Ảnh minh họa. Nguồn: georgia-clinic.com

Cột sống có vai trò hết sức quan trọng trong việc nâng đỡ cơ thể, nếu cột sống bị dị tật cong vẹo hoặc chấn thương,... đặc biệt là ở lứa tuổi học đường sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống của trẻ sau này.

Tật cong vẹo cột sống thường gặp ở trẻ trong độ tuổi đi học, do tư thế ngồi không ngay ngắn; nằm, quỳ nghiêng một bên khi học bài; bàn ghế không phù hợp; mang cặp sách quá nặng về một bên tay, bên vai; nơi học không đủ ánh sáng nên học sinh phải cúi đầu khi đọc, viết;... làm cho cột sống bị biến dạng, làm thay đổi về hình dáng hoặc cấu trúc của cột sống. 

Ngoài ra, cong vẹo cột sống còn do cho trẻ ngồi, đi đứng quá sớm hoặc bị mắc các bệnh về thần kinh, cơ; bị chấn thương; bị suy dinh dưỡng thể còi xương; lao động không phù hợp với lứa tuổi. Có một số trường hợp không xác định được nguyên nhân, có thể là do cong vẹo cột sống bẩm sinh.

Cong cột sống là hiện tượng cột sống bị uốn cong quá mức sinh lý bình thường ở đoạn cổ, đoạn ngực hoặc thắt lưng. Khi đoạn cổ bị uốn cong quá mức, đầu sẽ ngã về trước, hai vai chùng xuống và giảm độ cong thắt lưng gọi là tư thế vai so. Nếu đoạn ngực bị uốn cong quá mức về phía sau, lưng tròn, vai thấp, đầu hơi ngã, bụng nhô về phía trước gọi là tư thế gù. Nếu đoạn thắt lưng bị uốn cong quá mức về phía trước, bụng xệ, phần trên của thân hơi ngã về phía sau gọi là tư thế ưỡn.

Vẹo cột sống là hiện tượng cột sống bị uốn cong sang bên phải hoặc bên trái. Khi bị vẹo cột sống, nếu đỉnh đường cong hướng về bên phải thì cột sống có hình chữ C ngược, nếu đỉnh đường cong hướng về bên trái thì cột sống có hình chữ C thuận. Nếu cột sống có hai cung uốn cong đối xứng nhau thì nó sẽ có hình chữ S thuận hoặc chữ S ngược còn gọi là vẹo cột sống bù trừ.

Trẻ em khi bị vẹo cột sống sẽ gây ra các nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng khiến bé chậm phát triển chiều cao, về lâu dài có thể ảnh hưởng đến ngực, khung chậu và chèn ép tim, phổi, gan.

Cột sống bị cong vẹo gây lệch trọng tâm cơ thể khiến trẻ ngồi học không được ngay ngắn, cản trở tiêu cực việc đọc, viết; căng thẳng thị giác và làm trí não kém tập trung. Với các trường hợp nặng, cột sống vẹo lệch sang bên, thể hình thiếu thẩm mỹ; bắp thịt bị kéo căng và có hiện tương đau; xương ngực có thể bị biến dạng, tim phổi xê dịch vị trí (giảm dung tích sống của phổi); chiều dài của lưng bị ngắn lại; xương chậu cũng có thể bị quay lệch; các cơ quan trong ổ bụng cũng có thể bị chèn ép gây dị dạng thân hình; hạn chế vận động;... tác động xấu đến tâm lý của trẻ, hạn chế khả năng hòa nhập cộng đồng.

Phụ huynh, thầy cô giáo, người nuôi dưỡng và bảo mẫu cần chú ý trong việc chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ nhỏ để phòng tật cong vẹo cột sống như: Chế độ ăn, uống cho trẻ cần có đủ chất dinh dưỡng, bổ sung nhiều canxi và vitamin A, D giúp cơ thể trẻ phát triển toàn diện. 

Bàn ghế ngồi học phải phù hợp với lứa tuổi và tư thế ngồi học phải đúng. Nơi học tập ở trường phải đảm bảo chiếu sáng tự nhiên và chiếu sáng nhân tạo. Ở nhà, ngoài hệ thống chiếu sáng chung, gia đình cũng cần trang bị đèn ở góc học tập cho các em học sinh để đảm bảo ánh sáng tốt hơn. 

Cần thực hiện giờ nghỉ giải lao giữa các tiết học để mắt được điều tiết và nghỉ ngơi. Học sinh không mang cặp quá nặng, trọng lượng cặp sách không nên vượt quá 15% trọng lượng cơ thể; cặp phải có hai quai và đeo đều hai vai, tránh đeo lệch về một phía. 

Tăng cường rèn luyện thể dục thể thao cho các cơ bắp, khớp khỏe, làm tăng sự dẻo dai bền bỉ và phát triển cân đối. Đồng thời, học sinh cần được khám cột sống định kỳ nhằm phát hiện sớm các trường hợp cong vẹo cột sống để có cách xử trí và điều trị kịp thời.

Biết cách phòng ngừa cong vẹo cột sống là rất cần thiết, bởi chi phí điều trị căn bệnh này hiện nay rất tốn kém, đặc biệt là phẫu thuật chỉnh hình.