Sản xuất điện thoại di động ở khu tổ hợp công nghệ cao Samsung Electronics VN tại Bắc Ninh - Ảnh: T.V.N.

Báo cáo tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XIV ngày 21-5, Phó thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình cho biết kinh tế (GDP) quý 1 đạt 7,38%, cao nhất 10 năm qua.

Điểm nổi bật là tất cả các lĩnh vực đều tăng cao hơn cùng kỳ năm trước, trong đó nông nghiệp, công nghiệp xây dựng tăng trưởng cao gấp đôi 2017.

Cao nhưng phải thực chất

Phó thủ tướng Trương Hòa Bình nhấn mạnh hai lĩnh vực quan trọng là xuất khẩu và thu ngân sách đã có những chuyển biến tích cực.

Với xuất khẩu, không chỉ thể hiện ở tổng kim ngạch 4 tháng đạt 73,7 tỉ USD, tăng 19% mà cơ cấu chuyển dịch tích cực, trong đó nhóm hàng công nghiệp chế biến tăng 21,8%.

Đối với thu ngân sách, 4 tháng đầu năm cũng tăng 12,1% và "đã đáp ứng kịp thời các khoản chi theo kế hoạch và các nhiệm vụ cấp bách, mới phát sinh".

Tuy nhiên, mức tăng trưởng này, theo đánh giá của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, dù đem lại kỳ vọng lớn lao nhưng cũng chưa thể giúp hoàn toàn yên tâm với các quý còn lại trong năm 2018.

Trình bày báo cáo thẩm tra báo cáo tình hình kinh tế - xã hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh phân tích: "Ngoài hai lĩnh vực công nghiệp và xuất khẩu có đóng góp quan trọng, vẫn chưa phát huy đầy đủ tiềm năng của các lĩnh vực khác, cũng như của từng vùng kinh tế trọng điểm và một số địa phương được xác định là các cực tăng trưởng của đất nước".

Phó thủ tướng thường trực TRƯƠNG HÒA BÌNH

Đặc biệt, Ủy ban Kinh tế cũng cảnh báo việc xuất khẩu đang phụ thuộc lớn vào khu vực có vốn đầu tư nước ngoài. Cụ thể là năm 2017, khu vực này chiếm tỉ trọng 72% xuất khẩu cả nước.

Trong số đó, riêng Tập đoàn Samsung tại Việt Nam xuất khẩu 53,3 tỉ USD, chiếm khoảng 24,9% tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2017 của Việt Nam.

Và thực tế Việt Nam cũng chưa liên kết, tận dụng được lợi thế của khu vực doanh nghiệp này để phát triển bền vững khu vực kinh tế trong nước.

Do đó, Ủy ban Kinh tế đề nghị tiếp tục đánh giá đầy đủ về bài học, kinh nghiệm từ kết quả tăng trưởng kinh tế năm 2017, nhất là cần phân tích rõ những lợi ích thực chất về nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân từ kết quả tăng trưởng nhằm đạt được kết quả 2018 và các năm sau bền vững hơn.

Tăng trưởng kinh tế quý 1-2018 cao nhất 10 năm qua - Đồ họa: T.ĐẠT

Có việc "cố tình làm trái" trong quản lý tài sản nhà nước

Đây là nhấn mạnh của ông Vũ Hồng Thanh trước Quốc hội trong báo cáo thẩm tra. Ông Thanh nêu rõ quá trình cơ cấu lại các doanh nghiệp nhà nước chưa đảm bảo tiến độ và đạt hiệu quả như yêu cầu.

Một số vụ việc gần đây liên quan đến công tác định giá doanh nghiệp trong cổ phần hóa, việc mua cổ phần của doanh nghiệp, quản lý đất công, bán chỉ định đất công không qua đấu giá công khai…

Hai ví dụ được báo cáo ghi chú để chứng minh cho đánh giá này là vụ Công ty TNHH MTV đầu tư và xây dựng Tân Thuận ký chuyển nhượng hơn 30ha phần diện tích đền bù tại khu dân cư Phước Kiển (xã Phước Kiển, huyện Nhà Bè, TP.HCM) và vụ Tổng công ty viễn thông MobiFone mua 95% cổ phần của Công ty cổ phần nghe nhìn Toàn Cầu (AVG).

Các vụ việc này, theo Ủy ban Kinh tế, là "thể hiện sự cố tình làm trái quy định pháp luật về quản lý tài sản, vốn của Nhà nước của một số cán bộ, công chức, lãnh đạo địa phương, doanh nghiệp".

Cũng đề cập đến trách nhiệm công vụ, Ủy ban Kinh tế cho rằng cần sớm có giải pháp quyết liệt hơn để loại bỏ các khoản chi phí không chính thức, tạo thuận lợi hơn cho sự phát triển của các doanh nghiệp.

Cụ thể là một số vụ việc liên quan đến ngành thuế và hải quan vừa xảy ra trong đầu năm 2018. Cho dù số doanh nghiệp được thành lập mới trong 4 tháng đầu năm 2018 tăng 4,3% về số doanh nghiệp và 11,5% về vốn, nhưng mặt khác số doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh có thời hạn cũng tăng 23,5% so với cùng kỳ năm ngoái.

TTO - Trong báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Kinh tế Quốc hội có nhận xét: tăng trưởng kinh tế năm 2017 phụ thuộc vào dầu thô, than đá. Một số thành viên Chính phủ đã “phản biện” nhận xét này.