Wagner Group được thành lập vào năm 2014. Một trong những nhiệm vụ đầu tiên của họ là ở bán đảo Crimea của Ukraine vào năm 2014. 2014 cũng là năm Nga "sáp nhập" Crimea. 

Tại Crimea, những lính đánh thuê của tập đoàn này đã giúp lực lượng ly khai do Nga hậu thuẫn kiểm soát khu vực.

Sau khi Nga chính thức đưa quân sang Ukraine vào cuối tháng 2-2022, Matxcơva ban đầu sử dụng lính đánh thuê để củng cố lực lượng tiền tuyến. Nhưng sau đó vai trò của họ ngày càng lớn trong các trận chiến quan trọng, chẳng hạn như những trận xung quanh các thành phố Bakhmut và Soledar ở miền đông Ukraine. 

Mới đây, Bộ Quốc phòng Nga xác nhận Wagner Group đã giúp giành kiểm soát thị trấn chiến lược Soledar.

Công ty, chủ sở hữu và hầu hết các chỉ huy của tổ chức này đều đang chịu sự trừng phạt của Mỹ, Anh và Liên minh châu Âu (EU).

Wagner Group gồm những ai?

Trước khi chiến sự nổ ra ở Ukraine, Công ty Wagner bao gồm vài nghìn lính đánh thuê. Hầu hết trong số này được cho là những cựu quân nhân ưu tú được đào tạo bài bản, theo kênh truyền hình Đức Deutsche Welle.

Nhưng khi cuộc chiến bắt đầu gây ra những tổn thất nặng nề, chủ sở hữu của công ty là nhà tài phiệt Yevgeny Prigozhin (được cho là thân cận với Tổng thống Nga Vladimir Putin) bắt đầu mở rộng nhóm, tuyển dụng công dân Nga, bao gồm tù nhân, cũng như người nước ngoài.

Trong một video lan truyền hồi tháng 9-2022, Prigozhin xuất hiện trong sân nhà tù ở Nga, nói chuyện với đám đông phạm nhân, hứa rằng nếu họ tham chiến ở Ukraine trong 6 tháng thì bản án của họ sẽ được giảm nhẹ.

Hiện ước tính có tới 20.000 binh sĩ của công ty này đang chiến đấu ở Ukraine.

Mặc dù hoạt động mạnh nhưng hiệu quả của Wagner Group không rõ ràng. Các nhà phân tích cho rằng nhóm này cũng có một số lượng lớn thương vong mà không đạt được những bước tiến đáng kể.

Wagner Group và các vùng xám pháp lý

Việc thành lập các công ty quân sự tư nhân là bất hợp pháp theo hiến pháp Nga, trong đó quy định rằng trách nhiệm về an ninh và quốc phòng chỉ thuộc về nhà nước. Bộ luật hình sự của Nga cấm công dân làm lính đánh thuê nhưng các công ty nhà nước được phép có lực lượng an ninh vũ trang tư nhân. 

Những kẽ hở như vậy cho phép Wagner Group hoạt động trong vùng xám "bán hợp pháp".

Chẳng hạn, công ty này từng hoạt động ở châu Phi, cung cấp hỗ trợ và an ninh cho các công ty khai thác mỏ của Nga và các khách hàng khác. Tuy nhiên, nhóm này bị cáo buộc hoạt động như một công cụ để giành quyền kiểm soát tài nguyên thiên nhiên ở châu Phi, cũng như gây ảnh hưởng đến chính trị và xung đột ở các quốc gia Libya, Sudan, Mali và Madagascar. Các chiến binh của Wagner cũng có mặt ở Syria.

Nga không phải là quốc gia duy nhất có các công ty quân sự tư nhân. Nhiều quốc gia khác, bao gồm Mỹ, Nam Phi, Iraq và Colombia, cũng có các công ty quân sự tư nhân hoạt động bên trong và ngoài nước. Nhiều nhóm như vậy hoạt động rất kín đáo. 

Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) và Liên Hiệp Quốc thời gian qua đã đưa ra cảnh báo về việc có lính đánh thuê và các công ty an ninh, quân sự tư nhân đang tham gia vào các cuộc xung đột vũ trang hiện nay trên khắp thế giới.

Wagner được cho là nổi lên nhờ mối quan hệ chặt chẽ với Chính phủ Nga, cũng như phạm vi hoạt động lớn. Trong khi nhiều công ty tư nhân khác tập trung vào việc cung cấp các dịch vụ an ninh, Wagner nhận nhiều nhiệm vụ trong các cuộc xung đột và nội chiến.

Vì sao Nga muốn chiếm Soledar?

Soledar trở thành một trong những chiến trường đẫm máu nhất kể từ đầu cuộc chiến của Nga tại Ukraine. Cả hai bên đều dồn mọi nguồn lực để kiểm soát thành phố chiến lược này.