Sau mẻ lưới của một "ngư phủ" sông Thương, Bắc Giang, quá ít cá tôm bản địa nhưng cá lau kiếng có đến hàng chục con - Ảnh: NGOAN PHẠM

Ông Yến, người làm nghề chài lưới có hơn 30 năm gắn bó với quãng sông Thương (từ TP Bắc Giang đến huyện Yên Dũng, Bắc Giang), chia sẻ với chúng tôi rằng ông cảm thấy ngán ngẩm, thậm chí căm ghét lũ cá dọn bể (cá lau kiếng). 

Sự sinh sôi của chúng đang khiến những người làm nghề sông nước có nguy cơ cất thuyền, treo lưới, gác cần câu và thậm chí có thể treo... niêu.

Theo ông Yến, trước đây quãng sông này nhiều tôm cá bản địa. Nay oái oăm thay, cứ thả lưới xuống sông là bị vướng rất nhiều cá dọn bể. Có hôm chưa đầy 20 phút thả lưới đã có hàng chục con cá loại này bị mắc. 

Gặp cá này không ai vui nổi khi mất nhiều thời gian gỡ, có khi phải xé lưới mới lôi cổ được chúng ra. "Loại này dính vài lần là rách tan tay lưới" - ông Yến nhăn nhó giãi bày. Giá trị của chúng không nhiều hơn việc làm sạch bể cá cảnh.

Một buổi chiều trên chiếc thuyền nan cùng ông Yến đi dọc sông Thương. Một mẻ lưới vừa vớt lên, cua cá bản địa chẳng thấy đâu, mà có đến mấy chục con cá lau kiếng. Đây đó người ta quẳng chúng lên bờ cả ngày mà chúng vẫn sống. Những con cá đã to gần bằng bắp chân người, da dẻ thâm nâu, mình mẩy đầy gai góc. 

Ông Yến than thở: "Dù thả lưới vương, lưới bát quái, quăng chài, thả rọ hay đi câu đều gặp nó, nhiều hôm phải bắt cả chục ký. Khổ nỗi nhìn hình dạng chúng là đã ghê rợn, rất ít thịt, toàn xương, da dẻ xù xì, vây nhọn hoắt như đinh. Cá này ở đây người ta nấu cho lợn ăn hoặc ủ làm phân để bón cây".

Những người đi câu giải trí và những người nuôi thả cá trong hồ, ao cũng phàn nàn việc loài cá này đã xâm nhập vào đó và sinh sôi rất nhanh. Khi được nuôi trong bể, giống cá ấy có kích thước và trọng lượng rất khiêm tốn, nhưng khi xổng ra môi trường tự nhiên lại to lớn bất thường, có con nặng vài ký. 

Tương tự, anh Ngô Minh Khánh - xã Xuân Cẩm, huyện Hiệp Hòa - có mấy mẫu hồ thả cá, dù đã tuyển chọn giống rất kỹ, be bờ, đắp vùng cẩn thận nhưng không hiểu sao đợt thu hoạch cá cuối năm ngoái của gia đình anh lại xuất hiện tới vài chục ký cá này.

Đã có rất nhiều ý kiến về sự "tác oai tác quái" của loài cá này từ mấy năm qua. Và chúng vẫn sinh sôi chóng mặt khắp mọi miền. 

Chúng ta từng đối mặt với những hậu quả lớn từ một số sinh vật ngoại lai gây ra như rùa tai đỏ, ốc bươu vàng, mới đây là tôm hùm đất. Giải bài toán này thực sự không hề dễ dàng và câu trả lời đang chờ ngành chức năng.

* PGS.TS Dương Nhựt Long (trưởng bộ môn thủy sản nước ngọt, khoa thủy sản Đại học Cần Thơ):

Nên diệt cá lau kiếng

Cá lau kiếng là loài cá ngoại lai, thông qua đường nuôi cá cảnh mà phát tán. Loài cá này đẻ nhanh, xuất hiện nhiều và ảnh hưởng đến sự phân bố của hệ sinh vật khác trong các loại hình thủy vật.

Cá lau kiếng ăn sinh vật bám, rong rêu, nhìn chung là ăn tạp và hung hăng, cạnh tranh thức ăn, tranh mồi với các loài cá khác.

Cá lau kiếng làm thức ăn được, nhưng không có giá trị thương phẩm. Dù chưa đến nỗi là loài cá nguy hại, nhưng xu hướng là cần diệt loài cá này.

CHÍ QUỐC ghi

Cá chết trắng hàng tấn trên hồ Hòa Phú, Đà Nẵng

TTO - Sau những trận mưa lớn do ảnh hưởng bão số 4, hàng loạt cá rô phi trên tuyến kênh dẫn vào hồ điều tiết Hòa Phú (P. Hòa Minh, Q. Liên Chiểu, TP Đà Nẵng), cá chết trắng mặt nước và bốc mùi hôi thối nồng nặc.