“Kẻ xấu” ở đây bao gồm virus, vi khuẩn, tế bào ung thư và bất cứ thứ gì rời ra từ chúng. Chẳng hạn, mỗi khi  nhiễm trùng, các hạch bạch huyết gần đó ken đầy địch và ta, phình to ra, gọi là sưng hạch bạch huyết.

Sưng hạch bạch huyết vừa là dấu chứng, vừa là một chỉ điểm ổ nhiễm trùng.Từ hạch bạch huyết lần ra lân cận là thộp ngay được ổ nhiễm trùng. So với sốt, hạch bạch huyết rõ hồng và chuyên hơn.

Quay lại ý chính. Vaccine là một ca nhiễm trùng giả lập, nên sưng hạch bạch huyết cũng là tiếng nói của đáp ứng miễn dịch, luôn có chân trong các phản ứng phụ vaccine, tuy không phải lúc nào cũng có. Vaccine Covid-19 tiêm ở vai, nên trong số 500 anh em, hạch vùng nách hoặc dưới đòn,  thường lên tiếng.

Từ đây, cũng như sốt, hạch bạch huyết thường bị lôi vào cuộc nghiệm thu miễn dịch bất đắc dĩ sau tiêm. Có sưng hạch thì đáp ứng miễn dịch mới ăn, hạch càng to thì kháng thể càng đượm. Giải lẫn chuyện này tương tự. Đúng là cục hạch nách chần vần là kết quả  miễn dịch khả quan, nhưng ngược lại thì không hẳn. Cũng như sốt, có hay không nổi hạch, còn tùy cái “nết” miễn dịch của từng người. Có người vồn vã, ruột để ngoài da, thì cũng có người điềm đạm, cạy miệng không nói. Chung quy, có hay không những dấu hiệu này, thì miễn dịch vẫn “tiền trao cháo múc”, trừ người mắc suy giảm miễn dịch, người già, dùng corticoid ...thì không nói.

Lành dữ đã rõ, nên hành xử tiếp theo với cục hạch nách là nhắm mắt làm ngơ. Nếu sưng, đau, khó chịu chỉ cần xử lý  bằng gạc chườm mát. Đa phần chừng10 ngày, hạch nách xẹp lại cùng với sự biến mất của nhiều phản ứng phụ khác.

Chuyện về cái hạch vaccine chưa dừng lại, chúng còn gây hoang mang ở khía cạnh khác. Hạch bạch huyết vùng nách, ai cũng biết, còn ăng-ten của ung thư vú. Dở người ở chỗ, sau tiêm chủng, qua BSE/tự khám nhũ hoa, một số phụ nữ tá hỏa tam tinh lần ra quả hạch nách không rõ kiết hung,  và tiếp theo là mấy phen siêu âm,  nhũ ảnh ba xấc bấc. Họa vô đơn chí, có khi vì xuất hiện ngẫu nhiên sau tiêm chủng, mà quả hạch ung thư sớm bị bỏ qua đáng tiếc. 

Quả hạch hậu vaccine còn gây chuyện cười ra nước mắt. Số là, sau tiêm Covid-19, vài cô gái lên mạng than phiền họ phải thay áo ngực to hơn, từ cup A lên C. Cùng diễn biến, vạ lây Pfizer bị mang tiếng là vaccine...nở ngực. Lý giải sau đó, dễ đoán, là một ca sưng hạch bạch huyết nách hiểu lầm.

Sưng hạch bạch huyết là phản ứng phụ gặp ở hầu hết vaccine, trong đó nổi trội là Moderna (11,6% sau mũi 1 và 16%  sau mũi 2 thử nghiệm), Pfizer (0,3%)... Điều này lần nữa chứng minh sưng hạch không phải là yếu tố đánh giá miễn dịch.