Ngày 1-6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã có bài phát biểu tại Đối thoại Shangri-La 2024 - diễn đàn an ninh thường niên hàng đầu châu Á, đang diễn ra tại Singapore từ 31-5 đến 2-6.

Trong bối cảnh xung đột Nga - Ukraine bước vào năm thứ 3 và cuộc xung đột Israel - Hamas ở Gaza đã kéo dài 8 tháng, có ý kiến cho rằng việc Washington tập trung hỗ trợ Kiev, Tel Aviv, đồng thời đảm bảo xung đột không lan rộng, đã khiến khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương ít được chú ý hơn.

"Bất chấp những cuộc đụng độ lịch sử đang diễn ra ở châu Âu và Trung Đông, khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tiếp tục là khu vực trọng tâm ưu tiên của chúng tôi. An ninh của Mỹ chỉ có thể được đảm bảo khi an ninh của châu Á được đảm bảo, và đó là lý do vì sao Mỹ từ lâu đã duy trì sự hiện diện ở khu vực này", ông nói.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các liên minh trong khu vực, giải quyết tranh chấp một cách hòa bình thông qua đối thoại, chứ không phải ép buộc hay xung đột, và chắc chắn không phải thông qua "cái gọi là trừng phạt".

Theo Hãng tin AFP, Mỹ đang tìm cách tăng cường liên minh và quan hệ đối tác trong khu vực, đặc biệt là với đồng minh hiệp ước Philippines - quốc gia gần đây đang có những căng thẳng trên Biển Đông với Trung Quốc.

Hãng tin AFP đề cập trong bối cảnh quan hệ quốc phòng được tăng cường, Mỹ cũng gia tăng các cuộc tập trận quân sự chung, đồng thời thường xuyên triển khai tàu chiến và máy bay chiến đấu đến khu vực eo biển Đài Loan và Biển Đông. Điều này đã khiến các nhà lãnh đạo Trung Quốc nổi giận.

Đối thoại Shangri-La 2024 diễn ra chỉ một tuần sau khi Trung Quốc tổ chức cuộc tập trận "Liên hợp lợi kiếm - 2024A" quy mô lớn trên eo biển Đài Loan, như một động thái "răn đe" trước bài phát biểu nhậm chức của tân lãnh đạo Đài Loan Lại Thanh Đức, nhân vật mà Bắc Kinh mô tả là "kẻ ly khai".

Trước đó vào ngày 31-5, bên lề Shangri-La, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã gặp người đồng cấp Trung Quốc Đổng Quân, đánh dấu cuộc gặp trực tiếp đầu tiên giữa bộ trưởng quốc phòng hai nước kể từ năm 2022. Tại đây, Washington và Bắc Kinh đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ liên lạc quân sự cởi mở giữa hai nước.

Phát biểu tại Diễn đàn Shangri-La ngày 1-6, ông Austin nhấn mạnh "một kỷ nguyên an ninh mới ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương" không dựa trên "việc áp đặt ý chí của một quốc gia" hay "bắt nạt hoặc cưỡng ép". Ông không đề cập đến Trung Quốc.

"Sự hội tụ mới này dựa trên đoàn kết, chứ không phải chia rẽ. Đó là về quyền lựa chọn tự do của các quốc gia có chủ quyền", bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nhấn mạnh.

Tại phiên khai mạc tối 31-5, Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr đã tố cáo các hành động gây hấn ở Biển Đông.

Trong bài phát biểu của mình, Bộ trưởng Austin cũng tái khẳng định cam kết "bền thép" của Mỹ trong hiệp ước phòng thủ chung với Philippines.

Tâm điểm Mỹ - Trung tại Shangri-La

Sự kiện an ninh hàng đầu châu Á - Đối thoại Shangri-La 2024 - đã khai mạc tại Singapore vào ngày 31-5 và sẽ kéo dài đến 2-6.