TS Trần Viết Hoàn kể với phóng viên Tuổi trẻ về giây phút Bác Hồ viết "Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân" - Ảnh: VIỆT DŨNG

Nhân kỷ niệm thành lập Đảng (32-1930 - 3-2-2019) và 50 năm Bác Hồ viết tác phẩm quan trọng này, TS TRẦN VIẾT HOÀN - nguyên giám đốc Khu di tích Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch - kể lại thời khắc Bác suy tư đặc biệt về bài viết này, khi Người không còn đủ sức khoẻ để tự tay đánh máy chữ như các tác phẩm trước đó nữa.

Ông Hoàn nói: "Sinh thời, Bác Hồ luôn nhắc nhở mọi người, nhất là cán bộ, đảng viên, cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý, đặc biệt là cán bộ lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước phải tu tâm, tích đức, phải 'vứt bỏ cái ba lô chủ nghĩa cá nhân' trong con người mình.

"Nhân dịp kỷ niệm ngày thành lập Đảng (3-2-1969), tại 'ngôi nhà 67' (nơi Bác ra đi ngày 2-9-1969), Bác viết bài cuối cùng về đạo đức, căn dặn mỗi cán bộ, đảng viên 'Nâng cao đạo cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân'".

Cân nhắc 3 lần trước khi dùng từ "quét sạch"

Tất cả các bài viết của mình Bác đều tự tay đánh máy. Nhưng bài viết trên là Bác đọc để một cán bộ Văn phòng, người hàng ngày vẫn đọc tin tức cho Bác, chắp bút, vì lúc đó sức khỏe của Bác có phần giảm.

Bác lấy tên bài viết là "Quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng". Hai chữ đầu tiên của tên bài Bác đã cân nhắc tới 3 lần: lần đầu là "đập nát", nhưng Bác bảo đập nát nó vỡ, mảnh vụn vẫn rơi rớt lại; sau đó là "rửa sạch", nhưng Bác bảo chưa thành một chiến dịch truy quét; sau cùng Bác dùng từ "quét sạch".

Khi bản thảo viết xong, Bác bảo cán bộ văn phòng đưa sang để ông Tố Hữu - trưởng ban Tuyên huấn của Đảng - tham gia ý kiến. Ông Tố Hữu xin Bác đảo vế của tên bài thành "Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân". Bác tôn trọng ý kiến này và đồng ý với tên bài đó, nhưng Bác đề nghị giữ đúng kết cấu nội dung bài như Bác nêu: "Quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng".

Ngày 3-2-1969, báo Nhân dân đăng bài viết của Bác. Toàn Đảng tổ chức việc học tập, quán triệt bài dạy đó, mở ra đợt sinh hoạt chính trị quan trọng trong dịp kỷ niệm ngày sinh lần thứ 39 của Đảng.

"Kẻ địch ở bên trong"

Nay học lại bài Bác dạy, ngẫm suy thời cuộc hiện nay để thấy chủ nghĩa cá nhân đã khiến một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, đặc biệt là cán bộ lãnh đạo, quản lý ở cả cấp cao và cấp thấp, biến mình thành loại giặc như Bác Hồ bảo: "Chủ nghĩa cá nhân là giặc nội xâm, kẻ địch ở bên trong. Địch ở bên trong đáng sợ hơn, nó phá từ trong phá ra".

Bác Hồ coi chủ nghĩa cá nhân là một thứ rác rưởi, Bác dặn phải "quét sạch". Bác cũng chỉ bảo cho chúng ta biết những căn bệnh của chủ nghĩa cá nhân để quét sạch nó:

1. Bệnh quan liêu: là bệnh của những người và những cơ quan lãnh đạo xa rời thực tế, xa nhân dân, mất dân chủ. Các ông quan liêu khi được phân công phụ trách ở vùng nào, việc gì thì như ông vua con, tha hồ hạch sách, hạnh họe ở vùng ấy, lĩnh vực ấy. Đối với cấp trên thì xem thường, với cấp dưới cậy quyền lấn át, với quần chúng thì quan cách. 

Bệnh quan liêu để lại những hậu quả nặng nề đối với Đảng, Nhà nước và xã hội, trước hết là tham ô, lãng phí. Muốn diệt trừ tham ô, lãng phí thì phải diệt quan liêu.

2. Bệnh tham lam: Những người mắc bệnh này đều đặt lợi ích của mình lên trên lợi ích của Đảng, của dân tộc. Chữ "tôi" to hơn "chúng ta", không lo mình vì mọi người, mà chỉ muốn mọi người vì mình. Do đó họ tự tư tự lợi, dùng của công làm việc tư, dựa vào thế lực của Đảng để theo đuổi mục đích riêng, tham ô, hủ hóa, sinh hoạt xa hoa, tiêu xài bừa bãi.

3. Bệnh lười biếng: Tự cho mình cái gì cũng giỏi, việc gì cũng biết, làm biếng học hỏi, làm biếng suy nghĩ, ngại khó khăn gian khổ, việc dễ thì tranh lấy cho mình, việc khó thì đùn cho người khác, gặp việc nguy hiểm tìm cách trốn tránh.

4. Bệnh kiêu ngạo: Tự cao, tự đại, hay lên mặt, ưa người ta khen ngợi, tâng bốc mình, ưa sai khiến người khác. Hễ làm được việc gì hơi thành công thì khoe khoang vênh váo, cho ai cũng không bằng mình, không thèm học hỏi quần chúng, không muốn người khác phê bình mình, việc gì cũng muốn làm thầy người khác.

5. Bệnh hiếu danh, tham lam, trục lợi, thích địa vị quyền hành, tự cho mình là anh hùng, là vĩ đại. Vì tham vọng đó mà việc không đáng làm cũng làm, khi bị công kích, bị phê bình thì tinh thần lung lay. Những người đó chỉ biết lên mà không biết xuống, chỉ chịu được sướng mà không chịu được khổ, chỉ ham làm chủ tịch này, ủy viên nọ, chứ không ham làm công tác thiết thực.

6. Bệnh hữu danh vô thực:  Làm việc không thiết thực, không từ chỗ gốc, chỗ chính, không từ dưới lên, làm cho có chuyện, làm lấy rồi. Làm được ít, xuýt ra nhiều, để làm một báo cáo cho oai, nhưng xét kỹ thì rỗng tuyếch.

7. Bệnh cận thị: Không trông xa thấy rộng, những vấn đề to tát thì không nghĩ đến mà chỉ chăm chút những việc vụn vặt. Những người như thế chỉ trông thấy sự lợi hại nhỏ nhen mà không thấy lợi hại to lớn.

8. Bệnh tị nạnh: Cái gì cũng muốn bình đẳng, sinh ra hiểu lầm hai chữ bình đẳng, không hiểu rằng người khỏe gánh nặng, người yếu gánh nhẹ, người làm việc nặng phải ăn nhiều, người làm việc ít, việc dễ thì ăn ít, thế mới bình đẳng.

9. Bệnh xu nịnh, a dua: Những người trước mặt thì ai cũng tốt, sau lưng thì ai cũng xấu. Thấy xôi nói xôi ngọt, thấy thịt nói thịt bùi.

10. Bệnh kéo bè kéo cánh: Ai hợp với mình thì dù xấu cũng cho là tốt, việc dở cũng cho là hay, rồi che đậy cho nhau, ủng hộ lẫn nhau. Ai không hợp với mình thì người tốt cũng cho là xấu, việc hay cũng cho là dở, rồi tìm cách gièm pha, nói xấu, tìm cách dìm người ta xuống. 

Từ đó đi đến bè phái chia rẽ, mất đoàn kết, thiếu tính tổ chức kỷ luật, kém tinh thần trách nhiệm, không chấp hành đúng đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước.

Ông Trần Viết Hoàn là người cận vệ đã ở bên Bác Hồ vào những năm tháng cuối đời Bác. Trong nhiều cuộc tiếp xúc với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, ông Hoàn luôn bày tỏ ý kiến mạnh mẽ ủng hộ công tác chỉnh đốn Đảng - Ảnh: VIỆT DŨNG

"Quét sạch chủ nghĩa cá nhân" thì Đảng mới thật sự "là đạo đức"

Từ sự chỉ bảo trên của Bác Hồ mà Nghị quyết Hội nghị TƯ4 (khóa XII) về chỉnh đốn Đảng đã chỉ ra tội ác của chủ nghĩa cá nhân: "Sự suy thoái về đạo đức lối sống thể hiện ở chỗ: sống ích kỷ, thực dụng, cơ hội, vụ lợi, hám danh, tham nhũng, ham quyền lực; bè phái cục bộ, mất đoàn kết, quan liêu, xa dân, vô cảm trước khó khăn, bức xúc của dân".

Từ sự suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống dẫn tới "tự diễn biến", "tự chuyển hóa". Vì vậy phải "đấu tranh mạnh mẽ chống chủ nghĩa cá nhân, thói ích kỷ vụ lợi, lợi ích nhóm".

Trong cuộc chỉnh đốn Đảng lần này, Đảng phải quét sạch được các bệnh của chủ nghĩa cá nhân mà Bác Hồ đã dạy, mà Nghị quyết của Đảng đã chỉ ra, để đưa Nghị quyết TƯ4 đến thành công.

Trong đó, thực hiện có hiệu quả Quy định của Hội nghị TƯ8 (khóa XII) về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Bí thư, ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, sẽ tạo sự lan tỏa mạnh mẽ, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, nhất là đối với Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị và Ban Bí thư.

Và chỉ có thực hiện được lời Bác Hồ dạy "quét sạch chủ nghĩa cá nhân" thì Đảng ta mới thật sự là "Đảng cầm quyền", là "Đảng đạo đức", là "Đảng văn minh" mà cả cuộc đời Bác chăm lo xây dựng, rèn luyện và mong đợi. Và đây cũng là sự mong chờ của toàn dân đối với Đảng.

TTO - Trong năm 2018 cấp ủy, ủy ban kiểm tra (UBKT) các cấp đã thi hành kỷ luật hơn 650 đảng viên do tham nhũng, cố ý làm trái.