Tổng thống Mỹ Joe Biden đến Phnom Penh (Campuchia) ngày 12-11 - Ảnh: AP

Tự do hàng hải là một trong những khác biệt lớn dẫn tới căng thẳng trong mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc.

Tại Biển Đông, Trung Quốc bị tố dùng sức mạnh quân sự để bảo vệ các tuyên bố chủ quyền phi pháp. Trong khi đó Mỹ nhấn mạnh tàu và máy bay của họ có thể di chuyển tự do ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép.

Các hoạt động tàu thuyền của Mỹ trong chiến dịch tuần tra vì tự do hàng hải (FONOP) được hiểu là cách Washington thể hiện lập trường, trong khi đối với Trung Quốc, sự hiện diện quân sự của Mỹ là biểu hiện gây bất ổn.

Theo Hãng tin AP, Trung Quốc sẽ là một trong những tác nhân đáng chú ý trong cuộc gặp giữa Tổng thống Biden và các lãnh đạo ASEAN tại Campuchia lần này.

Phía Mỹ được dự đoán sẽ tìm cách thúc đẩy quan hệ Mỹ - ASEAN, giữa lúc Trung Quốc cũng tìm cách gia tăng ảnh hưởng trong khu vực.

Chính vì vậy trao đổi với phóng viên trên chuyên cơ đến Campuchia ngày 12-11, Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan cho hay Mỹ sẽ bàn câu chuyện tự do hàng hải ở Biển Đông như một cách thể hiện cam kết với Đông Nam Á.

Ông Sullivan khẳng định Mỹ có vai trò then chốt như một lực lượng duy trì ổn định trong khu vực, và ngăn chặn bất kỳ quốc gia nào có ý định "đe dọa và cưỡng ép kéo dài, vốn gây bất lợi cho các nước ASEAN và những quốc gia khác".

"Có một tín hiệu nhu cầu thực sự cho điều ấy. Tôi nghĩ Trung Quốc có thể không thích thực tế này, nhưng họ chắc chắn nhận biết và hiểu được điều ấy", AP dẫn lời ông Sullivan nói ngày 12-11.

Cố vấn an ninh Mỹ cũng tiết lộ rằng ông Biden sẽ thảo luận về một sáng kiến mới tập trung vào nhận thức trên biển, đặc biệt sử dụng tần số radio từ các vệ tinh thương mại để theo dõi các hoạt động vận tải và đánh bắt cá phi pháp, theo AP.

Hôm 12-11, Tổng thống Biden đã tới Phnom Penh (Campuchia) để bắt đầu tham dự hội nghị cấp cao với ASEAN và các đối tác.

Tại Campuchia, ông Biden gặp gỡ Thủ tướng Hun Sen của nước chủ nhà, và sau đó sẽ phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh thường niên Mỹ - ASEAN, bên cạnh các hoạt động khác.

Vào ngày 13-11, ông Biden sẽ tham dự thượng đỉnh Đông Á (EAS) với sự tham gia của ASEAN và các nước như Hàn Quốc và Nhật Bản.

Ngoài Biển Đông, Mỹ cũng sẽ bàn về vấn đề Myanmar khi gặp gỡ lãnh đạo các nước ASEAN, ông Sullivan cho biết.

Theo nhận định của giới quan sát, các buổi làm việc với lãnh đạo ASEAN cũng đóng vai trò nền tảng trước cuộc gặp dự kiến giữa ông Biden với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ở Bali (Indonesia).

Đến nay Nhà Trắng xác nhận Tổng thống Biden sẽ gặp Chủ tịch Tập vào ngày 14-11 bên lề sự kiện G20 ở Indonesia.

Tổng thống Joe Biden và lãnh đạo nhiều cường quốc đến Campuchia dự Hội nghị cấp cao ASEAN

TTO - Ngày 12-11, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đến Campuchia để dự Hội nghị cấp cao ASEAN - Mỹ lần 10.