Bộ trưởng Quốc phòng Đức Ursula von der Leyen trong chuyến công du Bắc Kinh năm 2018 - Ảnh: AFP

Việc Liên minh châu Âu (EU) đề cử chính khách Ursula von der Leyen dẫn dắt Ủy ban châu Âu (EC) có thể nói là một tin tức gây ngạc nhiên trong tối 2-7. Giới quan sát đang tự hỏi với một nhân vật cứng rắn như vậy, quan hệ Trung Quốc - EU sẽ ra sao trong 5 năm tới.

Bà Ursula von der Leyen, 60 tuổi, hiện giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng Đức. Là nữ ứng viên lãnh đạo EC đầu tiên, bà nhận được sự ủng hộ của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và nhóm Visegrad (V4) gồm Hungary, Ba Lan, CH Czech và Slovakia.

Tuy nhiên, theo báo South China Morning Post (SCMP), sự thăng tiến của bà Ursula von der Leyen không được chào đón mấy trong giới ngoại giao Trung Quốc bởi họ e ngại quan điểm "chống Trung" mạnh mẽ bà thể hiện trên báo Die Zeit của Đức hồi tháng 1.

Đây là một thời điểm nhạy cảm, Bắc Kinh đang cần tranh thủ sự ủng hộ từ Brussels hơn bao giờ hết giữa lúc căng thẳng thương mại và địa chính trị với Mỹ ngày càng tăng.

Vài nhà phân tích đánh giá sự ra đi của ông Jean-Claude Juncker không ảnh hưởng mấy đến quan hệ EU - Trung Quốc, vì dù sao các chính sách chung của EU đòi hỏi sự đồng thuận của 28 quốc gia thành viên.

Nhưng giới ngoại giao Trung Quốc không lạc quan như vậy. Họ cho rằng tính cách đóng một vai trò nhất định, và ngôn từ phát ra từ các chính trị gia quan trọng của châu Âu có thể tác động đến cách chúng được tiếp nhận tại Trung Quốc.

"Ông Juncker luôn thận trọng đi trên lằn ranh, giữa một bên là chỉ trích chính sách kinh tế của Trung Quốc, bên còn lại là các vấn đề chính trị và nhân quyền" - báo SCMP dẫn lời một cựu viên chức ngoại giao Trung Quốc.

Bà Ursula von der Leyen thì bộc trực hơn. Trong lần phỏng vấn với báo Die Zeit, bà đi sâu vào quan điểm cá nhân về nền kinh tế, quân sự và chính trị Trung Quốc; so sánh ảnh hưởng của nước này với mối đe dọa từ Nga đối với châu Âu.

"Cách nhìn nhận của chúng ta đối với Nga cần phải được áp dụng cho Trung Quốc" - nữ bộ trưởng nêu ý kiến. Bà nhấn mạnh châu Âu phải chú ý hơn đến Trung Quốc, và nhiều chính trị gia EU đã không đánh giá đúng mối đe dọa từ nước này.

Bà Ursula von der Leyen còn chỉ trích cách Bắc Kinh đối xử với công dân trong nước, dự báo rằng "trước sau gì người dân Trung Quốc cũng sẽ phản kháng lại hệ thống tính điểm xã hội".

"Tôi tin tưởng sâu sắc rằng bản năng theo đuổi tự do làm nên con người. Tôi tin rằng, bên dưới bề mặt, khát vọng tự do và tự quyết sẽ không ngừng tỏa sáng" - bà nói.

Nhiều khả năng nhiệm kỳ của bà Ursula von der Leyen sẽ quyết định liệu quan hệ giao thương gần gũi giữa Trung Quốc và EU có tiếp tục duy trì hay không. Hiện tại, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn thứ 2 của EU, còn EU là đối tác lớn nhất của Trung Quốc.

TTO - Vượt qua nhiều bất đồng, Liên minh châu Âu (EU) thống nhất về danh sách đề cử các chức danh chủ chốt của khối cho nhiệm kỳ mới, trong đó lần đầu tiên phụ nữ nắm giữ nhiều vị trí quan trọng.