"Mệt lắm Linh ạ, năm sau Di không làm nữa đâu", tôi vẫn cứ nghe Phan Đăng Di tâm sự như vậy sau mỗi mùa Gặp gỡ mùa thu. "Năm sau Di làm phim", tôi cũng mong Di làm phim.

Mở đầu buổi lễ chào đón đạo diễn Trần Anh Hùng trở về nước và tổng kết khóa học đạo diễn năm thứ 10 của Gặp gỡ mùa thu, đạo diễn Phan Đăng Di phát biểu: "Đây cũng là năm cuối cùng". Khán phòng ồ lên những tiếng xôn xao bất ngờ, ngạc nhiên và buồn bã.

Chỉ mới trước đó vài phút, nhiều học viên và bạn bè học viên còn chia sẻ những kỷ niệm đẹp về những ngày học cùng đạo diễn Trần Anh Hùng và rủ rê, hứa hẹn "năm sau phải trở lại, năm sau sẽ cố gắng tham gia".

Tôi cũng bất ngờ, nhưng không quá bởi Di đã vài lần tâm sự về việc dừng Gặp gỡ mùa thu, vì nhiều lý do khác nhau.

8 năm trước, tôi cũng từng như vậy ở buổi lễ bế mạc năm thứ năm của tiệc phim trực tuyến YxineFF, tôi tuyên bố ra khỏi cuộc chơi.

Thời điểm đó, tôi cũng hiểu rằng khi mình rời khỏi YxineFF đồng nghĩa tiệc phim ngắn này cũng sẽ dừng lại.

Từ năm 2010 đến 2014, YxineFF, một diễn đàn điện ảnh phi lợi nhuận và cổ vũ cho những tiếng nói cá nhân của các đạo diễn trẻ trên mạng, đã giới thiệu đến khán giả những gương mặt đạo diễn mà về sau họ trở thành những tên tuổi thành công như Vũ Ngọc Phượng, Leon Quang Lê, Trần Thanh Huy, Lê Bảo... Với tôi, YxineFF đã hoàn thành sứ mệnh.

Hai năm sau khi YxineFF ra đời, Phan Đăng Di cùng các bạn khác mở ra Gặp gỡ mùa thu, cũng với mong muốn tạo sân chơi về đào tạo và bồi dưỡng chuyên môn điện ảnh.

Trong ba năm ngắn ngủi mà Gặp gỡ mùa thu và YxineFF cùng tồn tại, hai sự kiện điện ảnh này bổ trợ cho nhau để tạo nên bệ phóng nâng đỡ nhiều tài năng điện ảnh trẻ.

YxineFF phát hiện ra các đạo diễn trẻ thông qua các tác phẩm được trình chiếu, Gặp gỡ mùa thu tuyển sinh các bạn đạo diễn này, đào tạo và bồi dưỡng để các bạn nâng cao thêm tay nghề, làm ra những tác phẩm mới và tham gia YxineFF.

Nhiều gương mặt đạo diễn mới cũng được khám phá tại Gặp gỡ mùa thu như Nguyễn Phương Anh, Phạm Ngọc Lân, Dương Diệu Linh, Trịnh Đình Lê Minh...

Vài năm trở lại đây đó còn là nơi đào tạo các chuyên môn khác như thiết kế mỹ thuật, sản xuất, quay phim và đặc biệt là diễn viên, đem đến một loạt những gương mặt diễn viên trẻ đầy hứa hẹn.

Thế nhưng, cuộc chơi của YxineFF dừng lại sau năm năm, và Gặp gỡ mùa thu sau 10 năm, có lẽ đều có chung những vấn đề.

Tôi không dám nói thay cho Phan Đăng Di và Trần Thị Bích Ngọc, hai người điều hành Gặp gỡ mùa thu, dù tôi nghĩ có lẽ cả hai đều có cùng cảm giác như tôi và Vũ Quỳnh Hà khi rời khỏi YxineFF.

Dẫu có rất nhiều niềm vui và nhiều lời chúc tụng sau mỗi kỳ bế mạc, nhưng sau đó vẫn là cảm giác mệt mỏi xen lẫn đơn độc.

Để duy trì, những người tổ chức gần như phải làm việc toàn thời gian, không lương trong cả năm trời cho mỗi mùa sự kiện.

Tôi đi học đạo diễn tại Mỹ, trở về nước từ năm 2010, nhưng chỉ khi rời khỏi YxineFF, tôi mới có thể toàn tâm toàn ý theo đuổi sự nghiệp đạo diễn và làm bộ phim đầu tay của mình vào năm 2015 (Em là bà nội của anh).

Không chỉ người bên ngoài, mà ngay cả cộng sự tổ chức YxineFF (sống ở nước ngoài) cũng nghĩ rằng tiệc phim diễn ra chỉ trong ba tháng cuối năm thì chỉ mất thời gian chừng đó, mà không hề biết rằng công việc tổ chức đòi hỏi vận hành suốt năm trời.

Nhiều người đã nghĩ khi thấy tôi trong suốt năm năm sau khi đi học về chưa làm phim nào, họ cho rằng có lẽ tôi dùng YxineFF làm bình phong cho việc không có khả năng làm đạo diễn.

Tương tự như Phan Đăng Di, kể từ sau Cha, con và..., dự án phim kế tiếp của Di, Tiệc trăng tròn, mỗi năm đều đi chọn cảnh, đều chuẩn bị bấm máy, và rồi đều hoãn lại vì Di dành phần lớn thời gian cho việc tổ chức Gặp gỡ mùa thu.

Khi kết thúc bài phát biểu của mình, Di đã nói: "Chúng tôi đi làm phim đây". Là một đồng nghiệp, tôi cảm thấy nhẹ nhõm cùng Di khi dừng lại, bởi xét cho cùng, Di là một nhà làm phim, cần tập trung cho tác phẩm của mình.

10 năm gánh vác trách nhiệm cho cộng đồng là một khoảng thời gian đủ dài để có thể dừng. Nhưng không có nghĩa Gặp gỡ mùa thu dừng lại.

Khi YxineFF dừng lại năm 2015, từ YxineFF có những bạn trẻ hiểu và trân trọng các hoạt động điện ảnh cộng đồng, và vài người trong số họ tiếp tục tạo ra những cuộc chơi mới: đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp làm Ơ kìa và Hà Nội mùa đông, đạo diễn Lê Bình Giang cùng tham gia mở trường đào tạo điện ảnh và chiếu phim nghệ thuật định kỳ.

Năm 2018, tôi trở lại với Xinê House, cuối năm 2022, Xinê House tổ chức buổi gala Xinê Xem đầu tiên - như một bước đệm cho sự trở lại của YxineFF với cùng tinh thần cổ vũ tiếng nói cá nhân của các đạo diễn trẻ nhưng trong lớp áo mới, cách thức mới.

Sẽ có một "Gặp gỡ mùa thu" trong lớp áo khác xuất hiện, do những nhà tổ chức chuyên nghiệp đảm trách.

Vào mùa xuân năm sau, một liên hoan phim sẽ diễn ra tại TP.HCM. Gặp gỡ mùa thu có thể trở lại đó, như cách mà nó đã có mặt tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng 2023.

Để có những người mới tiếp nối ngọn đuốc dựng hoạt động cộng đồng điện ảnh, để Gặp gỡ mùa thu không chỉ gặp gỡ ở mùa thu.

Bởi những cuộc gặp gỡ điện ảnh luôn là cần thiết, để những cơ hội khám phá và phát triển tài năng điện ảnh được thăng hoa.

Tạm biệt thầy Trần Anh Hùng và lần cuối của Gặp gỡ mùa thu

Theo đạo diễn Phan Đăng Di, lớp học đạo diễn mùa hè của thầy Trần Anh Hùng là lần cuối Gặp gỡ mùa thu được tổ chức riêng lẻ như suốt 10 năm qua.