Căng thẳng kéo dài, ăn uống, sinh hoạt thiếu khoa học… là những nguyên nhân khiến ngày càng nhiều người trẻ mắc các bệnh về tim mạch, đột quỵ.

Giật mình thanh niên, trẻ em cũng mắc bệnh

Áp lực công việc căng thẳng kéo dài cộng với lối sống ít vận động, thói quen hút thuốc lá thường xuyên khiến anh L. (26 tuổi) liên tục có những cơn đau ngực âm ỉ.

Liên tục trì hoãn việc đi khám cho đến khi cơn đau thắt ngực dữ dội, anh L. nhập Bệnh viện Đa khoa Gia Đình (Đà Nẵng) trong tình trạng nguy kịch.

Anh L. được chẩn đoán nhồi máu cơ tim tối cấp. Tại bệnh viện, liên tiếp ba lần anh L. lên cơn ngưng tim, ngưng thở phải hồi sinh tim phổi tích cực.

Kết quả kiểm tra cho thấy toàn bộ mạch vành của anh bị tắc do bão huyết khối. Sau khi huyết khối được hút ra thành công, lộ ra mảng xơ vữa là thủ phạm làm hẹp nặng động mạch vành. Anh L. phải điều trị, theo dõi tích cực suốt hơn một tuần, sau đó theo dõi sức khỏe ngoại trú liên tục một tháng mới ổn định sức khỏe.

Không chỉ thanh niên., mới đây em Đ.N. (10 tuổi) cũng nhập viện trong tình trạng môi tím, mất ý thức, ngưng thở.

Trước đó, N. chỉ có các biểu hiện đau đầu nhẹ, sau khoảng một tuần thì xuất hiện nôn mửa. Kết quả chụp CT của N. cho thấy xuất huyết trong não thất và khoang dịch não tủy ở cột sống cổ.

Bác sĩ Hồ Văn Phước - trưởng khoa tim mạch can thiệp, Bệnh viện Đà Nẵng - thông tin trong những năm gần đây, đơn vị tiếp nhận số bệnh nhân dưới 40 tuổi, thậm chí dưới 30 tuổi nhập viện vì nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não ngày càng nhiều. Những bệnh nhân này thường có diễn tiến rất nặng, có cả trường hợp tử vong.

Đáng chú ý, ở nhóm bệnh nhân bệnh lý động mạch vành, tỉ lệ bệnh nhân dưới 40 tuổi nhập viện điều trị chiếm 30%. Bệnh tăng huyết áp cũng thường gặp ở người trẻ, đa phần là tăng huyết áp không có nguyên nhân.

"Có những bệnh nhân trẻ đến khám với huyết áp khá cao, tuy nhiên không khám và điều trị gì trước đó. Không ít trường hợp người bệnh trẻ tuổi tăng huyết áp lâu ngày dẫn đến các biến chứng như nhồi máu não, xuất huyết não gây tử vong, tàn phế cũng như biến chứng suy thận mạn, nhìn mờ…", bác sĩ Phước nói.

Nguyên nhân do đâu?

Bác sĩ Hồ Văn Phước cho rằng nguyên nhân khiến bệnh tim mạch ngày càng trẻ hóa chủ yếu là do tình trạng thừa cân béo phì, lối sống tĩnh tại, căng thẳng trong công việc và cuộc sống, chế độ ăn uống, sinh hoạt không khoa học, nhất là thực trạng hút thuốc lá ở người trẻ.

"Đa số người trẻ quan niệm bệnh tim mạch chỉ gặp ở người lớn tuổi vì thế họ chủ quan, không quan tâm đến những yếu tố nguy cơ của bệnh, không tầm soát phát hiện bệnh sớm, điều đó khiến hiệu quả điều trị không cao và nguy hiểm hơn nữa có thể dẫn đến những biến chứng rất nguy hiểm", bác sĩ Phước cho hay.

Bên cạnh đó một bộ phận không nhỏ những bệnh nhân trẻ tuổi khi phát hiện ra bệnh lý tim mạch thì khá chủ quan, không tuân thủ điều trị, không tái khám… vì vậy bệnh diễn tiến ngày càng nặng hơn.

Theo bác sĩ Trần Bằng Hải, xuất huyết não là tình trạng vỡ mạch máu trong não đột ngột. Xuất huyết não ít gặp hơn nhồi máu não (khoảng 20%) nhưng tỉ lệ tử vong và di chứng cao hơn.

Xuất huyết não hoặc đột quỵ ngày càng trẻ hóa và có thể xảy ra với cả trẻ nhỏ (như trường hợp bé Đ.N. 10 tuổi).

Do vậy phụ huynh không nên chủ quan. Khi thấy trẻ có một hoặc nhiều những biểu hiện như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn và nôn, rối loạn ngôn ngữ, yếu liệt chi, méo mặt, giảm thị lực, bất tỉnh, hôn mê... cần đến ngay cơ sở y tế uy tín để được xử trí kịp thời.

Bác sĩ Hải cũng cho biết trước đây khi nhắc đến xuất huyết não người ta thường nghĩ đến những người tuổi đã cao, có bệnh nền tăng huyết áp, xơ vữa động mạch... Nhưng hiện nay xuất huyết não có thể xảy ra với cả thanh niên, thậm chí là trẻ nhỏ.

Yếu tố nguy cơ dẫn đến xuất huyết não thường là do tăng huyết áp đột ngột làm vỡ các mạch máu não bệnh lý. Tăng huyết áp thường đến từ việc căng thẳng thường xuyên, vận động với cường độ mạnh và bệnh tăng huyết áp không được điều trị.

Các cách tránh "sát thủ thầm lặng"

Theo số liệu thống kê của Bộ Y tế, ở nước ta, mỗi năm có khoảng 200.000 người tử vong vì bệnh tim mạch, chiếm 33% ca tử vong, cao hơn cả số ca tử vong vì ung thư hằng năm (khoảng 115.000 người).

Đáng chú ý hiện có khoảng 25% người Việt trưởng thành đang mắc bệnh tim mạch và có xu hướng ngày càng trẻ hóa. Tuy nhiên thực tế còn rất nhiều người vẫn chủ quan trong việc phòng ngừa bệnh lý này.

Bác sĩ Nguyễn Hoài Nam - nguyên phó chủ nhiệm bộ môn phẫu thuật lồng ngực và tim mạch, Trường đại học Y Dược TP.HCM - cho hay bệnh tim mạch thường được chia thành hai nhóm là bẩm sinh và mắc phải.

Ở nhóm mắc phải có tăng huyết áp, xơ vữa mạch máu, thiếu máu cơ tim do tổn thương động mạch vành, các bệnh lý về động mạch chủ hoặc động mạch ngoại biên...

Còn ở nhóm bẩm sinh tuy rất hiếm nhưng vẫn xuất hiện, đặc biệt là bệnh lý hở van tim. Các tình trạng như suy tim, rối loạn nhịp tim cũng là tình trạng phổ biến và nan y có tỉ lệ tử vong cao.

Nếu trước đây bệnh thường gặp ở nhóm trung cao niên thì ngày nay xuất hiện cả ở nhóm 25-40 tuổi. Nguyên nhân là do lối lười vận động thể lực, lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá, tiêu thụ nhiều thức ăn nhanh, dùng nhiều đạm động vật hơn đạm thực vật, thường xuyên căng thẳng, bị áp lực trong cuộc sống… dẫn đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch ngày càng trẻ hóa.

"Giới y khoa gọi bệnh tim mạch là "sát thủ thầm lặng" vì bệnh tiến triển âm thầm. Thông thường ban đầu chỉ là tăng huyết áp nhưng sau chuyển sang giai đoạn muộn và khiến bệnh có nhiều biến chứng, tăng nguy cơ tử vong", bác sĩ Nam nhấn mạnh.

Để giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, bác sĩ Nam khuyến cáo cần chú ý có chế độ ăn giảm muối, giảm mỡ, giảm tinh bột, hạn chế sử dụng thức ăn nhanh, món ăn công nghiệp, đồ hộp... Tăng cường chất xơ, đậu, cá, rau quả xanh, ngũ cốc... Không hút thuốc lá, hạn chế sử dụng bia rượu.

Thường xuyên rèn luyện tập thể dục thể thao khoảng 30-45 phút/ngày giúp giảm đường, mỡ, huyết áp, tránh được những bệnh tim mạch, nâng cao thể chất, tinh thần.

Nên duy trì cân nặng khỏe mạnh. Nếu tăng cân quá nhiều, đồng nghĩa tăng cholesterol, huyết áp và đái tháo đường…, mà tất cả đều liên quan đến bệnh tim.

Đặc biệt đừng dựa vào chế độ ăn kiêng hoặc thực phẩm chức năng để giảm cân, thay vào đó nên tập thể dục và ăn uống đủ lượng thực phẩm lành mạnh nêu trên. Đồng thời nên kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp biết sớm bệnh tăng huyết áp và cholesterol cao. Nếu phát hiện sớm điều trị sẽ nhanh và đạt hiệu quả cao.

Xe cộ ồn ào làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch

Theo nghiên cứu, cứ mỗi 10dBA (decibel - đơn vị đo tiếng ồn), nguy cơ phát triển các bệnh tim mạch như đau tim, đột quỵ và suy tim lại tăng 3,2%.