pouyuen, quận Bình Tân) nói.

Giống như cái tết hai năm qua, năm nay vợ chồng chị Chi và con gái Gia Linh (4 tuổi) sẽ lại mặc đồ đẹp ra ăn bữa cơm tất niên với những công nhân khác cùng gia đình bà Chín, nghe mọi người xôm tụ hát hò. Gia Linh thì tíu tít nhận lì xì của bà Chín. Chị Chi nói ở quê cha mẹ đều đã lớn tuổi, làm lúa năm nào cũng thất, lương công nhân chỉ đủ chắt bóp gửi chút ít về phụ giúp cha mẹ già nên chẳng nghĩ đến chuyện về quê ăn tết.

Tết xa nhà của công nhân nghèo chẳng có họ hàng thân thích, con gái 4 tuổi chỉ một lần ăn tết với họ hàng thân thích ở quê lúc 1 tuổi nên bữa cơm tất niên rộn ràng, món lì xì, túi quà tết ấm lòng từ bà chủ trọ cũng là chút mùa xuân của con gái và hai vợ chồng.

Với cô bé Thùy Trang (8 tuổi), một cô bé bẽn lẽn khác trong xóm trọ, con vợ chồng chị công nhân Nguyễn Thị Viên (33 tuổi, quê Nghệ An), những lần đi chơi của cô bé chỉ là mấy ngày bố mẹ không phải tăng ca, "đưa đi siêu thị ngắm đồ mỏi chân rồi về". Trang cũng giống như Linh, chỉ có một cái tết với nội, ngoại lúc còn bé xíu, còn thì đã bảy năm ăn tết xóm trọ, bảy năm biết đến mùi vị tết là bữa cơm tất niên bà Chín nấu.

Cũng vậy, nhiều năm nay dãy trọ của bà chủ Nguyễn Thị Thu Hà (phường Sơn Kỳ, quận Tân Phú) cũng giữ nguyên giá trọ, tiền điện nước để "công nhân bớt đi phần lo". Bà Hà bảo công nhân ở với bà ít khi chuyển đi mà "lấy chồng, lấy vợ thì vợ chồng về ở trọ đây luôn". "Khi có đứa nào đến bảo "cô Hà ơi, chừng dăm ba tháng tới con chuyển đi" thì thường là mừng. Nhiều đứa làm công nhân hơn chục năm dành dụm mua được đất ở mấy huyện xa thành phố thì mới chuyển đi" - bà Hà kể.

Những chuyến xe nghĩa tình

Từ trước khi thành phố có chương trình "Tấm vé nghĩa tình" hỗ trợ vé xe cho công nhân hoàn cảnh khó khăn về quê đón tết thì năm 2002 Công ty TNHH liên doanh Vĩnh Hưng (quận 12, TP.HCM) đã tổ chức xe đưa đón miễn phí công nhân về quê ăn tết. 

"Hồi đó, thấy năm nào công nhân mình cũng cập rập lo đặt vé xe, dành dụm tiền mua vé từ tận đầu năm rồi phải ngồi ghế phụ, bị bỏ lại phút cuối thấy cực quá nên công ty quyết định tổ chức xe đưa đón công nhân ở xa về quê đón tết" - bà Nguyễn Thị Phương Lan, quản lý nhân sự Công ty Vĩnh Hưng, kể. Cứ thế đã 15 năm.

Ông Nguyễn Thành Đô - trưởng Ban chính sách pháp luật Liên đoàn Lao động TP.HCM - cho biết năm nay TP sẽ vận động khoảng 9.000 vé xe cho công nhân hoàn cảnh khó khăn về quê đón tết, trong đó ưu tiên công nhân đã nhiều năm không về, có thành tích sản xuất tốt. Công đoàn sẽ vận động doanh nghiệp hỗ trợ 70% chi phí vé, công đoàn các cấp hỗ trợ 30% còn lại.

"Tết sum vầy" - chương trình tất niên cho gia đình công nhân năm nay sẽ có khoảng 600 hộ gia đình công nhân tham dự, gồm những công nhân mất việc làm, bị tai nạn, bệnh hiểm nghèo hoặc nữ công nhân đang mang thai, nuôi con nhỏ...