Stormy Daniels sẽ lại giúp ông Trump thắng cử?

"Có tội. Có tội. Có tội". Nhịp của lịch sử diễn ra giữa tiếng gõ hối hả của các phóng viên gửi tin nóng về tòa soạn chiều 30-5. Ông Trump bị bồi thẩm đoàn 12 người ở New York phán quyết có tội với tất cả tội danh về làm giả chứng từ giao dịch.

Vài phút trước, thẩm phán đã chuẩn bị cho kết thúc ngày để bồi thẩm đoàn tiếp tục luận án hôm sau. Ông Trump vui vẻ, bồi thẩm đoàn đã bàn thảo rất lâu, thường là dấu hiệu cho thấy có tranh cãi lớn khiến họ không thống nhất được. Rồi tin nhắn bồi thẩm đoàn gửi tới là đã có phán quyết. Ngay tức khắc, nụ cười tắt ngấm.

May mắn chấm dứt

Trước khi bị kết tội hôm 30-5, cựu tổng thống Trump luôn ca ngợi các luật sư của ông là "gần như hoàn hảo". Dù thua một số vụ dân sự với mức phạt tài chính rất nặng, nhưng cả bốn vụ án hình sự ông đối mặt đều gặp trục trặc về quy trình tố tụng, khiến nhiều người tự hỏi vì sao ông Trump may mắn vậy.

Vụ lộ tài liệu mật ở Florida, thẩm phán ở đó là người được ông bổ nhiệm và dành rất nhiều thời gian cho các chi tiết vụn vặt, nên vụ án chắc chắn sẽ bị lùi tới sau ngày bầu cử tháng 11 tới. 

Vụ can thiệp bầu cử ở bang Georgia thì công tố viên truy tố ông lại có quan hệ tình ái với một công tố viên khác mà bà thuê - dẫn tới cáo buộc về mâu thuẫn lợi ích. 

Với vụ án do công tố viên đặc biệt ở Washington DC khởi tố liên quan việc ông Trump cản trở chuyển giao quyền lực, Tòa tối cao đã thu hẹp đáng kể vụ án nên việc xét xử cũng khó thể diễn ra trước bầu cử.

Nhưng vận may của ông chấm dứt vài phút sau 17h ngày 30-5, khi 12 thành viên bồi thẩm đoàn đưa ra phán quyết ông có tội với cả 34 tội danh về làm giả chứng từ để che giấu vụ bê bối tình ái, gây ảnh hưởng tới cuộc đua Nhà Trắng năm 2016.

Khi phán quyết được đại diện bồi thẩm đoàn đọc lên, hầu như không thấy phản ứng từ hai hàng bạn bè, người thân và cố vấn ngồi ngay sau ông. Ông Trump thì ngồi sụp xuống ở bàn bị cáo, mặt cau có. Phía sau, con trai ông Eric lắc đầu liên tục. Căn phòng im phăng phắc giữa những tiếng "có tội, có tội".

Khi đứng dậy rời tòa, mặt ông Trump xanh nhợt như chịu cú đấm chí tử ngay giữa ngực. Đi giữa hai hàng ghế, ông với lấy tay con trai Eric. Phóng viên CNN quan sát thấy tay ông run run. Trước khi lên xe rời đi, ông cố nở nụ cười với những người ủng hộ ở phía xa. 

Trước đó, các đồng minh của ông dự đoán phiên tòa sẽ không thể ra được phán quyết (do bồi thẩm đoàn không thống nhất). Thậm chí đã có hy vọng là tuyên trắng án.

Lần đầu trong lịch sử

Trong cả lịch sử nước Mỹ, chưa từng có cựu tổng thống nào bị tuyên có tội hình sự. Cũng chưa đảng nào trong lịch sử chọn ứng viên tổng thống từng có tiền án trọng tội. Câu hỏi lớn lúc này là liệu nó có ảnh hưởng tới cơ hội chiến thắng của ông Trump?

Thực tế là nếu bầu cử ngay lúc này, thì theo các thăm dò, ông Trump sẽ thắng dễ dàng ông Biden.

Vụ trả tiền bịt miệng diễn viên khiêu dâm Stormy Daniels diễn ra hồi tranh cử năm 2016 của ông - chiến dịch của ông khi đó giống một cuộc phiêu lưu hỗn loạn hơn là có tổ chức như bây giờ. 

Trước ngày bầu cử, Michael Cohen, luật sư của ông, trả tiền cho bà Daniels để bịt miệng câu chuyện bà từng có quan hệ tình dục ngoài luồng với ông Trump. Ông Trump duyệt khoản chi này và ghi trong sổ sách là tiền "chi phí pháp lý". 

Do Cohen được trả tiền trong nhiều tháng, công tố viên Manhattan Alvin Bragg đưa ra 34 tội danh về làm giả chứng từ, một số là ghi vào sổ cái, một số là séc và một số qua hóa đơn. Đương nhiên ông Trump kháng án. "Mẹ Teresa cũng không thể chịu được những tội danh này", ông kêu gào.

Theo The Economist, có ba lý do khiến phán quyết lần này tác động ít tới ông Trump. Thứ nhất, tội danh trọng tội này là nhóm E, nhóm thấp nhất trong các tội danh. Dù công tố viên gọi đây là tội về lừa dối bầu cử, đó là cách gọi quá mức. 

Các cáo buộc liên quan giấy tờ giả, nhưng những giấy tờ này đều chỉ được giữ trong nội bộ Trump Organization, không có ai bên ngoài thực sự bị lừa đảo cả. 

Tiếp đến, các hành vi này đã được công khai cách đây sáu năm khi mối quan hệ giữa Trump và Michael Cohen đổ bể, nên nội dung phiên tòa không có điểm gì thật sự mới. 

Thứ ba, việc bắc cầu về luật trong vụ này khá phức tạp nên nhiều người, đặc biệt phe Cộng hòa, chỉ trích công tố viên Bragg (người phe Dân chủ) có động cơ đảng phái.

Thực tế thì làm giả chứng từ là tội danh nhẹ (và như trong vụ này chỉ có thời hiệu tới năm 2019). Để thành trọng tội, công tố viên phải chứng minh việc làm giả này để thực hiện hoặc che giấu một tội khác. 

Ở đây họ dùng luật tiểu bang về chống tác động phi pháp lên bầu cử. Khoản tiền bịt miệng của ông Trump bị coi là hành vi đóng góp sai luật cho tranh cử; tương tự, giấy tờ ngân hàng và chứng từ làm giả để thanh toán qua ông Cohen không được báo cáo đầy đủ về khai thuế.

Lập luận truy tố này quá phức tạp. Các nhà phân tích chuyên gia phải dùng nhiều biểu đồ loằng ngoằng để giải thích lý lẽ vụ việc, một số khác thì miêu tả lập luận này nhiều lớp như búp bê Matryoshka. 

Vì thế, những cáo buộc nói vụ truy tố có động cơ chính trị không phải là không có căn cứ. Cách đơn giản hơn là truy tố ông Trump vì vi phạm tài chính liên quan tranh cử. Nhưng những người có thẩm quyền làm như vậy, các công tố viên liên bang, đã từ bỏ ý định từ vài năm trước.

Thất bại của ông Trump, theo giới luật gia, một phần rất lớn là chính bởi… ông, khi phần biện hộ cho ông đã mắc một loạt sai lầm. Bên biện hộ đã lao vào cuộc tranh cãi rằng thân chủ của họ chưa bao giờ quan hệ tình dục với bà Daniels và ông Cohen tự ý làm việc trả tiền bịt miệng, chứ không phải chủ ý từ ông Trump. 

Lý lẽ kiểu đó vừa khó thuyết phục vừa gây sao nhãng, khiến họ không thể tập trung chỉ ra những điểm yếu lập luận của phe công tố. 

Những gì thể hiện ở phiên tòa cũng cho thấy sự lươn lẹo của ông Trump: Nhân chứng miêu tả ông là kẻ dâm đãng và keo kiệt; cấp dưới nói ông né đọc email để tránh dấu vết để có thể bị buộc tội hình sự; và có dấu hiệu cản trở pháp lý từ chính những trợ lý của ông.

Ít khả năng đi tù

Kết cục cả 34 tội danh đều "có tội" là không tưởng với phe ông Trump. Trước đó, các luật sư của ông thậm chí nghĩ bên công tố hoàn toàn không có cơ hội. Thậm chí họ giành khá ít thời gian cho vụ này, mà tập trung vào các vụ họ cho là nguy hiểm và phức tạp hơn, đặc biệt là hai vụ của công tố viên đặc biệt Jack Smith về lộ bí mật và can thiệp bầu cử.

Dù tòa dự kiến tuyên án vào ngày 11-7, khả năng ông Trump đi tù là khá nhỏ. Đây là lần đầu ông bị buộc tội hình sự và ở tuổi 77 với tội danh nhẹ, thường thẩm phán sẽ lựa chọn các biện pháp như tù tại gia hoặc án treo. 

Dù ông Trump kêu gào là có thể bị tù tới "187 năm" với mỗi tội danh, mức án cao nhất có thể thực ra là 4 năm tù ngồi (án tối đa tổng thể theo luật New York là 20 năm). Nhưng vẫn còn phần kháng cáo có thể kéo dài nhiều năm nữa, ngay cả khi ông bị tuyên án tù. 

Do các lập luận về luật phức tạp của vụ này, khả năng phán quyết bị lật lại vẫn là rất cao. Một lập luận của phe biện hộ là tội chồng tội như vậy theo luật tiểu bang chỉ áp dụng với các quan chức tiểu bang, trong khi ông Trump là lãnh đạo liên bang. 

Kể cả có chịu án tù, khả năng cao là ông Trump sẽ không phải vào tù cho tới khi mọi bước kháng án đã xong, tiến trình không biết sẽ kéo dài tới bao giờ, nhưng chắc chắn là sau bầu cử.

Tất cả để nói rằng ông Trump đang ở vị thế khá tốt, bất chấp những khó khăn pháp lý. Ba vụ án hình sự còn lại có mức độ nghiêm trọng cao và căn cứ chắc chắn hơn, nhưng không vụ nào có thể ra tòa trước tháng 11. 

Nếu thắng cử, ông có thể dễ dàng can thiệp ngăn hai vụ điều tra của công tố viên liên bang. Vụ thứ ba ở Georgia có lẽ sẽ không thể tiến hành khi ông đang tại nhiệm. Điều đó nghĩa là, vụ duy nhất mà ông phải đối mặt bản án là vụ này.

Thực tế thì ngay ở văn phòng công tố Manhattan, vụ án tiền bịt miệng này cũng đã được đặt biệt danh "vụ án zombie", do hồ sơ vụ án đã nhiều lần bị xếp xó và rồi lại được lôi ra. 

Đầu năm 2022, ông Bragg từng bác vụ án vì thấy hồ sơ chỉ dựa vào lời khai của Cohen, người từng nhận tội nói dối với Quốc hội. Người thân của ông Trump thì nêu giả thuyết ông Bragg bị gây sức ép để truy tố vụ này dù ông không tin là có thể thắng.

Tiếp tục đóng vai nạn nhân

Trong các trao đổi với cố vấn những ngày gần đây, ông Trump có vẻ đã chấp nhận là có thể bị kết án. Nhưng ông cho rằng như vậy sẽ có lợi cho ông về mặt chính trị giống như việc công bố các lệnh truy tố trước đó đã kích động người ủng hộ, giúp ông nhanh chóng thắng lợi trong bầu sơ bộ.

Ông Trump cùng các đồng minh đã chuẩn bị kỹ thông điệp sẽ gửi tới cử tri, bất kể kết quả là gì. Truyền thông cánh hữu đã chỉ trích gay gắt hệ thống tư pháp Mỹ, coi phán quyết là nguy cơ khoét sâu thêm mâu thuẫn trong dư luận. 

Vẫn luôn giỏi đóng vai nạn nhân, ông Trump liên tục cáo buộc các tội danh trong vụ Manhattan là âm mưu chống ông do Tổng thống Joe Biden và những người xung quanh đạo diễn.

Trong hơn một năm, chiến dịch tranh cử của ông Trump và các vấn đề pháp lý luôn gắn chặt với nhau: mỗi lần có án thì chỉ số của ông trong các thăm dò lại tăng và ông lại quyên được nhiều tiền hơn. 

Hiện chưa rõ lần kết tội lần này giúp ông thế nào trong bầu cử. Kết quả thăm dò với ông Trump tới nay khá ổn định. Ông hiện dẫn ông Biden ở 5/6 bang chiến trường, theo thăm dò gần đây nhất của New York Times/Sienna College. Hầu hết cử tri các bang này nói họ không quan tâm tới phiên tòa.

"Cử tri có trí nhớ ngắn và thậm chí khả năng tập trung giờ còn ngắn hơn" - Neil Newhouse, người thăm dò của phe Cộng hòa, nói với The New York Times. Giống như cử tri hầu như đã quên hai lần luận tội trước của ông Trump, theo ông Newhouse, "việc kết tội sẽ nhanh chóng bị che lấp bởi cuộc tranh luận (tranh cử) đầu tiên" và "chẳng có gì từ phiên tòa này gây sốc hay bất ngờ với dư luận".

Trong quá khứ, các vụ tình án khá trớ trêu thường giúp kết quả thăm dò của ứng viên tăng lên mạnh, như ông Bill Clinton có kết quả thăm dò tăng gần 10 điểm sau lần luận tội về quan hệ tình ái của ông với cô thực tập sinh Monica Lewinsky những năm 1990. Tương tự, nữ diễn viên Stormy Daniels cũng có thể giúp ông Trump thắng cử một lần nữa. ■