Những buổi sáng cà phê một mình. Người bạn thường hay ngồi cà phê để cùng “nhớ nhà châm điếu thuốc” đã tạ từ thành phố, trở lại quê nhà. Đến và đi. Cuộc hội ngộ đầm ấm và chia tay bùi ngùi. Nhưng biết làm sao được khi trong căn thể mỗi người, ai cũng ao ước khát thèm được quay trở về những ngày tháng thanh bình giản dị. Trở về, để bảo toàn đời sống nội tâm, để được là mình ở mức độ thuần khiết có thể, không cần gì, không để trở thành gì. Sống lành mạnh và vui vẻ.

Nhưng, một cuộc sống như thế, đâu phải ai cũng có suất và cũng đâu thể thực hiện bằng cách duy ý chí. Mưu sinh chẳng bao giờ là nhẹ gánh. Mà cuộc sống, với tính chất bất an thường trực và ngày càng đẩy mạnh lên cao khiến cho ta không khỏi hoang mang lo sợ. Thử làm công việc điểm báo một tuần sẽ thấy: “hiệp sĩ” bị xã hội đen chém, cô gái trẻ chết oan do bác sĩ vô cảm, xe “điên” tông chết người, cán đinh tử nạn, giảng viên gạ tình sinh viên, con chém bố...

Đấy là đời sống dân sinh xã hội. Còn ở đời sống văn hóa văn nghệ thì đạo văn, mua danh, chạy giải thưởng... hầu như ở đâu cũng có. Hám danh và hám lợi. Giả dối và lừa đảo lòng vòng. Dường như khó tìm thấy sự kính nhường, lễ độ, chân thành và sự tự học, hiếu học, cống hiến. Hết nhìn thấy cảnh cầu chức tước ở đền Hùng, lại thấy cảnh cầu thi đỗ ở Văn Miếu mà không khỏi buồn. Không chỉ là thấy có một cái gì đang mất đi, mà còn thấy có cái gì đang vụn rã, không thể vãn hồi.

Lại thêm một người bạn nữa rời bỏ thành phố này, rời hẳn đất nước này. Không một lời chào từ biệt. Có lẽ đã quá mệt mỏi, đã quá chán nhìn mặt nhau, hay là coi như chẳng có gì nghiêm trọng? Có khi coi như là không quen biết nhau còn hay hơn?

Nhưng bạn đi rồi bỗng dưng mình lại nhớ cái câu bạn hay giăng trên status (trạng thái): Nếu cuộc đời này toàn chuyện xấu xa/ Tại sao cây táo lại nở hoa... Lần đầu thấy câu trên status mình rất vui, khen bạn nghĩ ra câu hay thế. Nhưng bạn bảo đấy là nhạc của Trần Tiến mà. À, thì ra đấy là bài Chim sẻ tóc xù của Trần Tiến, nhưng lời thơ là của Lưu Quang Vũ (bài Phố ta, 1970).

Bây giờ thì mình ngồi lật tập thơ Lưu Quang Vũ để đọc lại bài Phố ta:

Phố của ta

Phố nghèo của ta

Những giọt nước sa

Trên cành thánh thót

Lũ trẻ lên gác thượng

Thổi bay cao bao bong bóng xà phòng.

Em chờ anh trước cổng

Con chim sẻ của anh

Con chim sẻ tóc xù

Con chim sẻ của phố ta

Đừng buồn nữa nhá

Bác thợ mộc nói sai rồi

Nếu cuộc đời này toàn chuyện xấu xa

Tại sao cây táo lại nở hoa

Sao rãnh nước trong veo đến thế?

Phố mà mình đang sống cũng có thể coi là “chuẩn” phố nghèo. Chỉ tiếc là không có cây táo nào, cũng như không có rãnh nước trong veo, mà chỉ có mấy cây cột điện xiêu vẹo dây nhợ lòng thòng và mấy con đường sập cống úng nước đục ngầu. Nhưng thơ của Lưu Quang Vũ thật tuyệt: Nếu cuộc đời này toàn chuyện xấu xa/ Tại sao cây táo lại ra hoa...

Dẫu biết cây táo nở hoa thì có liên quan gì tới cuộc đời này có xấu xa hay không nhưng vẫn thấy thích và chợt thấy nhẹ lòng mình. Thôi thì hãy nhìn cây táo nở hoa, ngắm rãnh nước trong veo (trong thơ, hay là trong tâm hồn mình) để thấy đời không chỉ là xấu xa.