Thứ trưởng Bộ Tài chính đề nghị cần sửa đổi cơ chế tính giá đầu ra của xăng dầu - Ảnh: Bảo Ngọc

Ông Đỗ Hoàng Anh Tuấn, thứ trưởng Bộ Tài chính, đã đưa ra quan điểm như vậy tại buổi làm việc của tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ với Tập đoàn Xăng dầu VN (Petrolimex) ngày 25-9.

Băn khoăn giữa tự do và quản chặt

Ông Tuấn nhấn mạnh cần phải sửa đổi cơ chế tính giá đầu ra của xăng dầu vì VN là quốc gia duy nhất có hướng dẫn tính thuế bình quân gia quyền đầu vào từ các nguồn nhập khẩu khác nhau, cũng như cơ chế bình ổn giá, tỉ lệ quản lý và chiết khấu ở các khâu kinh doanh... 

Do đó, quan điểm của Bộ Tài chính là cần phải sửa các nội dung này để đảm bảo thị trường vận hành thực sự, có sự quản lý của Nhà nước.

Ông Trần Quốc Khánh, thứ trưởng Bộ Công thương, cho biết hiện các bộ vẫn đang bàn để sửa quy định liên quan đến quản lý thị trường xăng dầu. 

Theo đó, có nhiều quan điểm rất khác nhau giữa tự do và kiểm soát, khi cho rằng cần phải tự do hóa thị trường xăng dầu, nhưng cũng có ý kiến cần quản chặt.

Cho tất cả doanh nghiệp nhập xăng dầu?

Đặc biệt, ông Trần Quốc Khánh cho biết có sự khác nhau về quan điểm, như cần phải cho phép tất cả doanh nghiệp kinh doanh nhập khẩu, tham gia đông đảo vào thị trường nhưng phải đảm bảo giá ổn định, nên dẫn tới chưa đưa ra được mô hình quản lý xăng dầu đảm bảo tốt nhất.

Theo ông Khánh, thị trường xăng dầu hiện nay có doanh nghiệp lớn là Petrolimex và Tổng công ty Dầu VN (PV Oil), cùng với hai nhà máy lọc dầu Dung Quất và Nghi Sơn, sẽ đảm bảo 70% nguồn cung xăng dầu. Chưa kể 29 đầu mối nhập khẩu và 155 doanh nghiệp đại lý xăng dầu. 

Do đó, thứ trưởng Bộ Công thương cho rằng thị trường đang có sự cạnh tranh, nên Nhà nước cần quản lý giá thì thông qua thuế phí chứ không nhất thiết bằng công thức tính phức tạp như hiện nay.

"Cần suy nghĩ theo hướng thị trường vì đã tự do rồi thì cần cho phép doanh nghiệp nhập khẩu và bán hàng, Nhà nước sử dụng công cụ thuế, phí giá. Còn hiện nay Nhà nước vẫn muốn ổn định một giá sẽ bất cập, đầu mối xăng dầu khó làm" - ông Khánh đề nghị.

Phó chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Cao Lục, tổ phó tổ công tác của Thủ tướng, yêu cầu Petrolimex tập trung quản trị doanh nghiệp, cơ cấu lại và giảm chi phí, quan tâm hơn đến việc giảm giá xăng sinh học...

TS Nguyễn Đức Độ (phó viện trưởng Viện Kinh tế - tài chính):

Xem lại việc quản lý quỹ bình ổn xăng dầu

Giá xăng RON 95 hiện đang cận ngưỡng 22.000 đồng/lít, còn xăng sinh học 20.230 đồng/ lít. Đây là mức khá cao trong mấy năm trở lại đây.

Trong khi đó, khi mua xăng dầu, người tiêu dùng vẫn tiếp tục phải trích nộp 300 đồng/lít vào quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Trước hai luồng ý kiến nên khai tử quỹ bình ổn giá xăng dầu, quan điểm cá nhân của tôi là cần giữ quỹ này.

Bởi diễn biến giá xăng dầu trên thế giới biến động rất khó lường. Nhưng nên xem lại mức sử dụng, trích và quản lý quỹ để hiệu quả nhất.

Doanh nghiệp phải mở tài khoản giữ số dư của quỹ tại ngân hàng thương mại là đúng.

Tuy nhiên, bao năm nay lãi suất tiền gửi số dư quỹ theo lãi suất không kỳ hạn khiến người tiêu dùng rất thiệt thòi. Bởi số dư của quỹ khoảng 3.000-5.000 tỉ đồng tùy thời điểm. Như tính đến ngày 30-6 là hơn 3.800 tỉ đồng.

Làm phép tính đơn giản, chỉ gửi 1.000 tỉ đồng với lãi suất không kỳ hạn hiện phổ biến mức 0,2%/năm thì chỉ nhận được 2 tỉ đồng/năm.

Nhưng nếu gửi lãi suất 1 tháng thôi, lãi suất đã là 4,3%/năm, tiền lãi nhận là 43 tỉ đồng/năm. Cần sửa đổi, nhiều thời điểm không nên gửi tất cả số dư quỹ theo lãi suất không kỳ hạn.

Bên cạnh đó, nên nghiên cứu xem mức trích quỹ 300 đồng/lít, kg xăng dầu như lâu nay có phù hợp. Nên trích mức nhiều hơn khi giá trong nước xuống thấp và trích thấp hơn khi giá tăng cao.

Mức sử dụng cũng xem lại. Vừa thu vừa xả quỹ trong bối cảnh giá xăng dầu đứng ở mức cao có gì đó không ổn.

LÊ THANH ghi

TTO - Hiện dù giá tăng, người tiêu dùng vẫn phải nộp vào quỹ bình ổn giá xăng dầu 300 đồng/lít. Lãnh đạo Bộ Tài chính và nhiều chuyên gia cho rằng đã đến lúc bỏ hoặc cải cách quỹ này.