Một bé gái 2 tuổi người Honduras khóc khi mẹ của em, một người xin tị nạn ở Mỹ, bị lục soát và bắt giữ ở biên giới Mỹ - Mexico ngày 12-6 - Ảnh chụp màn hình

Ngày 20-6, ông Trump đã ký văn bản yêu cầu đảm bảo gia đình người nhập cư lậu khi bị bắt tại biên giới phải bị tạm giữ với nhau  trong khi chờ đưa ra xét xử.

Hành động này thể hiện sự cầu thị và lắng nghe công chúng của ông Trump. Bởi lẽ chính sách chia rẽ gia đình người nhập cư lậu tại biên giới Mỹ - Mexico của ông đã dấy lên một làn sóng phản đối mạnh mẽ và thực sự tạo ra một sự phân hóa trong lòng nước Mỹ. 

Phản đối mạnh mẽ!

"2.300 trẻ em bị tách khỏi cha mẹ ở biên giới Mỹ-Mexico", "Công lý hay sự độc đoán?", "Những người mẹ không ngừng khóc ở biên giới"…

Những dòng tít lớn như thế chạy liên tục trên các báo đài Mỹ trước khi ông Trump đặt bút ký sắc lệnh mới. Tất cả chúng chỉ cố gắng để cho người ta thấy một điều: chính sách nhập cư cứng rắn của Tổng thống Donald Trump đang bị phản đối.

Từ tháng 5 vừa qua, chính quyền của Tổng thống Trump đã quyết định triển khai chính sách "không khoan dung" (Zero-tolerance) nhằm ngăn chặn hàng nghìn gia đình nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ mỗi tháng rồi xin tị nạn. 

Thống kê cho thấy trong suốt 6 tuần qua, đã có gần 2.000 trẻ em trong các gia đình nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ bị tách khỏi cha mẹ chúng hoặc những người bảo hộ. Điều đó làm dấy lên sự phản ứng mạnh mẽ của công luận Mỹ.

Có những con số để nói lên điều này. Một cuộc khảo sát của đài CBS cho thấy 67% người Mỹ được hỏi cho biết hoàn toàn phản đối chính sách của ông Trump. 

Trong một cuộc khảo sát khác của Trung tâm nghiên cứu Pew, 51% người Mỹ tham gia cho rằng chính quyền nên có trách nhiệm với người mới đến, cho dù họ có là người nhập cư bất hợp pháp; đối lập với 43% tin rằng đã tới lúc nên dẹp sang một bên cái gọi là đạo đức hay trách nhiệm của nước Mỹ.

Thậm chí, Đệ nhất phu nhân Mỹ Melania Trump cũng thể hiện sự không đồng tình với chủ trương của chồng bà.

Với một người mà mọi thứ đều được quy ra tiền như ông Trump, trục xuất ngay lập tức ở biên giới có lẽ là cách tốt nhất. 

Bởi lẽ, bắt giữ, thẩm tra và xác minh người di cư bất hợp pháp đều tốn thời gian, công sức và sau hết là tiền bạc. 

Nhưng trong bối cảnh hiện tại, khi cả trong Quốc hội cũng đang chia rẽ và với mô hình kiềm chế -đối trọng của hệ thống chính trị Mỹ, ông Trump khó bề tự quyết tất cả.

Trả lời trong chương trình "Face the Nation" của kênh CBS, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Susan Collins nhấn mạnh chính sách này nhằm gửi đi thông điệp cứng rắn tới những người di cư trái phép, nhưng đồng thời gây tổn thương tới những đứa trẻ vô tội và điều này đi ngược lại với những giá trị ở Mỹ. 

Chia sẻ quan điểm trên, Hạ nghị sĩ Dân chủ David Cicilline mô tả chính sách mới của Nhà Trắng đang làm xói mòn các giá trị nền tảng của nước Mỹ. 

Một nhóm nghị sĩ Dân chủ đã cảnh báo việc chia tách những đứa trẻ trong gia đình di cư bất hợp pháp khỏi bố mẹ chúng sẽ để lại những hậu quả "không thể sửa chữa".

Vài tiếng trước đó, nhà lãnh đạo Mỹ viết trên Twitter, nhấn mạnh ông không muốn thấy những gì đang diễn ra ở châu Âu trong vấn đề nhập cư sẽ xảy ra ở nước Mỹ. 

Đó không hẳn là một sự mỉa mai, châm chọc sau khi chính phủ một số nước châu Âu bày tỏ quan ngại trước chính sách nhập cư của ông Trump. 

Nhà lãnh đạo Mỹ có cơ sở để nói điều đó khi nhìn vào những gì đã xảy ra kể từ lúc châu Âu mở cửa đón hàng triệu người tị nạn Bắc Phi và Trung Đông cách đây 4 năm.

Trẻ em bị tách khỏi cha mẹ nhập cư bất hợp pháp tại một khu vực lều trại dành riêng cho chúng ở Tornillo, Texas (Mỹ) ngày 19-6 - Ảnh: REUTERS

Quay trở lại câu chuyện ở Mỹ, khi chúng ta đặt mình vào vị trí một sĩ quan biên phòng Mỹ và đứng trước những người không sợ bị bắt, sẵn sàng vượt biên sang Mỹ để "được bắt" với niềm tin rằng sẽ có đủ may mắn để được ở lại, ở một khía cạnh nhất định có thể thông cảm được chính sách cứng rắn của ông Trump.

Trái ngược với niềm tin phổ biến rằng người nhập cư lậu rất sợ bị bắt, số đông trong nhóm này lại rất mong bị bắt. 

Ở Mỹ, trong nhiều trường hợp trẻ em bị tách khỏi cha mẹ nếu họ vi phạm pháp luật. Tổng thống Trump và Bộ Tư pháp có thể đã đúng khi vin vào chuyện này để nói rằng những người nhập cư bất hợp pháp đã vi phạm pháp luật và họ buộc phải tách con cái của những người này.

Chính quyền Trump cũng có thể đúng khi nói các trung tâm giam giữ người nhập cư bất hợp pháp không phải là nơi thích hợp cho trẻ em và họ cần phải đưa chúng đến nơi dành riêng cho chúng.

Tất cả lý do được chính quyền đưa ra đều hợp lý nhưng sụp đổ hoàn toàn khi ai đó đọc trên báo nói rằng một người mẹ đã bị hét vào mặt "bà đừng mong có cơ hội gặp lại nó" trước khi đứa con đi cùng bị giằng lấy. 

Những bài viết kiểu như một người mẹ bị trục xuất về Trung Mỹ nhưng đứa con mà bà đem theo vẫn còn bị nhốt ở Mỹ trên báo Washington Post như đổ thêm dầu vào lửa.

Tổng thống Trump đã cho thấy một chút nhượng bộ và ủng hộ đối với 2 dự luật liên quan vấn đề nhập cư đang chờ thông qua tại Hạ viện. Một trong hai có nhắc đến việc những người nhập cư bất hợp pháp lần đầu vào Mỹ sẽ không bị tách khỏi con cái.

Trong một tuyên bố, người phát ngôn Nhà Trắng Raj Shah cho biết trong các phát biểu của mình, Tổng thống Trump đã bày tỏ ủng hộ hai dự luật của Hạ viện về xây dựng bức tường biên giới với Mexico, giải quyết những lỗ hổng pháp lý, hủy chương trình xổ số thị thực (visa lottery), hạn chế người nhập cư, giải quyết cuộc khủng hoảng biên giới và vấn đề chia tách các gia đình nhập cư trái phép bằng cách cho họ vào trại giam hoặc trục xuất. 

Rốt cuộc công lý vẫn là thứ không màu ở Mỹ, nơi người ta tự tô vẽ bằng những cảm xúc. Cái cớ để làm điều đó là đúng nhưng cách người ta làm lại là một chuyện khác.

TTO - Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có một hành động thể hiện sự cầu thị và lắng nghe ý kiến công chúng khi ông từ bỏ chính sách chia rẽ gia đình người nhập cư lậu tại biên giới Mỹ - Mexico.