Đại diện các trường quân đội tham gia tư vấn cho thí sinh tại Chương trình tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp do báo Tuổi Trẻ tổ chức ở TP Buôn Ma Thuột ngày 18-2 - Ảnh: Thái Bá Dũng

Cụ thể, trong xét tuyển đợt 1, thí sinh (TS) có nguyện vọng (NV) dự tuyển vào các trường trong quân đội bắt buộc phải đăng ký xét tuyển NV1 (NV cao nhất) vào trường đã nộp hồ sơ sơ tuyển.

Các NV còn lại TS đăng ký vào các trường ngoài quân đội hoặc hệ dân sự của các trường quân đội. Nếu TS không đăng ký xét tuyển NV1 sẽ không được tham gia xét tuyển.

Thứ tự NV: ưu tiên hay bình đẳng trong xét tuyển?

Trong khi đó, quy chế tuyển sinh ĐH năm 2017 của Bộ GD-ĐT ban hành trước đó quy định rất rõ: TS được đăng ký không giới hạn NV nhưng phải đánh số thứ tự ưu tiên của các NV. Thứ tự ưu tiên này chủ yếu có giá trị với mỗi TS trong xét tuyển: khi đã trúng tuyển NV cao hơn, sẽ không được xét các NV sau. Còn giữa các TS với nhau cùng đăng ký vào một ngành hay một trường thì dù thứ tự NV là bao nhiêu cũng sẽ được xét tuyển bình đẳng như nhau.

Nhiều TS có NV vào hệ quân sự trường quân đội bày tỏ băn khoăn: hướng dẫn tuyển sinh vào trường quân đội liệu có trái với quy chế tuyển sinh của Bộ GD-ĐT, khi bắt buộc TS phải đăng ký NV1 mới được xét tuyển hay không? Tại sao chỉ khi không trúng tuyển vào trường quân đội, TS mới được sử dụng các NV tiếp theo để xét tuyển vào hệ dân sự trường quân đội hoặc các trường ngoài quân đội khác?

Đáp lại thắc mắc này, Ban tuyển sinh quân sự (Bộ Quốc phòng) cho biết quy định đặc thù này của tuyển sinh quân đội đã nhận được sự đồng thuận, thống nhất từ chính Bộ GD-ĐT trong quá trình góp ý xây dựng quy chế tuyển sinh.

Ban tuyển sinh quân sự đã có văn bản gửi đến Bộ GD-ĐT, trong đó cũng đã nêu quy định đặc thù trong tuyển sinh quân đội là TS muốn đăng ký xét tuyển vào các trường quân đội phải qua sơ tuyển về chính trị, sức khỏe, độ tuổi. TS phải đạt điều kiện sơ tuyển mới làm hồ sơ dự tuyển và phải đăng ký xét tuyển NV1 (NV cao nhất) vào một trường quân đội và chỉ được đăng ký một NV1 ngay từ khi sơ tuyển.

“Quá trình tuyển sinh đồng thời cũng là tuyển dụng vào biên chế chính thức của quân đội, do vậy chỉ tiêu tuyển sinh là pháp lệnh, số lượng thí sinh trúng tuyển phải bằng chỉ tiêu tuyển sinh, các trường không được tuyển thừa” - văn bản này nêu rõ.

Về cơ bản, các trường trong quân đội đều tuyển sinh trên địa bàn toàn quốc, chỉ tiêu tuyển sinh từng trường không bằng nhau (từ 50-600 chỉ tiêu/trường). Tuy nhiên quá trình tuyển chọn phải đảm bảo theo địa chỉ sử dụng, theo đối tượng nam - nữ, vùng miền hoặc từng quân khu. Tất cả TS đăng ký dự tuyển vào các trường trong quân đội đều phải qua sơ tuyển, quy định về tiêu chuẩn sức khỏe, chiều cao, cân nặng, tật khúc xạ... của một số trường là khác nhau.

Theo quy định của Ban tuyển sinh quân sự, hồ sơ sơ tuyển của TS trước khi xét tuyển đã được nộp về trường TS có NV xét tuyển và được hội đồng tuyển sinh các trường xem xét, phê duyệt và thông báo kết quả sơ tuyển cho từng TS.

Đã có sự thống nhất từ Bộ GD-ĐT

PGS.TS Nguyễn Phong Điền - trưởng phòng đào tạo Trường ĐH Bách khoa Hà Nội - cho rằng việc các trường quân đội yêu cầu TS muốn xét tuyển phải đăng ký NV1 hoàn toàn không ảnh hưởng đến các trường khối dân sự.

“TS muốn vào trường quân đội thì phải thể hiện quyết tâm, đặt mục tiêu cao nhất vì quá trình học tập cũng chính là quá trình rèn luyện. Ngoài ra, đặc thù tuyển sinh quân đội cũng chính là tuyển dụng người học vào ngành nên quy trình tuyển sinh rất chặt chẽ.

Để xét tuyển ĐH ngoài quân đội, bình thường TS chỉ cần nộp hồ sơ và dự thi là xong, trong khi để thực hiện tuyển sinh quân sự, Ban tuyển sinh quân sự cùng quân đội địa phương phải thực hiện thêm nhiều khâu, từ sơ tuyển sức khỏe đến xác minh lý lịch... rất phức tạp” - ông Điền phân tích.

Ông Điền cho rằng bản thân các trường ĐH dân sự như Trường ĐH Bách khoa Hà Nội rất ủng hộ chủ trương này. Thực tế năm 2016, không ít TS đã trúng tuyển đợt 1 vào trường ĐH dân sự, nhưng khi trường quân sự thông báo tuyển bổ sung đợt 2 thì các TS này lại xin rút hồ sơ để nộp vào trường quân đội ứng thí, khiến các trường ĐH dân sự bị động trong kế hoạch tuyển sinh.

Ngày 21-2, trao đổi với Tuổi Trẻ, TS Nguyễn Thị Kim Phụng - vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH (Bộ GD-ĐT) - cho rằng trước hết nên hiểu từng quy định của quy chế tuyển sinh trong một chỉnh thể toàn diện, thống nhất.

Bà Phụng dẫn chứng điều 13 quy chế tuyển sinh ĐH chính quy của Bộ GD- ĐT đã quy định: “TS đăng ký xét tuyển vào các trường thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, ngoài các quy định này còn phải thực hiện các quy định, hướng dẫn của bộ liên quan”.

Như vậy, quy chế tuyển sinh đã tính đến các yếu tố đặc thù của các trường thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, do các bộ hữu quan hướng dẫn.

Khác với các trường dân sự, các trường thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an đào tạo cán bộ theo kế hoạch nghiêm ngặt. Số lượng, trình độ, ngành nghề... tuyển sinh hằng năm phụ thuộc vào nhu cầu trực tiếp của quân đội, công an.

Chỉ tiêu tuyển sinh của các trường này phải đảm bảo chính xác con số do bộ chủ quản yêu cầu. Vì thế bộ Quốc phòng và Bộ Công An có những qui định, hướng dẫn bổ sung để đảm bảo tính đặc thù trong tuyển sinh theo điều 13 của Quy chế tuyển sinh.

Vậy quy định đặc thù này có làm ảnh hưởng quyền lợi thí sinh và gây khó các trường ĐH dân sự? Bà Phụng cho rằng qui định này không ảnh hưởng đến quyền lợi của thí sinh vì khi ĐKXT vào các trường công an, quân đội, các thí sinh đều đã được thông báo từ khi sơ tuyển.

Thí sinh lựa chọn đăng ký vào học các trường quân đội, công an trước hết phải thực sự đam mê và có quyết tâm cao. Đây được hiểu như một điều kiện để đạt sơ tuyển. 

Thực tế, thí sinh ĐKXT vào các trường này đều phải cạnh tranh ở mức độ cao và đều có nguyện vọng 1 là vào được các trường công an, quân đội (năm 2016 có gần 45.000 thí sinh sơ tuyển; gần 29.000 ĐKXT nhưng chỉ có hơn 5.000 trúng tuyển).

Nếu thí sinh đăng ký nguyện vọng 1 vào khối trường quân đội, công an mà không trúng tuyển thì thí sinh có thể trúng tuyển các nguyện vọng khác vào các trường dân sự theo nguyên tắc xét tuyển bình đẳng dựa trên kết quả thi, không phân biệt thứ tự nguyện vọng.

Vì thế quyền lợi của các thí sinh và các trường ĐH dân sự không bị ảnh hưởng.